Το κόστος της ευθανασίας στην κλινική Dignitas (Αξιοπρέπεια) της Ελβετίας κυμαίνεται από 3.000 έως 6.000 ευρώ. Ποσό διόλου ευκαταφρόνητο για μια «εφάπαξ ιατρική υπηρεσία». Δεν θα σταθώ στο πόσο «Αξιοπρεπές» είναι να πρέπει να πληρώσει κανείς τέτοια ποσά για να πεθάνει. Δεν θα σταθώ ούτε στα θέματα ιατρικής ηθικής και το πόσο «δεμένα» είναι τα χέρια των γιατρών όταν θα πρέπει να χορηγήσουν θανατηφόρα ένεση ή να κάνουν άρση της μηχανικής ή φαρμακευτικής υποστήριξης σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις γιατί ο όρος «μη αναστρέψιμη» είναι σχετικός.
Σε αρκετές χώρες εκτός από την Ελβετία επιτρέπεται η ευθανασία (ή αλλιώς «υποβοηθούμενη αυτοκτονία») υπό προϋποθέσεις. Η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Ολλανδία, Πολιτείες στις ΗΠΑ όπως το Όρεγκον κλπ, έχουν κάνει σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Αποκορύφωμα αποτελεί η πρωτοβουλία της υπουργού υγείας στη Λιθουανία, Rimante Salaseviciute, η οποία πρότεινε ευθανασία σε όσους πάσχουν από σοβαρή ασθένεια και δεν έχουν πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη ενώ πρότεινε και την ευθανασία σε μικρά παιδιά που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας. Στην Ολλανδία, προβλέπεται η ευθανασία υπό πολύ αυστηρές προϋποθέσεις (γνωμοδότηση δύο ιατρών, ο ασθενής να πάσχει από ανίατη ασθένεια χωρίς περιθώρια βελτίωσης κλπ). Αλλά και εκτός νομοθετικών ρυθμίσεων, μελέτες αναφέρουν ότι το ιατρικό προσωπικό σε νοσοκομεία έχει εφαρμόσει ατύπως αυτή την πρακτική είτε στην ενεργητική της είτε στην παθητικής της μορφή.
Τα όρια είναι πολύ δυσδιάκριτα. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμη. Οι προσοδοφόρες αυτές επιχειρήσεις που ανθίζουν στην Ελβετία, προσωπικά μου προξενούν οργή για την μονομέρεια της χώρας σε αυτό το είδος καινοτομίας.
Από τον τουρισμό τη ευθανασίας στον τουρισμό της ζωής
Μέχρι πρότινος οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι απέδιδαν την ευημερία της Ελβετίας στην ανάπτυξη των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, την πολιτική σταθερότητα και την εισροή εξειδικευμένων ξένων εργαζομένων. Χωρίς φυσικούς πόρους και ευρισκόμενη σε μία όμορφη αλλά όχι και ακριβώς γόνιμη περιοχή, η Ελβετία αναγκάστηκε να εκμεταλλευτεί το μοναδικό της αγαθό, τους ανθρώπους της. Είναι όμως μόνο αυτό; Η απάντηση είναι ότι η χώρα αναπτύσσει ένα ιδιότυπο «marketing» σε τομείς όπου υπάρχει στρατηγικό κενό και περιθώριο κερδοφορίας. Ο «τουρισμός της ευθανασίας» αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για καντόνια όπως είναι αυτό της Ζυρίχης.
Μια χώρα που διαθέτει τους πόρους και τα μέσα και αναλαμβάνει ηγετική δράση σε θέματα που αποτελούν ταμπού, δημιουργεί προσδοκίες στο διεθνές κοινό, το οποίο αναμένει, με ευγενική «καχυποψία» να δει ποια θα είναι τα επόμενα βήματα-αυτή τη φορά-για τον «τουρισμό της ζωής»: η δωρεά οργάνων μήπως θα έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο συντονισμένου marketing και ενημέρωσης της κοινής γνώμης;
Και αν δεν μπορεί να το κάνει η Ελβετία, η οποία ίσως να θεωρεί ότι είναι «Dignitas» να πρέπει να πληρώσει κανείς 6.000 ευρώ για να πεθάνει, ας αναλάβουν δράση άλλες χώρες. Ήδη στη Γαλλία, η πλειοψηφία της κοινής γνώμης τάσσεται υπέρ της δωρεάς οργάνων, το ίδιο και οι πληθυσμοί σε χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Πολύ λίγα όμως ακούγονται για αυτό το θέμα. Και δεν νομίζω ότι το δικαίωμα στη ζωή είναι λιγότερο Dignitas από το δικαίωμα στο θάνατο.
