Αναπόφευκτη θεωρεί την πώληση της ΔΕΗ ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, Γιώργος Αδαμίδης, καθώς όπως υποστηρίζει σε συνέντευξη που παραχωρεί στο insider.gr, υπάρχει ένα στρεβλό θεσμικό πλαίσιο το οποίο αν δεν διορθωθεί θα οδηγήσει σε λύσεις δομικού χαρακτήρα. Όπως σημειώνει, η ΔΕΗ βιώνει τη χειρότερη δυνατή κατάσταση από τη στιγμή που ιδρύθηκε ενώ ούτε οι ΝΟΜΕ ούτε η πώληση πελατολογίου μέσω θυγατρικών δείχνουν να αποτελούν τις ενδεδειγμένες λύσεις για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κ.Αδαμίδης εκτιμά ότι, όπως μαρτυρά η εμπειρία από άλλες χώρες οι ιδιωτικοποιήσεις τέτοιου είδους απέτυχαν με αποτέλεσμα να εξετάζουν το θέμα της «επανακρατικοποίησης» ενώ όπως υποστηρίζει δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τώρα έγινε«έφοδος» από την Επιτροπή Ανταγωνισμού στη ΔΕΗ.
-Τον τελευταίο καιρό ακούγεται έντονα η εναλλακτική λύση της πώλησης λιγντικών και υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ. Θεωρείτε ότι μια τέτοια λύση θα εξασφάλιζε όντως τη βιωσιμότητα της εταιρείας ή θα αποτελούσε ένα πιθανώς ακόμη αποτυχημένο μοντέλο, το οποίο θα επέφερε στρεβλώσεις στην αγορά;
Η εμπειρία σε πολλές χώρες έχει δείξει ότι η ιδιωτικοποίηση δεν εξασφάλισε ούτε την ισορροπία στην αγορά ούτε την ενεργειακή ασφάλεια για αυτό και προχωρούν σε επανακρατικοποιήσεις. Εκτός από το ότι δεν επήλθε ομαλό άνοιγμα στην αγορά και ανταγωνισμός υπήρξε και αύξηση των τιμών και επομένως επιβάρυνση των καταναλωτών.
Δεν είναι τυχαίο όλο αυτό που συμβαίνει με τα μνημόνια και τις πιέσεις που ασκούνται στον τομέα της ενέργειας για τις ιδιωτικοποιήσεις. Σκεφτείτε ποιοι αγοράζουν στις ιδιωτικοποιήσεις… Κρατικές εταιρείες των δανειστών μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και ο ΑΔΜΗΕ, που το 24% το αγόρασε η κινέζικη κρατική εταιρεία.
Όμως, μιλάμε για δίκτυα μεταφοράς και δίκτυα διανομής. Αυτή είναι μονοπωλιακή δραστηριότητα, δεν έχει κανένα ανταγωνιστικό κομμάτι και αυτή τη στιγμή ασκείται από μια κρατική εταιρεία. Θεωρώ ότι κάθε καλοπροαίρετος θα μπορούσε να προσεγγίσει πολύ εύκολα το ερώτημα ποιος θα πρέπει να κερδίζει από μια μονοπωλιακή δραστηριότητα: το ίδιο το κράτος για τους πολίτες του ή θα πρέπει να κερδίζει ο ιδιώτης;
Και στο παρελθόν, η κυβέρνηση της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ ήθελε να πουλήσει αυτή τη μονοπωλιακή δραστηριότητα σε έναν ιδιώτη, ο οποίος δεν θα είχε κανέναν ανταγωνισμό. Αυτό δεν συνάδει ούτε με την ιδεολογική προσέγγιση των κομμάτων της φιλελεύθερης αγοράς γιατί και αυτή είναι υπέρ του ανταγωνισμού. Δεν υπάρχει περίπτωση να χτίσει κανείς δίκτυα από την αρχή. Αυτό το κόστος θα ξεπερνούσε τα 10 δις ευρώ…
Δεν μιλάμε για απλά πράγματα. Μιλάμε για την ασφάλεια της χώρας. Δεν μπορεί να είναι κάτω από τις ορέξεις ή τις κερδοσκοπικές επιδιώξεις ενός ιδιώτη. Είναι σα να λέμε ότι μπορούμε να ιδιωτικοποιήσουμε το στρατό, τόσο μεγάλης αξίας είναι το δίκτυο ηλεκτρισμού της χώρας μας.
