Ροή
Με το βλέμμα στραμμένο στη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά σήμερα, αλλά και στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών που λαμβάνει χώρα την επόμενη Δευτέρα, επιχειρεί η κυβέρνηση να υπολογίσει τα λεφτά που έχει διαθέσιμα για το νέο πακέτο μέτρων στήριξης που θέλει να ανακοινώσει την επόμενη εβδομάδα, υπό το βάρος των αυξανόμενων πιέσεων που δέχεται η αγορά και η κοινωνία από την ακρίβεια.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χθες προανήγγειλε μέτρα κάλυψης από την ενεργειακή κρίση σε επιχειρήσεις, νοικοκυριά και αγρότες, αναφερόμενος σε ένα πλήρες πρόσθετο πρόγραμμα στήριξης αξιοποιώντας τόσο εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς πόρους.
Το ζήτημα είναι, όπως ανέφερε χθες ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας σε εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, ότι ακόμα και το νέο ευρωομόλογο που δρομολογείται συνιστά δάνειο. Δηλαδή, θα είναι κάτι ανάλογο του SURE, όπως είπε, το οποίο ναι μεν στήριξε την περίοδο της πανδημίας τις θέσεις εργασίας (και άρα είναι ευπρόσδεκτο), αλλά θα επιβαρύνει το έλλειμμα και το χρέος.
Ωστόσο, σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία τη Δευτέρα θα είναι ένα από τα βασικά θέματα του Eurogroup για την πρόοδό της σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, το οποίο παρατάθηκε έως και τον Αύγουστο, οι δυνατότητες είναι περιορισμένες.
Παράθυρο για παράταση «διαφυγής»
Αυτό που περιμένουν να δουν στην κυβέρνηση - όπως και τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ, ειδικά σε αυτά με υψηλό χρέος για τα οποία έχει ξεκινήσει η δημοσιονομική προσαρμογή - είναι αν θα υπάρξουν πρωτοβουλίες οι οποίες θα διευκολύνουν με την μορφή των επιδοτήσεων ή έστω της ευελιξίας.
Δηλαδή, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές στις Βρυξέλλες, έχει αρχίσει και εντείνεται η συζήτηση (και από κράτη του Βορά που έχουν επίσης υποστεί ισχυρές πιέσεις λόγω της ενεργειακής κρίσης) για μία παράταση της ρήτρας διαφυγής, έστω και σε ένα βαθμό, και για το 2023. Μία κίνηση που θα επιτρέπει μια απόκλιση στο πρωτογενές έλλειμμα (από το 1,4% του ΑΕΠ που είναι ο επίσημος στόχος για φέτος) αλλά και μία ευελιξία στην επιστροφή σε πλεονάσματα τον επόμενο χρόνο.
Η παραπάνω λύση δεν είναι και πάλι η βέλτιστη, εξηγούν κυβερνητικές πήγες. Και αυτό καθώς και πάλι το χρέος θα επιβαρύνεται. Όπως συνέβη και με τα 43 δις ευρώ μέτρων στήριξης της πανδημίας. Γι' αυτό και περιμένουν να φανεί αν θα προχωρήσουν οι πιέσεις είτε για να αλλάζουν κατεύθυνση υφιστάμενα κονδύλια της ΕΕ, είτε αν θα δημιουργούν νέα εργαλεία επιδοτήσεων, είτε αν θα βρεθεί τρόπος ώστε δαπάνες να μετακυλιθούν χρονικά (πχ στο πλαίσιο του νέου ταμείου που ζητάει Αθήνα για το κόστος σε ρεύμα και αέριο).
Το σχέδιο της κυβέρνησης
Η κυβέρνηση περιορίζει τις προσδοκίες για μεγάλου εύρους παρεμβάσεις. Με δεδομένο πως θα διατηρηθεί η στήριξη σε ρεύμα και αέριο όσο χρειαστεί, αλλά και μία έκτακτη ενίσχυση ευάλωτων ομάδων. Από εκεί και πέρα παραμένει προς εξέταση το αίτημα παράτασης των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και για το δεύτερο εξάμηνο του 2022, κάτι όμως που κοστίζει περίπου 250 εκατομμύρια ευρώ. Ο πιο μεγάλος άγνωστος «Χ» είναι πως θα πρέπει να υπάρχει και ένα μαξιλάρι για το δεύτερο εξάμηνο του 2022 όχι μόνο για την κάλυψη (από τον κρατικό προϋπολογισμό και με πολλά λεφτά αν δεν βρεθεί ευρωπαϊκή λύση) για την στήριξη σε ρεύμα και αέριο, αλλά και για το νέο επίδομα θέρμανσης. Παράλληλα με τα 350 εκατ. που κοστίζει η μείωση του ΕΝΦΙΑ το νομοσχέδιο για τον οποίο θα κατατεθεί έως τη Δευτέρα στη Βουλή σύμφωνα με τον ΥΠΟΙΚ.
Παράγοντες της αγοράς επιμένουν για μείωση της φορολογίας στα καύσιμα (που απορρίπτει ρητά το ΥΠΟΙΚ) είτε για μία αντιστάθμιση/επιστροφή του υπερβάλλοντος ποσού φόρου που δημιουργεί η αύξηση των τιμών της ενέργειας. Αλλά και με τα σενάρια που έχουν δημιουργηθεί από κυβερνητικά στελέχη για παρεμβάσεις στην Επιστρεπτέα και σε άλλα μέτρα στήριξης να τελούν υπό συζήτηση.
Η κατάσταση στα κρατικά ταμεία
Παράλληλα επιχειρείται να αποτιμηθεί και η πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού. Πολύ κρίσιμες θα είναι οι εισπρακτικές επιδόσεις του Μαρτίου. Αλλά ειδική σημασία θα έχουν και οι προβλέψεις για συγκράτηση της κατανάλωσης τους επόμενους μήνες λόγω της μεγάλης επιβάρυνσης στο «καλάθι της νοικοκυράς».
Αναφορικά με τις επιβαρύνσεις στις τιμές, θα φανούν σε ένα βαθμό με τις σημερινές ανακοινώσεις του πληθωρισμού για το μήνα Φεβρουάριο. Αλλά και από τις νέες προβλέψεις της ΕΚΤ για την οικονομία της ΕΕ που επίσης αναμένονται σήμερα. Ωστόσο, τα κρίσιμα στοιχεία θα είναι αυτά για την πορεία των τιμών και του «κλίματος» το μήνα Μάρτιο, καθρεφτίζοντας πλέον επισήμως τις συνέπειες του πολέμου. Ενώ την πιο μεγάλη σημασία έχει προφανώς το πότε θα αρχίσει να υπάρχει μία ορατότητα για τη λήξη του πολέμου, κάτι που θα καθορίσει και το εύρος των αναγκών για στήριξη και τις επιλογές που θα πρέπει γίνουν ανάλογα με το «σενάριο» που θα επικρατήσει...
