Η Generation Z κρατά σφιχτά στα χέρια της τις τύχες του κόσμου που ζούμε. Στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα διεθνώς, υπάρχουν τουλάχιστον 250 εκατομμύρια άνθρωποι που γεννήθηκαν μεταξύ του 1997 και του 2012. Περίπου οι μισοί εξ αυτών ήδη εργάζονται. Σε ένα μέσο αμερικανικό χώρο εργασίας, ο αριθμός των «Zoomers» που δουλεύουν με τη μορφή πλήρους απασχόλησης πρόκειται να ξεπεράσει τον τους baby-boomers, εκείνους που γεννήθηκαν από το 1945 έως το 1964, και ήδη βαδίζουν τον δρόμο της συνταξιοδότησης.
Οι ΗΠΑ πλέον έχουν περισσότερους από 6.000 Zoomers σε θέσεις CEOs και 1.000 που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον πολιτικό στίβο. Καθώς η Gen Z αποκτά όλο και μεγαλύτερη επιρροή, οι εταιρείες, οι κυβερνήσεις και οι επενδυτές πρέπει αρχίσουν να προσαρμόζονται στη νέα καθημερινότητα, θέλοντας και μη.
Ωστόσο, κάθε γενιά εμφανίζει δομικές διαφορές με την προηγούμενη ή την επόμενη, που εν μέρει διαμορφώνονται από το κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνουν. Οι Γερμανοί που ενηλικιώθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920 με υψηλό πληθωρισμό απεχθάνονταν την αύξηση των τιμών. Οι Αμερικανοί που έζησαν την ύφεση έτειναν να αποφεύγουν να επενδύσουν στο χρηματιστήριο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο ντάκος η καλύτερη σαλάτα στον κόσμο: 8 ελληνικά πιάτα στο διεθνές Top 100
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Gen Z χαρακτηρίζεται από το άγχος της. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι ξεχωριστοί. Οι νέοι σήμερα είναι σχεδόν απίθανο να δημιουργήσουν σχέσεις, με τις έννοιες που υπήρχαν στο παρελθόν που πολλοί από εμάς ανατραφήκαμε. Παράλληλα, πολλοί πάσχουν κατάθλιψη, αναθρεμμένοι σε ένα περιβάλλον πανδημίας, όπου φτάσαμε σε σημείο να στέλνουμε SMS για να βγούμε από το σπίτι μας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Άνοιξε μπεργκεράδικο λίγο πριν χρεοκοπήσει: «Έβγαλα 700.000 ευρώ το 2023»
Social Media, στρες και αλλοτρίωση
Το ποτό, το σεξ και ο έρωτας ορίζονται διαφορετικά στην αντίληψή τους, ενώ η face to face κοινωνικοποίησή τους έχει διολισθήσει σε ιστορικό χαμηλό: από σχεδόν μία ώρα τη δεκαετία του 2000 (ακόμη περισσότερο παλιότερα) σε μόλις 20 λεπτά το 2023, με την ραγδαία ανάπτυξη των social media και των κινητών να διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στο πιο «αποστειρωμένο» προφίλ των νέων.
Ωστόσο, παρά τις άκρως στρεσογόνες καταστάσεις του σύγχρονου και απαιτητικού μας κόσμου, από οικονομική άποψη, η Gen Z τα πηγαίνει εξαιρετικά καλά. Η θετική τους πορεία και η μοντέρνα ματιά και προσέγγισή τους, με τη σειρά της, αλλάζει ραγδαία και τις εργασιακές σχέσεις, όπως τις γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Σκεφτείτε την γενιά που προηγήθηκε του Gen Z: οι millennials, οι οποίοι γεννήθηκαν μεταξύ 1981 και 1996. Πολλοί μπήκαν στον εργασιακό βίο σε μια εποχή που ο κόσμος βρισκόταν σε ανάταση από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007-09, κατά την οποία οι νέοι υπέφεραν αδυσώπητα. Το 2012-14 περισσότεροι από τους μισούς Ισπανούς νέους που ήθελαν δουλειά, δεν μπορούσαν να βρουν, ενώ στην Ελλάδα η κατάσταση ήταν ακόμη χειρότερη. Το «Work Bitch» της Μπρίτνεϊ Σπίαρς, ένα δημοφιλές τραγούδι που κυκλοφόρησε το 2013, είχε ένα ασυμβίβαστο μήνυμα για τους millennials: αν θέλεις καλά πράγματα, πρέπει να μοχθήσεις.
