Πέρα από την προσωπική αγάπη που έχω για το ραδιόφωνο, αντικειμενικά αξιολογώ αυτό το τόσο ανθρώπινο μέσο, ως ιδαίτερα σημαντικό για τον πολιτισμό και την κουλτούρα μιας πόλης, μιας χώρας.
Με αυτό το πρίσμα θα διατυπώσω τα παρακάτω.
Μία και μοναδική ιδιωτική εταιρεία έχει την εργολαβία για τις ραδιοφωνικές ακροαματικότητες. Αυτό από μόνο του αποτελεί πρόβλημα εξ ορισμού.
Αν σκεφτεί κανείς, πόσοι αγώνες έχουν δοθεί για την κατάργηση των μονοπωλίων, μάλλον θα πρέπει να νιώσει άσχημα με την παραδοχή, ότι το 2017 στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμα μονοπώλια και μάλιστα σε τομείς πολιτισμού.
Η παραπάνω παραδοχή, γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική, όταν αναλύσεις και αξιολογήσεις τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου μονοπωλίου, την επιστημονική του επάρκεια ή ανεπάρκεια, την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων κτλ.
Τέλος, το όλο θέμα, αποκτάει και διαστάσεις νομιμότητας σύμφωνα με τις προβλέψεις της επιτροπής ανταγωνισμού, όταν διαπιστώσεις τον εκβιαστικό και αδιέξοδο τρόπο με τον οποίο το μονοπώλιο αυτό επιβάλλεται επί της ουσίας στους ραδιοφωνικούς σταθμούς, αλλά και το ασυμβίβαστο των συναλλαγών που η Focus διατηρεί και καλλιεργεί με κάποιους από τους σταθμούς.
Τη συγκεκριμένη εταιρεία συνοδεύει, από την πρώτη στιγμή, μια φημολογία, όχι και τόσο τιμητική σχετικά με την διαφάνεια στη λειτουργία της.
Αν και τα πάρε δώσε σε προσωπικό επίπεδο, μεταξύ της εταιρείας και κάποιων ραδιοφωνικών σταθμών, είναι τοις πάσι γνωστά, η παραπάνω φημολογία φυσικά και δεν αποδείχθηκε ποτέ, όπως ποτέ έως εξαιρετικά σπανίως, αποδεικνύονται τέτοιου είδους τακτικές.
Φωτιά λοιπόν τυπικά μπορεί να μην υπάρχει, από καπνό όμως, κοντεύουμε να πνιγούμε.
Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν χρειάζεται κανείς να ασχοληθεί με τις φημολογίες, τη στιγμή που η διαδικασία από μόνη της είναι τόσο διάτρητη.
Είναι πάρα πολλά, αλλά ας αρκεστούμε σε κάποια βασικά, εξόφθαλμα σημεία, τα οποία θα σας δώσουν μια βασική εικόνα με το τι έχουμε να κάνουμε:
1. Η Focus μετράει την ακροαματικότητα των ραδιοφωνικών σταθμών πραγματοποιώντας τυχαίες τηλεφωνικές κλήσεις, οι οποίες συνοδεύονται από ένα ερωτηματολόγιο το οποίο περιλαμβάνει μόνο τους ραδιοφωνικούς σταθμούς που την πληρώνουν, αποκλείοντας τους υπόλοιπους από το ερωτηματολόγιο (ακόμα και αν ο ακροατής δηλώνει ότι ακούει έναν από αυτούς), αλλά και από την δημοσίευση των αποτελεσμάτων.
Με λίγα λόγια, αν είσαι ραδιοφωνικός σταθμός και δεν πληρώνεις την Focus, απλά δεν υπάρχεις, ούτε καν σε επίπεδο αναφοράς.
2. Η Focus εν έτη 2017, πραγματοποιεί αυτές τις τηλεφωνικές κλήσεις μόνο προς σταθερά τηλέφωνα! (απίστευτο αλλά αληθινό)
3. Η Focus δεν έχει κανέναν τρόπο να γνωρίζει εάν ο εκάστοτε πολίτης που απαντάει στο ερωτηματολόγιό, είναι όντως ακροατής ραδιοφώνου και αν οι απαντήσεις του είναι έγκυρες.
4. Η όλη διαδικασία των ερωταπαντήσεων, έως ότου ολοκληρωθεί το ερωτηματολόγιο, έχει διάρκεια περίπου 10 έως 15 λεπτά!
Ποιος ενεργός, παραγωγικός άνθρωπος τη σήμερον ημέρα, κάθεται επί 10 με 15 λεπτά να απαντάει σε μία έρευνα;
5. Επί της ουσίας δεν υπάρχει κανένας φορέας και κανένας τρόπος για να ελεγχθεί η διαδικασία και τα αποτελέσματα της Focus.
