Το όραμα του Σι Τζινπίνγκ για τη δημιουργία μίας νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων με επικεφαλής την Κίνα αποτυπώνεται στην αναβάθμιση των σχέσεων της Κίνας με Σερβία και Ουγγαρία. Αφού στη Σερβία, οι δύο πλευρές αναβάθμισαν τη σχέση τους «από επίπεδο στρατηγικής εταιρικής συνεργασίας» σε «κοινότητα με κοινό μέλλον», στην Ουγγαρία, τον τελευταίο σταθμό του Σι, όπου βρίσκεται ήδη, η διμερής σχέση μετατράπηκε σε «στρατηγική συνεργασία παντός καιρού».
Μέσα στο σημερινό αντίξοο γεωπολιτικό περιβάλλον, το Πεκίνο έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ραγδαία ανάπτυξη των σχέσεων με Σερβία και Ουγγαρία - ήδη βασικοί εμπορικοί εταίροι της Κίνας - σε μία προσπάθεια να διεισδύσει στη γηραιά ήπειρο δια της πλαγίας οδού, μέσω αυτών των χωρών, καθώς δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα καμία προοπτική για άμεση επίλυση των εμπορικών τριβών με ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς η Κίνα διατηρεί το τεράστιο εμπορικό της πλεόνασμα.Την ώρα που οι ΗΠΑ υποσκελίζουν την Κίνα και αναδεικνύονται στο μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, ενώ τα νέα στοιχεία για το κινεζικό εμπόριο έδειξαν μεγάλη αύξηση των εισαγωγών κατά 8,4% τον Απρίλιο, λόγω αυξημένης ζήτησης από τις ΗΠΑ.
Πρώτες δηλώσεις Σι - Όρμπαν
Ο Σι Τζινπίνγκ χαρακτήρισε την Ουγγαρία ως μοντέλο για το πώς θα πρέπει να είναι οι σχέσεις της Κίνας με την ΕΕ και έκανε λόγο για βαθύτερη συνεργασία στο εμπόριο, στην οικονομία, στις επενδύσεις και στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες με τις δύο χώρες να προχωρούν στην υλοποίηση σημαντικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένου σιδηροδρομικού δικτύου που θα ενώνει το Βελιγράδι με τη Βουδαπέστη.
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να διευρύνουν σε πλήρη κλίμακα τη συνεργασία τους στην πυρηνική ενέργεια και η Ουγγαρία διαμήνυσε ότι στηρίζει το σχέδιο ειρήνευσης της Κίνας για την Ουκρανία. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν χαρακτήρισε την Κίνα έναν από τους πυλώνες της νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων, ενώ οι δύο πλευρές αναβάθμισαν τις σχέσεις τους σε «στρατηγική συνεργασία παντός καιρού».
Οι δύο χώρες αναμένεται να ανακοινώσουν περισσότερες από 15 συμφωνίες και ο κινεζικός γίγαντας ηλεκτρικών αυτοκινήτων BYD επέλεξε την Ουγγαρία για την κατασκευή του πρώτου εργοστασίου του στην Ευρώπη, αφήνοντας στην άκρη τη Γερμανία και τη Γαλλία, ο οποίος ωστόσο συμμετέχουν στην επένδυση. Η Ουγγαρία είναι επίσης κέντρο για κατασκευαστές μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα με την κινεζική CAΤL να κατασκευάζει εργοστάσιο κόστους 7,3 δισ.ευρώ στα ανατολικά της χώρας.
Αλλαγές στο εμπόριο με τη Γερμανία
Οι ΗΠΑ υποσκέλισαν την Κίνα ως το μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Γερμανίας στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, με βάση στοιχεία της γερμανικής στατιστικής υπηρεσίας. Το εμπόριο της Γερμανίας με τις ΗΠΑ - το σύνολο των εξαγωγών και εισαγωγών - ανήλθε στα 63 δισ.ευρώ από τον Ιανουάριο έως το Μάρτιο, ενώ τα στοιχεία για την Κίνα είναι ελαφρώς χαμηλότερα από 60 δισ.ευρώ.
Το 2023, η Κίνα αναδείχθηκε σε κορυφαίο εμπορικό εταίρο της Γερμανίας για όγδοο διαδοχικό έτος, με τον όγκο των συναλλαγών να φθάνει τα 253 δισ.ευρώ, παρότι η διαφορά με τις ΗΠΑ ήταν πολύ μικρή. «Οι γερμανικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί περαιτέρω λόγω της ισχυρής οικονομίας, ενώ οι εξαγωγές και οι εισαγωγές από την Κίνα έχουν μειωθεί», αναφέρει ο οικονομολόγος της Commerzbank Bίνσεντ Στάμερ. Σε αυτό έχουν συμβάλει διαρθρωτικοί λόγοι, με τον οικονομολόγο να εξηγεί ότι η Κίνα έχει αυξήσει την αξία της αλυσίδας προσφοράς της, παράγοντας ολοένα και πιο περίπλοκα προϊόντα, τα οποία παλαιότερα συνήθιζε να εισάγει από τη Γερμανία. Επιπλέον, οι γερμανικές επιχειρήσεις έχουν αυξήσει την εγώρια παραγωγή τους αντί να εξάγουν αγαθά από τη Γερμανία στην Κίνα.