Πλέον, η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην. Η ανεργία στην Ελλάδα μειώθηκε και φλερτάρει με μονοψήφιο ποσοστό, ενώ όπως διαπίστωσε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, οι μισθοί αυξάνονται. Οι ξενοδόχοι στην Καλαμάτα, που αποτελεί έναν από τους πιο «καυτούς» τουριστικούς προορισμούς της χώρας μας, διαμαρτύρονται για την έλλειψη υπαλληλικού προσωπικού και εργατικών χεριών, κάτι που θεωρούνταν αδιανόητο μόλις πριν από λίγα χρόνια.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Μπόνους παραγωγικότητας στο Δημόσιο: Πώς θα δίνεται το πριμ 15% - Πότε μπαίνει σε ισχύ
Tαυτόχρονα, πολλοί έχουν επιλέξει να σπουδάσουν σε αντικείμενα που τους βοηθούν να βρουν δουλειά. Στη Βρετανία και τις ΗΠΑ, οι νέοι αποφεύγουν τις ανθρωπιστικές επιστήμες και αντ' αυτού πηγαίνουν σε πιο πρακτικά πεδία, όπως η οικονομία, η μηχανολογία και η αρχιτεκτονική. Τα μεταπτυχιακά και η εμβάθυνση σε συγκεκριμένους τομείς γίνονται περιζήτητα με τους νέους να αποκτούν γνώσεις και εξειδίκευση που στερούνται οι παλαιότεροι -παρά την εμπειρία τους- και διεκδικούν καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ έχουν έντονη την κουλτούρα της παραίτησης και όχι της επανάπαυσης σε μια δουλειά, χωρίς να φοβούνται το ρίσκο στην αναζήτηση για επαγγελματική ευημερία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο πιο άτυχος άνθρωπος στον κόσμο
Στις ΗΠΑ, η αύξηση του ωρομισθίου μεταξύ των ατόμων ηλικίας 16 έως 24 ετών έφτασε πρόσφατα το 13% σε ετήσια βάση, σε σύγκριση με 6% για τους εργαζόμενους ηλικίας 25 έως 54 ετών. Η «ψαλίδα» ανάμεσα στις 2 γενιές ήταν η μεγαλύτερη από τότε που ξεκίνησαν να καταγράφονται αξιόπιστα δεδομένα, ενώ και στη Βρετανία υπήρξαν γενναίες μισθολογικές αυξήσεις υπέρ των νέων, έναντι άλλων ηλικιακών ομάδων.
«Χαντακωμένοι» οικονομικά οι 40άρηδες
Η ισχυρή αύξηση των μισθών ενισχύει τα οικογενειακά εισοδήματα. Tα οικονομικά των Millennials (1981 – 1996) ήταν καλύτερα από τη Gen X (1965 – 1980), όταν ήταν στην ίδια ηλικία. Όμως, τα νοικοκυριά με Zoomers είναι εμφανώς πολύ ανώτερα από εκείνα των millennials στην ίδια ηλικία. Ο τυπικός 25χρονος Gen Z-er έχει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα άνω των 40.000 δολαρίων, περισσότερο από 50% πάνω από τους baby-boomers στην ίδια ηλικία.
Μερικοί Gen Z-ers διαμαρτύρονται, υποστηρίζοντας ότι τα υψηλότερα εισοδήματα είναι παραπλανητικά, επειδή δεν αντιπροσωπεύουν το εκρηκτικό κόστος των Πανεπιστημίων και της στέγασης. Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, πως τιμές των κατοικιών παγκοσμίως είναι κοντά σε υψηλό όλων των εποχών και οι απόφοιτοι έχουν περισσότερα χρέη από άλλες γενιές. Στην πραγματικότητα, όμως, οι Gen Z-ers τα καταφέρνουν επειδή βγάζουν περισσότερα από ό,τι οι άλλες γενιές στην ηλικία τους. Το 2022, οι Αμερικανοί κάτω των 25 ετών ξόδεψαν το 43% του εισοδήματός τους μετά από φόρους για στέγαση και εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων των τόκων για χρέη από τις σχολές, ελαφρώς κάτω από τον μέσο όρο για τα άτομα κάτω των 25 ετών από το 1989 έως το 2019.