Η ίδια εταιρεία ισχυρίζεται έντεχνα ότι υπάρχει τρόπος, αφού προτείνει κάτι ουτοπιστικό και τελείως ανέφικτο στην πράξη, να πηγαίνουν δηλαδή αντιπρόσωποι ραδιοφωνικών σταθμών και να κάνουν ζωντανή συνακρόαση των τηλεφωνημάτων.
Να απασχολήσει δηλαδή ένας ραδιοφωνικός σταθμός, άγνωστο αριθμό συνεργατών που απαιτούνται, για να μπορέσουν να παρακολουθούν κάθε τηλεφώνημα της Focus επί 6 μήνες!
6. Η Focus δεν υποχρεούται να ηχογραφεί και να παραδίδει αρχείο, όλων των κλήσεων που διεξάγει.
7. Η Focus, πέρα από κάθε αρχή ή πρόσχημα διαφάνειας και πέρα από κάθε έννοια ασυμβίβαστου, συναλλάσσεται με συγκεκριμένους ραδιοφωνικούς σταθμούς, κάνοντας για λογαριασμό τους ποιοτικές έρευνες, προκειμένου οι σταθμοί αυτοί να αυξήσουν την ακροαματικότητά τους!(απίστευτο και όμως αληθινό και αυτό)
Δηλαδή, η εταιρεία που μετράει την ακροαματικότητα, εισπράττει επιπλέον χρήματα από κάποιους σταθμούς, προκειμένου να τους προσφέρει λύσεις για αύξηση ακροαματικότητας!
Αυτό το απίστευτο πάρε δώσε προκαλείται βέβαια από την πλευρά της Focus έντεχνα με τον εξής τρόπο:
Αν τηλεφωνήσεις να διαμαρτυρηθείς για τα αποτελέσματα, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο σου λένε: «τα αποτελέσματα είναι αυτά και δεν αλλάζουν. Αν θέλετε δώστε μας 3000 ευρώ να σας κάνουμε μία ποιοτική έρευνα και να σας προτείνουμε τρόπους να αυξήσετε την ακροαματικότητα»!
8. Ο εκάστοτε πελάτης της μονοπωλιακής Focus, κόντρα σε κάθε έννοια ελεύθερης αγοράς, ανταγωνισμού κτλ, δεν έχει κανέναν τρόπο να διαμαρτυρηθεί και να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του, ούτε καν με το να σταματήσει να είναι πελάτης της Focus.
Θα αναρωτιέστε γιατί...
Η απάντηση είναι εντυπωσιακή:
Γιατί η μονοπωλιακή ιδιωτική Focus είναι η μόνη εταιρεία (ούτε σε κρατικούς οργανισμούς δεν συμβαίνει αυτό), η οποία όσους πελάτες και να χάσει, δεν χάνει ούτε ευρώ από τα έσοδά της, αφού έχει καταφέρει να επιβάλλει μία τέτοια σύμβαση, σύμφωνα με την οποία, όσοι σταθμοί και αν αποχωρήσουν από την έρευνά της, οι υπόλοιποι σταθμοί υποχρεούνται να επιμεριστούν το κόστος των σταθμών που αποχώρησαν!
Η Focus δεν χάνει ποτέ λεφτά!
Και με 5 σταθμούς να μείνει μόνο ως πελάτες, όλα θα είναι καλά για όλους. Και για την Focus που θα συνεχίσει να εισπράττει το ίδιο ποσό, αλλά και γι’ αυτούς τους πέντε, οι οποίοι θα μοιράζονται μόνοι τους όλη τη διαφημιστική πίτα.
9. Τυπικά και προσχηματικά το μονοπώλιο της Focus δεν επιβάλλεται σε κανέναν, επί της ουσίας όμως και στην πράξη, επιβάλλεται με ασφυκτικό και απολύτως αποτελεσματικό τρόπο.
Ο τρόπος είναι απλός:
Αν δεν συμμετέχεις στην Focus, κατά κανόνα δεν παίρνεις διαφήμιση από τα media shops και τις μεγάλες διαφημιστικές εταιρίες, οι οποίες διαχειρίζονται τα σημαντικά διαφημιστικά πακέτα.
Όση απήχηση και αν έχει ο σταθμός σου στην πραγματικότητα, αν δεν είσαι στην Focus ισοδυναμεί με επιχειρηματικό «θάνατο».
10. Τα αποτελέσματα της Focus παρουσιάζουν όλα αυτά τα χρόνια, επιστημονικά παράλογα αποτελέσματα (για να το πούμε κομψά, αφού αγγίζουν τα όρια του αστείου).
Μερικά παραδείγματα:
-Η πρώτη δεκάδα της κατάταξης είναι σχεδόν ρεζερβέ.