-Έγινε και ένας αιφνιδιαστικός έλεγχος από την επιτροπή ανταγωνισμού…
Οι πιέσεις των τελευταίων ημερών καθώς επίσης και ο πρόσφατος αιφνιδιαστικός έλεγχος που προέκυψε από την επιτροπή ανταγωνισμού εμάς τουλάχιστον μας βάζουν σε υποψίες. Δεν έγινε τυχαία τη συγκεκριμένη περίοδο και μάλιστα να κάνει ταυτόχρονο έλεγχο για τη χειραγώγηση της αγοράς τόσο στη ΔΕΗ όσο και στον ΑΔΜΗΕ. Αυτό γίνεται είτε για να αποδειχθεί ότι δεν λειτουργούμε σωστά στον ανταγωνισμό είτε για να εξαναγκαστεί η κυβέρνηση να υποχρεωθεί σε προηγούμενο σχέδιο ή σενάριο.
Όπως προβλέπει το μνημόνιο, εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος μέχρι τις 31 Μάρτη για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του ΑΔΜΗΕ- με το σχέδιο που επέλεξε η κυβέρνηση σήμερα- θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μια 100% ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ. Εμείς πάντως εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε πως πιέζεται το ελληνικό δημόσιο να απολέσει μια μονοπωλιακή δραστηριότητα - η οποία θα είναι για την ωφέλεια των κατοίκων αυτής της χώρας - για να υποχρεωθεί να την πουλήσει σε έναν άλλον κρατικό φορέας μιας άλλης χώρας.
-Από τη μία υπάρχει η απαίτηση για άνοιγμα της αγοράς ενέργειας και μεταφορά του 50% του πελατολογίου της ΔΕΗ στους εναλλακτικούς προμηθευτές και από την άλλη το πρόβλημα ρευστότητας της εταιρείας και η λύση των ΝΟΜΕ….
Έχουμε πει κατά τη διαδικασία ακρόασης στη Βουλή ότι η υποχρέωση της ΔΕΗ να χάσει το 50% στη λιανική είναι λάθος γιατί τελικώς έτσι όπως είναι φτιαγμένος ο νόμος δεν χάνει μόνο το 50% αλλά πάνω από το 72% γιατί μέσα στο 50% έτσι όπως το έχουν υπολογίσει είναι πελάτες όπως π.χ οι φορείς του δημοσίου που κανένας δεν πηγαίνει στους εναλλακτικούς παρόχους. Ακόμη, δεν υπάρχουν το κοινωνικό τιμολόγιο, το αγροτικό τιμολόγιο, το τιμολόγιο για πολύτεκνους, τα τιμολόγια υψηλής τάσης…τιμολόγια τα οποία προφανώς δεν είναι ανταγωνιστικά για τους εναλλακτικούς παρόχους . Όλο αυτό το πακέτο είναι κοντά στο 25%. Μέσα σε αυτό είναι επίσης και το κομμάτι αυτών που δεν πληρώνουν άρα έτσι η ΔΕΗ δεν θα απολέσει το 50% αλλά θα απολέσει περίπου το 75% και τελικώς θα έχει το 25%.
Η διαδικασία των ΝΟΜΕ μας βρίσκει κάθετα αντίθετους. Έχουμε την υποχρέωση μέσω του μνημονίου εάν δεν «περπατήσει» η διαδικασία των ΝΟΜΕ, όπως και αν δεν ολοκληρωθεί η διαδικασία του ΑΔΜΗΕ, να έχουμε ιδιωτικοποίηση 100% του ΑΔΜΗΕ με νέο νομο. Το ίδιο θα συμβεί και με τα ΝΟΜΕ τα οποία όλοι γνωρίζουμε ότι είναι ένας προσωρινός μηχανισμός. Αν δεν πετύχουν το στόχο τους - που προς στιγμή δεν φαίνεται να τον πετυχαίνουν - πίσω από εκεί υπάρχει ανοιχτό το ενδεχόμενο επαναφοράς απώλειας εγκαταστάσεων λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της τάξεως του 40% πλέον και όχι του 30 που ήταν η μικρή ΔΕΗ . Αυτή είναι επίσης μια δύσκολη άσκηση την οποία με πολύ μεγάλη προσοχή θα πρέπει να διαχειριστούμε όλοι όσοι εμπλεκόμεθα.
