Χωριά εντελώς κατεστραμμένα, χιλιάδες δεκάδες εκπατρισμένοι που αναζητούν μία μερίδα φαγητού από τις δυσλειτουργικές πλέον δημόσιες αρχές του Λιβάνου. Είναι ακριβώς η ίδια εικόνα με αυτή του 2006, κατά τον τελευταίο πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και του μαχητικού σιιτικού κινήματος Χεζμπολάχ του Λιβάνου, όπως χαρακτηριστικά περιγράφει την κατάσταση το Politico.
Η Βηρυτός βρίσκεται στα όρια των αντοχών της. Τους τελευταίους μήνες, οι κάτοικοι της πόλης βιώνουν το ένα τραυματικό γεγονός μετά το άλλο. Πρώτον, υπήρξαν επιθέσεις στα μέσα Σεπτεμβρίου, καθώς χιλιάδες τηλεειδοποιητές (walkie-talkie) που ανήκαν σε διοικητές της Χεζμπολάχ εξερράγησαν σε σπίτια και δημόσιους χώρους, σκοτώνοντας 32 ανθρώπους και προκαλώντας χιλιάδες τραυματίες.
Ακολούθησαν αμέτρητες αεροπορικές επιδρομές των ισραηλινών δυνάμεων που ισχυρίστηκαν ότι ήταν εναντίων στόχων της Χεζμπολάχ. Στις 27 Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώθηκε ο θάνατος του επί 32 χρόνια ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, αφού το Ισραήλ έριξε 85 βόμβες «καταστροφής» σε ένα νότιο οικιστικό προάστιο της πόλης.
Οι αρχές του Λιβάνου λένε ότι σχεδόν 1 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εκτοπιστεί από τους βομβαρδισμούς τις τελευταίες εβδομάδες.
Νέα προειδοποίηση από Ιράν
Πάντα, τα κύματα των προσφύγων αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις - οι Σιίτες του Νότου που τράπηκαν σε φυγή από την χερσαία εισβολή του Ισραήλ τη δεκαετία του 1980 ή το 2006, οι Παλαιστίνιοι που έφυγαν ή εκδιώχθηκαν κατά τη διάρκεια της Nakba ή οι Εβραίοι που εξαναγκάστηκαν από τις χώρες της περιοχής με μουσουλμανική πλειοψηφία από 1948 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Και μέσα από όλα αυτά, ασυμβίβαστοι μαχητές έχουν καταφύγει σε εκδικητικές, βίαιες τακτικές, φοβούμενοι ότι οτιδήποτε άλλο θα έδειχνε αδυναμία, θα προκαλούσε περαιτέρω επίθεση και θα τους άφηνε σε ακόμη χειρότερη θέση - ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι εκμεταλλεύονται τους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες, όπως η Χαμάς.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ προειδοποίησε σήμερα το Ισραήλ και τις ΗΠΑ για «μια συντριπτική απάντηση» για ενέργειες εναντίον του Ιράν και των συμμάχων του, σύμφωνα με κρατικά μέσα ενημέρωσης. Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν δεν διευκρίνισε το χρονοδιάγραμμα οποιασδήποτε επίθεσης ή το εύρος της επίθεσης.
Είχε προηγουμένως ακολουθήσει μια πιο προσεκτική προσέγγιση, λέγοντας ότι οι αξιωματούχοι θα σταθμίσουν την απάντηση της Τεχεράνης και ότι η επίθεση του Ισραήλ «δεν πρέπει να υπερβάλλεται ούτε να υποβαθμίζεται», αφότου ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε επιθέσεις την περασμένη εβδομάδα σε στρατιωτικές βάσεις στο Ιράν.
Το Ισραήλ διαμήνυσε ότι οι αεροπορικές επιδρομές του στο Ιράν στις 26 Οκτωβρίου ήταν αντίποινα για μια μεγάλη επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους από την Τεχεράνη την 1η Οκτωβρίου.
Η ιρανική επίθεση, η οποία περιελάμβανε περίπου 200 πυραύλους, ξεκίνησε μετά τις ισραηλινές επιθέσεις τους τελευταίους μήνες που σκότωσαν ηγέτες της Χεζμπολάχ, της Χαμάς και του ιρανικού στρατού.