Η ίδια η Γερμανία έχει ήδη εκδηλώσει την πρόθεσή της να περιορίσει την έκθεσή της στην Κίνα, επικαλούμενη πολιτικές διαφορές και κατηγορώντας το Πεκίνο για αθέμιτες πρακτικές. Παρ' όλα αυτά, το Βερολίνο δεν έχει προβεί σε συγκεκριμένα μέτρα να περιορίσει την εξάρτησή του. Οι γερμανικές εισαγωγές από την Κίνα μειώθηκαν 12% στο πρώτο τρίμηνο σε ετήσια βάση, ενώ οι εξαγωγές προς την Κίνα μειώθηκαν μόλις 1%, αναφέρει ο Γιούργκεν Μάθες, οικονομολογος στου γερμανικό ινστιτούτο IW. «To γεγονός ότι η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται περισσότερο του αναμενομένου, ενώ η αμερικανική οικονομία κινείται σε σταθερό ρυθμό, έχει επίσης συμβάλει στην εξέλιξη αυτή», αναφέρει ο Μάθες.
Οι ΗΠΑ εκπροσωπούν τώρα το 10% των γερμανικών εξαγωγών αγαθών, ενώ η αναλογία της Κίνας έχει μειωθεί σε λιγότερο από 6%.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν αυτή η γεωπολιτική μεταστροφή της Γερμανίας προς τις ΗΠΑ θα συνεχιστεί. Εάν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ, η διαδικασία αυτή μπορεί να τερματιστεί, σημειώνει ο Ντιρκ Τζαντούρα, πρόεδρος της γερμανικής εμπορικής ένωσης BGA.
Οι φιλοδοξίες της BYD στην Ευρώπη
Ωστόσο, η BYD φιλοδοξεί να ξεπεράσει τη Volkswagen, τη Tesla και τη Stellantis και να αναδειχθεί στο μεγαλύτερο πωλητή ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρώπη έως το τέλος της δεκαετίας. Ο πρόεδρος της κινεζικής αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ευρώπη αναφέρει ότι η BYD έχει προγραμματίσει τεράστιες επενδύσεις σε εργοστάσια, ντίλερς και μάρκετινγκ στην περιοχή προκειμένου να πείσει τους καταναλωτές να αγοράσουν τα δικά της ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα. Πρόκειται για την πιο ηχηρή έως σήμερα διατύπωση των φιλοδοξιών της BYD στην Ευρώπη, η οποία είναι μία από τις πιο ανταγωνιστικές αγορές αυτοκινήτου στον κόσμο. Προς το παρόν, το μερίδιο της BYD στην αγορά μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα στη Δ.Ευρώπη κυμάνθηκε μόλις στο 1,7% στο πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τη Schmidt Automotive Research.
Οι εμπορικές ανισορροπίες «καλά κρατούν»
Αυτό πάντως που διαφαίνεται είναι ότι οι εμπορικές ανισορροπίες Κίνας-Δύσης δεν πρόκειται να επιλυθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αναλυτές της HSBC προτείνουν μία προσέγγιση δύο ταχυτήτων προκειμένου να εξισορροπήσει η προσφορά και η ζήτηση: αφενός σταθεροποίηση της αγοράς στέγης και αφετέρου μεγαλύτερες δαπάνες από τα νοικοκυριά, κάτι ωστόσο που δεν πρόκειται να συμβεί στο άμεσο μέλλον καθώς οι Κινέζοι καταναλωτές «σφίγγουν το ζωνάρι» λόγω των προβλημάτων στο real estate.
Για να στηρίξει την οικονομία του το Πεκίνο - αφού η αγορά του real estate εκπροσωπεί τώρα το 6% του κινεζικού ΑΕΠ από άνω του 11% πέρυσι - στρέφεται σε τομείς προστιθέμενης αξίας που πρωταγωνιστούν στην πράσινη μετάβαση και έχουν μεγάλη ζήτηση, όπως ηλεκτρικά οχήματα και ηλιακά πάνελ, αυξάνοντας τις εξαγωγές του στο εξωτερικό και μειώνοντας τις τιμές για να διατηρεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με τη βοήθεια των τεράστιων κρατικών επιδοτήσεών του. Το ίδιο το Πεκίνο απαντά στις αιτιάσεις της Δύσης για την χρήση των κρατικών επιδοτήσεων, ότι πρόκειται μεν για μία τακτική που την ακολουθούν και ΗΠΑ αλλά και ότι η αύξηση της παραγωγής του είναι αποτέλεσμα της καινοτομίας.
Όσον αφορά στην αγορά αυτοκινήτου, μία λύση, σύμφωνα με αναλυτές, θα ήταν οι κινεζικές επιχειρήσεις να αρχίσουν να παράγουν σε άλλες χώρες, όπως έκανε και η Ιαπωνία τη δεκαετία του 1980 για να καθησυχάσει τις ΗΠΑ. Το Πεκίνο έχει θέσει ως στόχο να ανοίξει εργοστάσια σε Ευρώπη, Ασία και Νότια Αμερική, όχι όμως στις ΗΠΑ οι οποίες διατηρούν πιο επιθετική στάση απέναντι στην Κίνα.
Οπότε, οι εμπορικές ανισορροπίες δεν είναι δυνατόν να επιλυθούν μέσα σε λίγους μήνες ή τα επόμενα χρόνια, όπως άλλωστε παραδέχθηκε και η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γιέλεν στο πρόσφατο ταξίδια της στην Κίνα.
