Έναν ακόμα αστερίσκο και πολλαπλές ανησυχίες έρχεται να προσθέσει στο κατά γενική ομολογία ευοίωνο κλίμα για τον τουρισμό, η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή, παρότι η εστία της έντασης είναι ακόμα μακριά και τα «απόνερά» της δεν φτάνουν μέχρι το Αιγαίο. Αστερίσκος που εδράζεται σε ενδεχόμενη κλιμάκωση της έντασης, στην εύθραυστη φύση του τουριστικού προϊόντος αλλά και στην κόπωση που έχει επιφέρει στους τουρίστες η κρίση ακρίβειας των τελευταίων ετών, οι αποχρώσες ενδείξεις της οποίας αποτυπώνονται και στην πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) για τη «Συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2023».
«Η άμεση επίδραση των πολεμικών συγκρούσεων Ισραήλ-Χαμάς στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδος εκτιμάται ότι θα είναι μικρή, στο βαθμό που οι πολεμικές επιχειρήσεις θα παραμείνουν περιορισμένες γεωγραφικά και χρονικά» αναφέρει χαρακτηριστικά η ανάλυση που έχει ενσωματώσει στην Έκθεσή της για το 2023 η Τράπεζα της Ελλάδος. Φράση που επιβεβαιώνει τις ανησυχίες για την πορεία του τουρισμού σε ενδεχόμενη κλιμάκωση της νέας κρίσης μετά και την αντίδραση του Ισραήλ.
Συνεχίζει μάλιστα σημειώνοντας πως «μεγαλύτερη ανησυχία προκύπτει για τις πιθανές εξελίξεις σε περίπτωση κλιμάκωσης του πολέμου με μια ευρύτερη εμπλοκή χωρών καθώς και παρατεταμένης διάρκειάς της» καθώς αυτό μπορεί να «ασκήσει εμμέσως αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μέσω των διαύλων που συνδέονται κυρίως με τις τιμές των καυσίμων και με την αύξηση της αβεβαιότητας, οι οποίες θα επηρεάσουν τις επιλογές όλων των ταξιδιωτών, τις μεταφορές, καθώς και τις εφοδιαστικές αλυσίδες». Προς επίρρωση των παραπάνω επισημαίνει δε και τις επιπτώσεις από την δράση των ανταρτών Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η εύθραυστη φύση του κλάδου και η ανησυχία για τις τιμές των καυσίμων
Η επίδραση της αβεβαιότητας στις επιλογές των τουριστών δεν είναι νέα. Έχει επισημανθεί και στο παρελθόν από πολλά στελέχη του τουριστικού κλάδου, αρχής γενομένης του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία ενώ επαναλήφθηκε και στην περίπτωση της Ισραηλινοπαλαιστινιακής σύγκρουσης. Οι ειδικοί του κλάδου επεσήμαναν τότε ότι ένας πόλεμο στην καρδιά της Ευρώπης ή πλησίον του Αιγαίου μπορεί να επηρεάσει καταλυτικά τις αποφάσεις τουριστών από χώρες εκτός ΕΕ, όπως η Αμερική. Σενάριο που μέχρι σήμερα βέβαια, δεν έχει επιβεβαιωθεί καθώς η αμερικανική αγορά συνεχίζει να διευρύνει το μερίδιό της στη χώρα μας, ενισχύοντας και τα τουριστικά έσοδα λόγω της υψηλής της μέσης δαπάνης.
Έντονη ανησυχία προκύπτει κι από τις τιμές της ενέργειας και του πετρελαίου αφού η εμπλοκή μιας πετρελαιοπαραγωγού χώρας, όπως το Ιράν, ενός σημαντικού ενεργειακού κόμβου, όπως το Ισραήλ, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό της Διώρυγας του Σουέζ, ελλοχεύει σοβαρό κίνδυνο νέας εκτόξευσής τους, όπως επεσήμανε πρόσφατα σε άρθρο του και ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, κ. Βασίλης Κορκίδης. Να θυμίσουμε ότι στο τέλος της περασμένης εβδομάδας το πετρέλαιο κινείτο στα 90 δολάρια το βαρέλι ενώ ανοδικά κινούνταν και οι διεθνείς τιμές βενζίνης και ντίζελ, ωθώντας την τιμή της αμόλυβδης κοντά στα 2 ευρώ στην Αττική.
Σήμερα παρατηρείται μια μικρή αποκλιμάκωση με τις αγορές να αντιδρούν με ιδιαίτερη ψυχραιμία μετά και τις περιορισμένες ζημιές που ανέφερε η Ισραηλινή κυβέρνηση κατόπιν της επίθεσης του Ιράν. Αν ωστόσο η αντίδραση είναι παροδική και η άνοδος συνεχιστεί, ειδικά κατά την διάρκεια της σεζόν, δεν θα αφήσει ανεπηρέαστο το κόστος μετακίνησης και τις επιλογές, εγχώριων και διεθνών τουριστών.
Μειώθηκαν Μέση Δαπάνη και Μέση Διάρκεια παραμονής των τουριστών
Ήδη άλλωστε η πληθωριστική κρίση με την οποία έχει έρθει αντιμέτωπη η Ευρώπη φάνηκε να επιδρά ακόμα και πέρυσι, χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, στα ποιοτικά στοιχεία του κλάδου και το αυξημένο κόστος των διακοπών να περιορίζει την διάρκεια παραμονής και την μέση ημερήσια δαπάνη των τουριστών.
Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) με θέμα «Η συμβολή του τουρισμού στην ελληνική οικονομία το 2023» η ακρίβεια επηρέασε την πορεία της Μέσης, κατά κεφαλήν, Τουριστικής Δαπάνης(ΜΚΔ) αλλά και τη Μέση Διάρκεια Παραμονής (ΜΔΠ). Συγκεκριμένα η ΜΚΔ, διαμορφώθηκε το 2023 στα 605,8 ευρώ καταγράφοντας πτώση της τάξης του -2,3% έναντι του 2022. Αντίθετα, η Μέση Δαπάνη ανά Διανυκτέρευση (ΜΔΔ) το 2023 ανήλθε στα 87 ευρώ αυξημένη κατά +9,4% σε σχέση με το 2022 (79,5 ευρώ). Εφόσον, δηλαδή, οι τουρίστες ξόδεψαν περισσότερα για τη διανυκτέρευση, επέλεξαν να μειώσουν τη Μέση Διάρκεια Παραμονής τους και κατ’ επέκταση τη Μέση Κατά Κεφαλήν Δαπάνη τους.
Σημειωτέων ότι ο αριθμός των διανυκτερεύσεων έπεσε από τις 7,8 νύχτες στις 7 πέρυσι, κινούμενος χαμηλότερα και από την αντίστοιχη ΜΔΠ του 2019 που ήταν 7,4 διανυκτερεύσεις. Κι αυτό σε μια χρονιά που η άμεση συνεισφορά του τουρισμού στην ελληνική οικονομία έφτασε τα 28,5 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ, το υψηλότερο ιστορικά για τον τομέα μέχρι σήμερα. Σημειωτέον ότι τα αντίστοιχα μεγέθη ήταν 23,9 δισ. ευρώ και 11,6% του ΑΕΠ και το 2019 23,1 δις. ευρώ και 12,6% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ.