Οι υψηλά αμειβόμενοι Zoomers
Είναι σίγουρο πάντως πως, σε έναν κόσμο που οι κοινωνικές ανισότητες εντείνονται, με τους φτωχούς να γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι - πλουσιότεροι, οι νέοι έχουν διαφορετική νοοτροπία. Οι millennials στην πλειοψηφία τους μεγάλωσαν νομίζοντας ότι η δουλειά ήταν προνόμιο και ενήργησαν αναλόγως. Τρέφουν μεγάλο σεβασμό απέναντι στους εργοδότες τους και εμφανίζονται πρόθυμοι να τους ικανοποιήσουν, ίσως και σε βαθμό που κάποιοι θα χαρακτήριζαν υπερβολικό. Οι zoomers, αντιθέτως, έχουν διαπαιδαγωγηθεί αντιμετωπίζοντας τη δουλειά ως βασικό δικαίωμα, που σημαίνει ότι βάζουν όρια στις εργασιακές τους σχέσεις, ενώ πρωτοστάτησαν στο κίνημα της «Ήσυχης Παραίτησης» (quiet quitting).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η «Μεγάλη Παραίτηση» του καλοκαιριού - Γιατί αποχωρούν οι Έλληνες εργαζόμενοι από τις δουλειές τους
Επιπροσθέτως, αντιμετωπίζουν την δουλειά πιο «χαλαρά» και ποτέ δεν φέρνουν τα προβλήματα της εργασίας στο σπίτι, όταν σχολάσουν. Το 2022 οι Αμερικανοί ηλικίας μεταξύ 15 και 24 ετών ξόδεψαν 25% λιγότερο χρόνο σε «θέματα που σχετίζονται με την εργασία» συγκριτικά με το 2007, ενώ πια ζητούν να απασχολούνται και λιγότερες ώρες, με το ποσοστό εκείνων που βλέπουν την εργασία ως «κεντρικό μέρος της ζωής» να έχει μειωθεί απότομα.
Χαλαροί και... τσιλ
Μια ακόμη διαφοροποίηση, έγκειται στο γεγονός πως οι Gen Z-ers είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν επιχειρηματίες. Ενδεικτικά, μόλις το 1,1% των 20άρηδων στην ΕΕ διαχειρίζεται μια επιχείρηση που απασχολεί κάποιον άλλο—και τα τελευταία χρόνια το ποσοστό έχει υποχωρήσει περαιτέρω. Στα τέλη της δεκαετίας του 2000, περισσότερο από το 1% των δισεκατομμυριούχων του κόσμου, σύμφωνα με το έγκριτο περιοδικό Forbes, ήταν millennials. Τότε οι ειδικοί είχαν εμμονή με τους εξαιρετικά ιδρυτές των σημερινών Big Tech, όπως ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, (Meta - Facebook & Instagram), ο Πάτρικ Κόλλισον (Stripe) και ο Έβαν Σπίγκελl (Snapchat). Σήμερα, στον αντίποδα, λιγότερο από το 0,5% στη λίστα του Forbes είναι Zoomers. Ποιος μπορεί να ονοματίσει έναν διάσημο ιδρυτή μιας startup από την Gen Z;
Τα Gen Z-ers είναι τέλος λιγότερο καινοτόμοι. Στο Billboard Hot 100, που κατατάσσει τα πιο δημοφιλή τραγούδια των ΗΠΑ, το 2008, το 42% των hits ερμηνεύθηκαν από millennials. Το 2023, δηλαδή 15 χρόνια αργότερα μόνο το 29% εκτελέστηκε από τους Gen Z-ers. Η Tέιλορ Σουίφτ, που αποτελεί την πιο ισχυρότερη ποπ σταρ στον κόσμο αυτή την στιγμή, ονόμασε το πιο διάσημο άλμπουμ της «1989», εμπνευσμένη από το έτος της γέννησής της. Ο κόσμος ακόμα περιμένει κάποιον να φτιάξει το... «2004».
Πολλοί αναρωτιούνται, όμως, πόσο θα διαρκέσει το οικονομικό πλεονέκτημα της Generation Z; Μια ύφεση θα έπληττε περισσότερο τους νέους από άλλους, όπως συμβαίνει πάντα με τις υφέσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια οικονομία, ακόμη κι αν οι νέοι μακροπρόθεσμα επωφεληθούν περισσότερο από την αναταραχή σε σχέση με τις παλιότερες γενιές. Προς το παρόν, πάντως, η Gen Z έχει ακόμα πολλά να χαρεί...
