Εάν δεν επιταχυνθεί η ανάπτυξη στην Ελλάδα, ώστε να μειωθούν δραστικά τα κόκκινα δάνεια, οι ελληνικές τράπεζες θα παραμείνουν «ζόμπι» αδυνατώντας να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία, υποστηρίζει ο πρώην υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδούβελης.
Σε πρόσφατη εισήγησή του σε συνέδριο της Midwest Finance Association στο Τέξας, ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιώς έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη ανάγκη των τραπεζών για νέα κεφάλαια, μόνο που αυτή τη φορά δεν θα υπάρξει ενδιαφέρον για επενδύσεις από ξένους επενδυτές, υπογραμμίζει.
Μετά την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση το 2015, ο τραπεζικός δείκτης κατέγραψε έντονη μεταβλητότητα καταλήγοντας 20% χαμηλότερα σήμερα εν μέσω φόβων για ενδεχόμενη νέα ανακεφαλαιοποίηση εντός του 2018, προσθέτει. Σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελη, η βελτιούμενη εικόνα του χαρτοφυλακίου των τραπεζών στα τέλη του 2014 αντιστράφηκε δραματικά όταν ανέλαβαν την εξουσία οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, πυροδοτώντας τη «2η φάση της κρίσης», όπως την ονομάζει ο ίδιος.
Στη διάρκεια της αναζωπύρωσης της κρίσης, σημειώθηκε δεύτερο κύμα μαζικής φυγής των καταθέσεων. Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα στη συνέχειας, τα πρώτη έτη της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007 (έως το 2010) οι καταθέσεις στην Ελλάδα κινούνταν ανοδικά. Με την ένταξη της χώρας στο πρώτο μνημόνιο το 2010, οι καταθέσεις «έκαναν φτερά» από τις ελληνικές τράπεζες για δύο χρόνια, έως το τέλος του 2011. Κατόπιν, οι καταθέσεις σταθεροποιήθηκαν έως τον Ιανουάριο του 2015 όπου η «2η φάση της κρίσης» έδωσε τη χαριστική βολή στο τραπεζικό σύστημα για να φτάσουμε τον Ιούλιο του ίδιου έτους στην τραπεζική αργία και τα capital controls.
Το ίδιο διάστημα εκτοξεύτηκε και η εξάρτηση των τραπεζών από τον ακριβό δανεισμό του ELA, με τις τράπεζες να πασχίζουν έως σήμερα να μειώσουν τον δανεισμό τους από το Ευρωσύστημα για να αντισταθμίσουν τα χαμηλά έσοδα από τόκους, όπως δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα των τραπεζών για το 2017.
«Η Ευρώπη έκανε πολύ λίγα, πολύ αργά»
Ανταποκρινόμενοι στην ελληνική κρίση, οι Ευρωπαίοι εταίροι έκαναν «πολύ λίγα, πολύ αργά», σημειώνει ο κ. Χαρδούβελης, εξηγώντας ότι πίσω από την αναποφασιστικότητα αυτή κρύβεται ο διχασμός των κρατών της Ευρωζώνης –ο οποίος καλά κρατεί και έως σήμερα.
Συγκεκριμένα, εξηγεί, το Eurogroup ήταν χωρισμένο σε δύο στρατόπεδα: εκείνους που ζητούσαν άμεση δράση για περιορισμό της κρίσης και εκείνους που προέτασσαν τον ηθικό κίνδυνο και ενδιαφέρονταν κυρίως να μην δώσουν το «κακό παράδειγμα» προς μίμηση στις υπόλοιπες υπερχρεωμένες οικονομίες του Νότου. «Ο διχασμός αυτός εξακολουθεί να υπάρχει στην Ευρώπη έως και σήμερα», σημειώνει ο ίδιος.
Η ελληνική κρίση έδωσε πολύτιμα μαθήματα στην Ευρωζώνη και επέφερε σημαντικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική της δομή, τονίζει ο κ. Χαρδούβελης. Επισημαίνει, ωστόσο, πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η Πολιτική στη διαχείριση των κρίσεων του ευρώ έως και σήμερα. Εμφανίζεται, πάντως, αισιόδοξος καταλήγοντας ότι «η Ευρωζώνη δεν θα διαλυθεί τόσο εύκολα όσο τείνουν να πιστεύουν κάποιοι συνάδελφοί μου».