-Πόσο εύκολο είναι το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας;
Υπάρχουν προϋποθέσεις. Δεν λέω ότι δεν πρέπει να υπάρχει ανταγωνισμός. Σαφώς θα μπορούσε και άλλος να παράγει ενέργεια. Αυτό συμβαίνει ήδη από το 2002 στη χώρα μας. Υπάρχουν και ιδιώτες παραγωγοί με καύσιμο το οποίο μπορούν με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο η ΔΕΗ βρίσκει να βρουν και εκείνοι. Και λέω με τον ίδιο τρόπο, γιατί στη ΔΕΗ έχει παραχωρηθεί για εκμετάλλευση ένα μέρος μόνο των λιγνιτικών κοιτασμάτων. Αυτά είναι διαθέσιμα και στους ιδιώτες αλλά οι ιδιώτες δεν προχωρούν στην παραγωγή με καύσιμο το λιγνίτη. Προτιμούν πιο απλές λύσεις όπως το να παίρνουν φθηνή ενέργεια μέσω των ΝΟΜΕ. Υπάρχουν άδειες που έχουν δοθεί σε ιδιώτες επιχειρηματίες-παραγωγούς στη χώρα μας για κατασκευή μονάδας με καύσιμο το λιγνίτη από το 2007. Όμως τέτοιου είδους επένδυση έχει πολύ μεγάλο κόστος (μια λιγνιτική μονάδα κάνει απόσβεση μετά από 20 χρόνια λειτουργίας της), για αυτό ακριβώς δεν θέλει κανένας από τους ιδιώτες να επενδύσει.
Η εναλλακτική λύση για πώληση πελατολογίου της ΔΕΗ είναι και αυτή επίφοβη. Γιατί, από τη μία πλευρά, υπάρχουν οι πελάτες που απολαμβάνουν ειδικά τιμολόγια και από την άλλη, ακόμη και αν ένα μεγάλο μέρος των πελατών περάσουν στους εναλλακτικούς παρόχους, δεν υπάρχει εξασφάλιση ότι αυτοί θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν ρεύμα για όλους αυτούς τους καταναλωτές.
Ούτε όμως οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ εξασφαλίζουν το άνοιγμα της αγοράς γιατί αυτές έχουν μεταβατικό χαρακτήρα και ισχύουν μέχρι το 2020. Μέχρι στιγμής καμία κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει τι θα γίνει μετά το 2020. Αν υποθέσουμε (κάτι που δεν έχει απαντήσει το υπουργείο (εκτός αν γνωρίζει την απάντηση και την αποκρύπτει) ότι λειτουργούν τα ΝΟΜΕ και το μερίδιο της ΔΕΗ στην αγορά φθάσει το 50% την 1/1/2020. Από 1/1/2020 δεν θα λειτουργούν τα ΝΟΜΕ άρα η ΔΕΗ δεν θα είναι υποχρεωμένη να πουλήσει σε ΝΟΜΕ, αυτοί πως θα κρατήσουν τους πελάτες τους αφού μετά θα αναγκάζονται να πάρουν ρεύμα από αλλού και μάλιστα σε τιμή που θα είναι πολύ ψηλά (θα περνά την οριακή τιμή);
-Επομένως είναι προτιμότερες οι ΝΟΜΕ, η μικρή ΔΕΗ ή κάτι άλλο;
Φοβάμαι ότι πάντα οι δανειστές, στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους έχουν μια διαδικασία που μπορεί να ταυτίζεται με τη μικρή ΔΕΗ. Να φτιαχτεί μια άλλη επιχείρηση η οποία θα έχει αντίστοιχη πρόσβαση στο καύσιμο που έχει η ΔΕΗ από μονάδες έτοιμες. Οι ιδιώτες δεν ήθελαν να επενδύσουν-δεν ήθελαν να ξοδέψουν περίπου 800 εκατομμύρια για να φτιάξουν μια μονάδα η οποία θα έκανε απόσβεση μετά από 20 χρόνια- γι' αυτό στράφηκαν στη διαδικασία των ΝΟΜΕ. Η πίεση αυτή που ασκείται και από τους δανειστές μπορεί να γίνεται σκοπίμως για να αναγκαστεί η ΔΕΗ να πουλήσει λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές μονάδες.
-Υπάρχει κάποια εναλλακτική για να αποφύγει η ΔΕΗ την πώληση;
Πολύ φοβάμαι πως όχι . Υπάρχει ένα στρεβλό θεσμικό πλαίσιο και επιπλέον η ρευστότητα της εταιρείας είναι στη χειρότερη δυνατή κατάσταση από τη στιγμή που ιδρύθηκε. Αν η κυβέρνηση επιμείνει σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΗ θα «μπαίνει» συνεχώς μέσα. Τότε θα αναγκαστεί να την προστατεύει με κάποιον τρόπο το κράτος. Εμείς βέβαια αυτό δεν το θέλουμε. Δεν θέλουμε να θεωρηθούμε ότι είμαστε κρατικοδίαιτοι υπάλληλοι. Και σήμερα, παρά το γεγονός ότι όσοι εργαζόμαστε στη ΔΕΗ απολαμβάνουμε μια σχετική ασφάλεια, θα ήταν λάθος να λειτουργούμε με όρους συντεχνιακούς απέναντι σε μια κοινωνία που έχει 1,5 εκατ. ανέργους.
-Ένα άλλο θέμα είναι και η πώληση του 17% της ΔΕΗ. Η κυβέρνηση θέλει να μεταφερθεί στο Υπερταμείο αλλά ακούγονται και σενάρια απευθείας πώλησης με την είσοδο στρατηγικού επενδυτή...
Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Το 2012 μεταφέρθηκε το 17% της ΔΕΗ στο ΤΑΙΠΕΔ. Όλοι όσοι είμαστε υποψιασμένοι ξέρουμε ότι το ΤΑΙΠΕΔ έχει στόχο να πουλήσει και μάλιστα ό, τι πουλάει το ΤΑΙΠΕΔ πηγαίνει για την απομείωση του ελληνικού χρέους.
Το 2012 οι συνθήκες ήταν τελείως διαφορετικές γιατί τότε δεν προέκυπτε από πουθενά ότι η ΔΕΗ θα γίνει όμιλος εταιρειών. Το 2014 η ΔΕΗ μετασχηματίζεται σε ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ άρα το 17% υπάρχει και στον ΔΕΔΗΕ και στον ΑΔΜΗΕ. Το 17% χρηματιστηριακά δεν ξεπερνά με τίποτα τα 100 εκατ. ευρώ. Επομένως, όποια κυβέρνηση πάει να πουλήσει σήμερα το 17% για να μειώσει κατά 100 εκατ. ευρώ το δημόσιο χρέος θα έκανε ένα έγκλημα. Γιατί το χρέος είναι εκατοντάδες δις ευρώ και αυτή η πώληση δεν θα μπορούσε να κλείσει ούτε «μισή τρύπα». Η ΔΕΗ είναι στρατηγικής σημασίας και δεν αξίζει να την τεμαχίσει κανείς. Εμείς προτείναμε, και αυτό υιοθετήθηκε και από την κυβέρνηση, το 17% που είναι στο ΤΑΙΠΕΔ να πάει και αυτό στο Υπερταμείο ώστε να το αξιοποιήσει όπως θέλει.
Το Υπερταμείο μπορεί αν θέλει να πουλήσει και το 51%, έτσι και αλλιώς η δημόσια περιουσία είναι δεσμευμένη για τα επόμενα 99 χρόνια.
Η θέση αυτή της κυβέρνησης είναι απολύτως σωστή και είναι λάθος να πιέζουν οι δανειστές μια ολόκληρη χώρα για 100 εκατ. ευρώ.
Σημείωση: Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στις 3/3/2017 στο insider.gr
