Όταν το 2010 ο τότε πρωθυπουργός ανακοίνωνε την έλευση του ΔΝΤ στη χώρα, όποιος τολμούσε να πει ότι πρέπει να συγκρουστούμε με το ευρώ και την ΕΕ, αντιμετωπιζόταν τουλάχιστον με θυμηδία. Όποιος έλεγε ότι το πρόβλημα δεν ήταν η αναλογία του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ, αλλά μια παγκόσμια οικονομική κρίση που είναι βαθιά και θα κρατήσει πολύ, ήταν ο τρελός του χωριού. Όποιος θύμιζε ότι τέτοιου τύπου βαθιές κρίσεις του καπιταλισμού ιστορικά οδηγούν σε μεγάλες αλλαγές, αλλά και σε πολέμους και καταστροφές ανθρώπων και κεφαλαίων, αντιμετωπιζόταν ως «αγγελιαφόρος κακών ειδήσεων». Επτά χρόνια μετά, όλοι πια γνωρίζουν ότι πρόκειται για μια βαθιά κρίση του καπιταλισμού που δεν θα «περάσει» έτσι απλά. Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει δραματικά, οι βεβαιότητες έχουν χαθεί, τα επιτελεία της «σιγουριάς» ατενίζουν με απορία την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και την εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ.
Δεν χρειαζόταν κανείς κληρονομικό χάρισμα για να γνωρίζει τι θα συμβεί: απλώς γνώση της ιστορίας και επίγνωση της διαφοράς ανάμεσα στις συστημικές αδυναμίες στη σφαίρα της οικονομίας από το «περιτύλιγμα» των cds και των spreads. Δεν χρειαζόταν διδακτορικό στα οικονομικά για να κατανοήσει κανείς ότι μια ενιαία οικονομική ζώνη, όπως η ζώνη του ευρώ, με χώρες που είχαν μεταξύ τους υψηλές διαφορές ανταγωνιστικότητας, σε συνθήκες κρίσης θα λειτουργούσε κατασπαράσσοντας τους πιο αδύναμους, λαούς και κοινωνικά στρώματα.
Κι όμως, αυτή η συζήτηση ήταν πάντα με κάποιο τρόπο απαγορευμένη στη δημόσια σφαίρα: ταυτιζόταν με μια ανείπωτη καταστροφή. Μόνο που, μετά από 7 χρόνια μνημονίων, όλες οι «καταστροφές» που μας περιέγραφαν ότι θα συμβούν αν βγούμε από την ΕΕ, είναι ήδη εδώ και τις ζούμε. Η ιδέα ότι σε καμία χώρα της ΕΕ δεν θα υπήρχε αυτό το ποσοστό φτώχειας, ανέχειας, ανεργίας, μετανάστευσης, ήταν απλώς μια ψευδαίσθηση. Όπως και η ιδέα ότι η ΕΕ μας προστατεύει από τους πολέμους ή προφυλάσσει τη δημοκρατία…
Η μεταπολεμική συνθήκη, που οδήγησε στην δημιουργία της ΕΕ, έχει ήδη καταλυθεί από εκείνους που την συνέθεσαν: η κατάργηση της (επίσης μεταπολεμικής) Συνθήκης της Γενεύης για τους πρόσφυγες το αποδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο. Ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα.
Κομμάτι αυτής της πραγματικότητας είναι και το γεγονός ότι η ρήξη με την ΕΕ και η έξοδος από το ευρώ δεν είναι ένας «εύκολος δρόμος», όπως κάποιοι όψιμα υπόσχονται, ούτε μια «μαγική συνταγή». Ούτε είναι μόνο ένας. Ας είμαστε λοιπόν σαφείς: αυτό που η ΑΝΤΑΡΣΥΑ προτείνει από το 2010 δεν είναι μια αλλαγή νομίσματος. Είναι ένας άλλος δρόμος για την κοινωνία και την οικονομία, που εξασφαλίζει τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας. Γι’ αυτό περιλαμβάνει άμεσα μέτρα όπως την μονομερή διαγραφή του χρέους, την έξοδο από την ΕΕ, την εθνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων, τη λειτουργία επιχειρήσεων που κλείνουν από τους ίδιους τους εργαζόμενους, τη φορολόγηση του πλούτου, έναν διαφορετικό προσανατολισμό στην παραγωγή με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας και όχι το ιδιωτικό κέρδος. Ναι, είναι ένας δρόμος δύσκολος, που βασίζεται στην κινητοποίηση των ίδιων των άμεσων παραγωγών. Όμως είναι ο μόνος που μπορεί να εξασφαλίσει ότι, στο τέλος του δρόμου, δεν θα υπάρχει πια η σημερινή ανισότητα.
Ναι, δεν θα βγούμε όλοι μαζί από την κρίση: ή θα βγει κερδισμένο το 1% ή το 99%. Είμαστε με το δεύτερο.
Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή
