Με αλλαγές στον τρόπο τιμολόγησης του νερού για τους καταναλωτές, νέες υποδομές και έργα αφαλάτωσης, εναλλακτικές πηγές υδροδότησης και μεταρρυθμίσεις στο θεσμικό πλαίσιο απαντά η κυβέρνηση στο πρόβλημα επάρκειας νερού στη χώρα, το οποίο είναι πιο έντονο στα νησιά και σε ορισμένες ηπειρωτικές περιοχές.
Πλέον τον τελικό λόγο για τα τιμολόγια νερού θα τον έχει η ΡΑΑΕΥ η οποία ως ανεξάρτητη Αρχή θα έχει την αρμοδιότητα να αποφαίνεται επί των αιτημάτων των παρόχων πλέον (ΕΥΔΑΠ) για το κόστος του νερού. Προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση κοστολόγησης – τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος και θα λαμβάνονται υπ’ όψιν συγκεκριμένα κριτήρια. Όπως σημείωσε ο υπουργός ΠΕΝ, Θόδωρος Σκυλακάκης, δημιουργείται ένας καινούριος θεσμός όπου δεν θα είναι το υπουργείο εκείνο που θα αποφασίζει για τα τιμολόγια νερού ούτε αποκλειστικά οι πάροχοι και όλα θα ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ.
Μάλιστα, κληθείς να απαντήσει σε σειρά ερωτήσεων για το εάν θα υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια του νερού, σημείωσε ότι αυτό πλέον δεν είναι αρμοδιότητα του υπουργείου και σχολίασε ότι «η κουβέντα για ανατιμήσεις είναι δημοσιογραφική και ότι δεν αφορά το υπουργείο. Το υπουργείο δημιουργεί ένα πλαίσιο με βάση το οποίο τιμολογείται το νερό».
Με ποια διαδικασία θα τιμολογείται το νερό
Τα τιμολόγια, σύμφωνα με τον κ. Σκυλακάκη, καθορίζονται από τον πάροχο και ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ και δεν μπορούν, ως γενικώς κανόνας, να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Καταναλωτή. Σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό, θα υπάρχει η δυνατότητα καθορισμού διαφορετικών τιμών ανά περιοχή και θα υπάρξει κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού.
Το νέο πλαίσιο θα περιλαμβάνει σαφείς και διαφανείς κανόνες σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60 και μεταξύ άλλων προβλέπονται ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες όπως οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες και κανόνες για τη χρέωση των αφανών διαρροών (πάροχος και καταναλωτής θα αναλαμβάνουν από κοινού την ευθύνη), καταμέτρηση της κατανάλωσης ύδατος τουλάχιστον 3 φορές κατ’ έτος και έλεγχος εφαρμογής των κανόνων από τη ΡΑΑΕΥ.
Με την επερχόμενη ΚΥΑ εκκινεί μια νέα διαδικασία κοστολόγησης-τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδατος, η οποία αναμένεται να φέρει αλλαγές σε βάθος χρόνου, με τις πιο εμφανείς αλλαγές να αναμένονται από το 2025. Πρόκειται για μια σύνθετη διαδικασία όπου οι πάροχοι θα υποβάλλουν αρχικά αίτημα στην ΡΑΑΕΥ για την πλήρη ανάκτηση του κόστους νερού και η Αρχή θα αξιολογεί το αίτημα και θα αποφασίζει για κάθε πάροχο. Η ΕΥΔΑΠ αυτή την στιγμή είναι σε φάση που ανακτά το κόστος ενώ για τους υπόλοιπους παρόχους η διαδικασία θα γίνει ετεροχρονισμένα καθώς κάποιοι αναμένεται, όπως είναι γνωστό, να ενοποιηθούν.
Αναφερόμενος στον τρόπο τιμολόγησης μετά από την ενοποίηση των υπηρεσιών, ο κ. Σκυλακάκης εξήγησε ότι θα διατηρούνται τα επιμέρους τιμολόγια των μη ΔΕΥΑ και μόνο κατόπιν άδειας από την ΡΑΑΕΥ θα υπάρχει ενοποίηση των τιμολογίων των συγχωνευόμενων ΔΕΥΑ ενώ σημείωσε ότι το γεγονός ότι θα ενοποιηθούν δεν σημαίνει και ενοποίηση των τιμολογίων καθώς δεν μπορούν να αθροιστούν δύο δίκτυα με διαφορετικό εγγενές κόστος και ως εκ τούτου, προϋπόθεση παραμένει ο έλεγχος από την ΡΑΑΕΥ.
Ποιες περιοχές της Ελλάδας έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα επάρκειας νερού
Στην Ελλάδα, το 80% του νερού καταναλώνεται για άρδευση και το υπόλοιπο είναι πόσιμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε το ΥΠΕΝ, ως προς το πόσιμο νερό, ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν η Αργολίδα, η Κορινθία και περιοχές της Λακωνίας στην Πελοπόννησο, ορισμένοι οικισμοί στην Ανατολική Κρήτη και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου λόγω του Τουρισμού και των μεγάλων απωλειών στα δίκτυα λόγω παλαιότητας.
Όσον αφορά στην Αττική, δεν τίθεται άμεσο ζήτημα επάρκειας εκτός από τα νησιά τους θερινούς μήνες και οικισμούς που δεν υδροδοτούνται από την ΕΥΔΑΠ. Ωστόσο, υπάρχει ανάγκη μεσοπρόθεσμης ενίσχυσης των απολήψιμων ποσοτήτων.
Οι λύσεις που προκρίνονται για την υδροδότηση της Αττικής
Η διετής ανομβρία έχει συμπιέσει τα αποθέματα νερού, τα οποία εκτιμάται, ότι στην περίπτωση της Αττικής, θα είναι επαρκή για μια τετραετία, εάν δεν βελτιωθούν τα κλιματολογικά δεδομένα. Είναι ενδεικτικό ότι τον Οκτώβριο του 2022 τα αποθέματα είχαν υπολογιστεί σε 1,1 δις κυβικά μέτρα και τον Οκτώβριο του 2024 υπολογίζονται σε κάτω από 700. Η κυβέρνηση έχει ήδη επεξεργαστεί εναλλακτικές πηγές υδροδότησης ενώ αναθεωρεί την στρατηγική της με έργα υποδομών και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για την εξοικονόμηση νερού, την μείωση των διαρροών και την βελτίωση της εισπραξιμότητας.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, σημείωσε ότι «αν δεν κάνουμε κάτι πιθανό είναι να μην έχουμε νερό μακροπρόθεσμα» και αναφέρθηκε στα έργα που δρομολογεί η ΕΥΔΑΠ και στις λύσεις για τα επόμενα 50 χρόνια. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος οι πιο άμεσες ενέργειες είναι η προσθήκη εφεδρικών ταμιευτήρων και γεωτρήσεων και αξιοποίηση των αποθεμάτων της Υλίκης. Όπως εξήγησε, συνδυαστικά και οι γεωτρήσεις της Νότιας Σουβάλας και του Βοιωτικού Κηφισού θα προσθέσουν (χωρίς να υπολογίζεται η Υλίκη) έως 75 εκατ. κυβικά μέτρα καλύπτοντας ένα μέρος του ελλείμματος, το οποίο φθάνει τα 225 εκατ. κυβικά μέτρα.
Σε επίπεδο υποδομών, το πιο άμεσο έργο που δρομολογείται είναι η ενίσχυση του Ευήνου και Μόρνου από την λίμνη των Κρεμαστών, η οποία μπαίνει στο παιχνίδι καθώς έχει πενταπλάσιο αποθηκευτικό χώρο από όλους τους ταμιευτήρες μαζί.
Συνδυαστικά, σε βάθος πενταετίας αναμένεται η υλοποίηση έργων αξίας 400 εκατ. ευρώ για την βέλτιση διαχείριση του δικτύου υδροδότησης (μείωση διαρροών, αντικατάσταση πεπαλαιωμέννων συστημάτων και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, ολοκλήρωση επεμβάσεων στην Διώρυγα Θηβών του Υδραγωγείου Μόρνου, εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης σε όλες τις εγκαταστάσεις του Εξωτερικού Υδροδοτικού Συστήματος κλπ).
Σκυλακάκης: Κατανάλωση με μέτρο ασχέτως της διαθεσιμότητας νερού
Η κατανάλωση του νερού με μέτρο πρέπει να γίνεται ασχέτως της διαθεσιμότητας νερού σημείωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης και επεσήμανε ότι στην παρούσα φάση βρισκόμαστε σε τέτοιο σημείο αλλά εάν η χώρα βιώσει μια ακόμη κακή περίοδο (ανομβρίας) μπορεί να εξεταστούν και άλλα μέτρα τα οποία θα περιορίζουν την κατανάλωση.
