Η Ελλάδα φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια κυνηγάει την πρωτιά στις ευρωπαϊκές χώρες με τη χειρότερη επίδοση στη διαχείριση απορριμμάτων, καθώς αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην 4η θέση. Αυτό έρχεται, ή μάλλον, αισιοδοξεί να αλλάξει το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020-2030, το οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς και η βιομηχανία θα πρέπει να το εκλάβουν ως ευκαιρία για εκσυγχρονισμό της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Στόχοι του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων
Με βασικό στόχο την ενεργειακή αξιοποίηση, ένα από τα κυριότερα μέτρα του σχεδίου είναι η δημιουργία συστήματος ευθύνης παραγωγών για τα πλαστικά απόβλητα θερμοκηπίων και τις πλαστικές συσκευασίες φυτοφαρμάκων. Επιπροσθέτως, στρέφεται στην ανάκτηση ενέργειας από την επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων και την παραγωγή δευτερογενών υλικών.
Σε αυτό το σημείο, όπως ήδη συμβαίνει σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες την τελευταία δεκαετία, η σημασία της ανάλυσης του κύκλου ζωής προϊόντων μπορεί να αποβεί καθοριστική, καθώς μπορεί να αλλάξει το σχεδιασμό τον προϊόντων, καθιστώντας τα πιο βιώσιμα και μειώνοντας το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, γεγονός που θα έχει θετικές επιπτώσεις στη μείωση των αποβλήτων και στην υγεία γενικότερα.
Γιατί αυτό ενδιαφέρει τον καταναλωτή
Η αξιολόγηση των επιμέρους διεργασιών, από τις οποίες περνάει ένα προϊόν πριν φτάσει στον τελικό καταναλωτή, μπορεί να προσφέρει καλή πληροφόρηση στους καταναλωτές σχετικά με τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των δραστηριοτήτων τους. Μέσω της αξιολόγησης των σταδίων παραγωγής, μπορεί να επιτευχθεί ανακύκλωση ή ακόμα και επαναχρησιμοποίηση υλών στην ίδια διαδικασία παραγωγής, πριν αυτές καταλήξουν ως τελικά απόβλητα μετά την επεξεργασία τους.
Best practices από Ευρώπη
Κάποιες από τις χώρες που μπορούν να αποτελέσουν χαρακτηριστικό παράδειγμα και πρότυπο στη διαχείριση των απορριμμάτων είναι η Γερμανία και η Αυστρία, καθώς έχουν τα υψηλότερα επίπεδα ανακύκλωσης από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα η Γερμανία έχει ξεπεράσει σε ποσοστό ανακύκλωσης το 60% των αστικών αποβλήτων. Επίσης, έχουν υιοθετήσει τη μέθοδο της αποτέφρωσης, με αποτέλεσμα να μην αποστέλλουν σχεδόν καθόλου τα απορρίμματα σε υγειονομική ταφή.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Δυστυχώς η έννοια της ανάλυσης κύκλου ζωής με στόχο την εύρεση λύσεων για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος δεν είναι διόλου γνώριμη στην πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων και βιομηχανιών, ακόμα και σε αυτές μεγάλου βεληνεκούς, ενώ η γνώση τους πάνω σε θέματα βιωσιμότητας παραμένει ανησυχητικά χαμηλή με το πέρασμα των χρόνων. Το νέο ΕΣΔΑ ίσως να αποτελέσει ευκαιρία τόσο για την ανάκαμψη της Ελλάδας σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της συμμόρφωσης σε νέα ευρωπαϊκά πρότυπα, όσο και για την επανεξέταση πρακτικών από τις επιχειρήσεις στις διαδικασίες παραγωγής και διάθεσης.
Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι Πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE) και Αντιπρόεδρος Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης.