-Η πρώτη θέση είναι τελείως ρεζερβέ. Με μερικά απαραίτητα για ευνόητους λόγους μικρά διαλλείματα, την πρώτη θέση στη Θεσσαλονίκη κατέχει εδώ και τριάντα χρόνια περίπου ο ίδιος σταθμός!
Αυτό βέβαια πρόκειται για παγκόσμια πρωτοτυπία και είναι εντυπωσιακό που δεν το έχει ανακαλύψει το βιβλίο ρεκόρ Γκίνες.
Φανταστείτε, σε ένα τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, ο ίδιος σταθμός νούμερο ένα, επί 30 χρόνια! Πόσο καταπληκτικό πρόγραμμα πρέπει να έχει ο σταθμός αυτός, για να μη γυρνάνε οι Θεσσαλονικείς τη βελόνα τους κάπου αλλού; Πόσες γενιές μεγαλώνει; Πόσο ορκισμένους ακροατές έχει που τον ακούνε ασταμάτητα, ενώ στο πρόγραμμά του έχει διαφημιστικά διαλείμματα διάρκειας 25 λεπτών;!
-Η Focus έχει παρουσιάσει στις πρώτες θέσεις της κατάταξης, σταθμό ο οποίος είχε κλείσει τρεις μήνες πριν.
-Η Focus παρουσιάζει μία συγκεκριμένη εκπομπή πρώτη στην ώρα της και στην επόμενη μέτρηση, η ίδια εκπομπή εμφανίζεται τελευταία.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ακόμα, αλλά θα κουράσει το να συνεχίσουμε την περιγραφή της παραδοξότητας των αποτελεσμάτων.
Αυτό όμως στο οποίο αξίζει σίγουρα να αναφερθούμε, είναι το πλέον παράδοξο και προκαλεί μία ειλικρινή απορία για όλο το διαφημιστικό σύστημα, τις διαφημιστικές εταιρίες και τους πελάτες που επενδύουν τα λεφτά τους στη διαφήμιση του ραδιοφώνου.
Και η απορία είναι:
Πως γίνεται οι άνθρωποι του μάρκετινγκ και της διαφήμισης, που εξ ορισμού είναι μπροστά από τα πράγματα, στο θέμα αυτό να έχουν μείνει τόσο πίσω;
Πως είναι δυνατόν οι άνθρωποι αυτοί, στην εποχή του ίντερνετ, να συνεχίζουν να χρησιμοποιούν ως βασικό εργαλείο, την παρωχημένη μεθοδολογία και τα διάτρητα αποτελέσματα της Focus;
Είναι απολύτως κατανοητό βεβαίως, ότι χρειάζονται ένα αντικειμενικό εργαλείο για να κάνουν την δουλειά τους, αλλά τη στιγμή που υπάρχει αυτό το πραγματικά αντικειμενικό και αδιάβλητο εργαλείο που λέγεται ίντερνετ, γιατί επιμένουν στο εξ’ ορισμού, επιστημονικά αμφισβητούμενο εργαλείο της Focus;
Είμαστε πλέον στην εποχή όπου το παραδοσιακό μέσο, το mainstream μέσο, είναι το διαδίκτυο.
Τα έως τώρα παραδοσιακά μέσα, φαντάζουν πλέον περιθωριακά.
Τα πάντα επιτυγχάνουν ή αποτυγχάνουν στο διαδίκτυο.
Οι συνήθειες πλέον των καταναλωτών, σε όλους τους τομείς, αποτυπώνονται με ακρίβεια στο διαδίκτυο.
Το βλέπουμε παντού γύρω μας, ακόμα και στις ραδιοφωνικές συνήθειες, οι ακροατές στη δουλειά, στο σπίτι, στην κίνηση, ακούνε ραδιόφωνο μέσω streaming, είτε στο κινητό τους, είτε στον υπολογιστή τους ενώ εργάζονται ή κάνουν κάτι άλλο σε αυτόν.
Ακόμα και κανονική ραδιοφωνική συσκευή να υπάρχει στον χώρο, βλέπεις τους ανθρώπους με τα ακουστικά, τα smartphones ή τους υπολογιστές, να ακούνε ραδιόφωνο μέσω streaming.
Και αν δεν μας αρκεί η οφθαλμοφανής εμπειρική απόδειξη όλων των παραπάνω, ας δούμε τι λένε οι έρευνες:
Το 81,4% των Ελλήνων σερφάρει στο διαδίκτυο με οποιαδήποτε συχνότητα, το 70,6% σε καθημερινή συχνότητα και στο δυναμικό κοινό 13-44, η χρήση του διαδικτύου είναι καθολική και η καθημερινή χρήση φτάνει το 87,8%!
Ξέρετε ποιο είναι το αστείο; Ότι αυτά και άλλα τέτοια ιδιαιτέρως εντυπωσιακά ποσοστά για το διαδίκτυο, τα αλίευσα από έρευνα της ίδιας της Focus, η οποία μου ήρθε με mail την ώρα που έγραφα το κείμενο αυτό (πάντοτε εκτιμούσα αυτές τις καίριες συμπαντικές παρεμβάσεις).
Τα πάντα συμβαίνουν, εξελίσσονται, επιτυγχάνουν ή αποτυγχάνουν, καθιερώνονται ή όχι, στο διαδίκτυο.
Οτιδήποτε είναι πετυχημένο στο διαδίκτυο, είναι πετυχημένο παντού και το αντίθετο.
Αυτό το αξίωμα, ισχύει πλέον παντού, εκτός βεβαίως από την Focus! Αφού σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα ακρόασης ραδιοφώνων από το ίντερνετ, οι πρώτοι σταθμοί στην κατάταξη του διαδικτύου είναι οι τελευταίοι στην κατάταξη της Focus και το αντίθετο!
Δηλαδή σύμφωνα με την Focus, το 80% των Ελλήνων που χρησιμοποιεί καθημερινά το διαδίκτυο για όλες τις χρήσεις, ακούει κάποιους συγκεκριμένους σταθμούς, στα PCs, στα laptops, στα tablets, στα smartphones και όλοι αυτοί όταν ανοίγουν κανονικές ραδιοφωνικές συσκευές, κάτι παθαίνουν και επιλέγουν τελείως διαφορετικούς σταθμούς!
Βάση των δικών της αποτελεσμάτων για την καθολική χρήση ίντερνετ και smartphones από τους Έλληνες, η ίδια η Focus αναιρεί τον εαυτό της!
Το απολύτως αδιάβλητο εργαλείο μέτρησης της ακροαματικότητας (το ίντερνετ), το οποίο έχουμε πλέον στη διάθεσή μας, προσφέρει απόλυτους αριθμούς και απολύτως αδιαμφισβήτητα αποτελέσματα, αφού δεν βασίζεται σε απαρχαιωμένες στατιστικές μεθοδολογίες με τεράστιο περιθώριο λάθους, αλλά βασίζεται σε ένα αδιάβλητο σύστημα καταγραφής απόλυτης ακροαματικότητας ανά πάσα στιγμή.
Κάθε λεπτό πλέον μπορείς να ξέρεις πόσοι ακροατές ακούνε τον εκάστοτε σταθμό. Ακόμα και με τους αριθμητικούς περιορισμούς του streaming, το σύνολο των πραγματικών ακροατών, ξεπερνάει κατά πολύ το αντίστοιχο δείγμα της Focus.
Πως γίνεται λοιπόν να μην είναι αυτό πλέον το βασικό εργαλείο του διαφημιστικού συστήματος;
Πως γίνεται να υφίσταται ακόμα στις διαφημιστικές εταιρίες η λογική του διαχωρισμού της digital πραγματικότητας, από την παραδοσιακή πραγματικότητα, αφού πλέον η digital είναι η βασική πραγματικότητα;
Η μονοπωλιακή κατάσταση της Focus πρέπει να σταματήσει και μαζί της η παροχή υπηρεσιών αμφιβόλου επιστημονικής επάρκειας, διάτρητων διαδικασιών και αμφισβητούμενων αποτελεσμάτων, σε έναν τομέα τόσο σημαντικό όπως είναι αυτός του ραδιοφώνου.
Προς τιμή της η κυβέρνηση έχει ήδη εντοπίσει δημοσίως το πρόβλημα αυτό και φαίνεται διατεθειμένη να πράξει άμεσα προκειμένου να το λύσει.
Το κείμενο αυτό θα κοινοποιηθεί στον αρμόδιο υπουργό και στην επιτροπή ανταγωνισμού, με την ελπίδα για πιο γρήγορες εξελίξεις.
Ειδικά σήμερα, στην εποχή του ίντερνετ, με τα εργαλεία και τις δυνατότητες που αυτό μας προσφέρει, είναι εντυπωσιακό πως υφίσταται ακόμη αυτό το μονοπώλιο.
Αλλά ακόμα και να συνεχίσει να υπάρχει κάποια μέτρηση ακροαματικότητας παλαιού τύπου και μεθοδολογίας, τότε σίγουρα αυτή θα πρέπει να διεξάγεται, τουλάχιστον από δύο εταιρίες, σίγουρα πάντως πάνω από μία.
Ή αν είναι μία, τουλάχιστον αυτή να μην είναι μια ανεξέλεγκτη ιδιωτική εταιρεία, αλλά κάποιος επιστημονικός φορέας, ο οποίος μάλιστα να ελέγχεται επαρκώς.