Οποιεσδήποτε περαιτέρω επιθέσεις και από τις δύο πλευρές κινδυνεύουν να οδηγήσουν την περιοχή -που ήδη βρίσκεται σε κρίση λόγω των πολέμων του Ισραήλ στη Γάζα και τον Λίβανο- σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση, μόλις πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ την Τρίτη.
Στην τακτική της βίας και των αντιποίνων
Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, είχε φανεί ότι ο αυτός ο «φαύλος κύκλος» του αίματος θα μπορούσε να «σπάσει». Ελπίδα είχαν δώσει οι Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ και η συζήτηση για λύση δύο κρατών, αλλά η δολοφονία του τότε πρωθυπουργού του Ισραήλ, Γιτζάκ Ράμπιν, τη δεκαετία του 1990 από έναν Ισραηλινό υπερεθνικιστή οδήγησε σε κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Και τώρα, με αφορμή το χτύπημα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, το πνεύμα του πρώην πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν, δηλαδή των αντιποίνων, έχει καταλάβει για άλλη μια φορά το Ισραήλ, σύμφωνα με το Politico το οποίο επιχειρεί μία αναδρομή στο παρελθόν.
Ο ίδιος ο Σαρόν δεν ήταν θιασώτης της τακτικής «απάντηση σε οποιαδήποτε επίθεση με μαζικά αντίποινα» - υποστηρικτής αυτής της τακτικής ήταν ο Ισραηλινός στρατηγός Μοσέ Νταγιάν και ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν. Διορίστηκε, ωστόσο, να διευθύνει μια ομάδα ειδικών δυνάμεων που είχε επιφορτιστεί με την οργάνωση αντιποίνων ως απάντηση στις επιθέσεις των Παλαιστινίων φενταγίν. Η πρώτη επιδρομή της μονάδας έγινε στον προσφυγικό καταυλισμό Bureij στη Γάζα τον Αύγουστο του 1953 και, λίγους μήνες αργότερα, διεξήγαγε αυτό που έμεινε γνωστό ως σφαγή στην Qibya - αντίποινα για μια επίθεση φενταγίν που σκότωσε μια Εβραία και τα δύο παιδιά της. Περίπου 70 Παλαιστίνιοι άμαχοι σκοτώθηκαν στην Qibya - οι μισοί εκ των οποίων γυναίκες και παιδιά.
Αργότερα ο Σαρόν υπερασπίστηκε την επίθεση, λέγοντας ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να αισθανθούν ότι οι τρομοκρατικές οργανώσεις θα το σκεφτόντουσαν δύο φορές περισσότερο πριν χτυπήσουν, τώρα που ήξεραν με βεβαιότητα ότι θα υπάρξει αντεπίθεση. Ασπάστηκε ουσιαστικά την φιλοσοφία της «κλιμάκωσης σε κάθε περίπτωση» κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στο στρατό και, στη συνέχεια, ως πολιτικός.
Ο Σαρόν ήταν επίσης αυτός που ξεκίνησε την Επιχείρηση Ειρήνη για τη Γαλιλαία, την εισβολή του 1982 στο νότιο Λίβανο ως απάντηση στις επιθέσεις της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στο Ισραήλ, συνεχίζει το Politico. Η εισβολή ήταν επιτυχής στο ότι τελικά ανάγκασε την PLO να φύγει από το Λίβανο, αλλά παρέτεινε επίσης τον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου, είχε τεράστιο ανθρώπινο κόστος και οδήγησε σε μια 18χρονη κατοχή του νότιου Λιβάνου.
Και στο τέλος, η PLO μόλις αντικαταστάθηκε από έναν άλλο εχθρό στον Λίβανο: τη Χεζμπολάχ.
Η «πληγή» δεν κλείνει
Σήμερα, γίνεται και πάλι λόγος για «ολική νίκη» στο Ισραήλ, με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να υποστηρίζει ότι μόνο σκληρά στρατιωτικά μέσα μπορούν να εξασφαλίσουν ένα ασφαλές περιβάλλον, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ερήμωση στη Γάζα, ισοπέδωση του νότιου Λιβάνου, αποφυγή αποφάσεων του ΟΗΕ και αγνόηση διεθνών κανόνων πολέμου. (Φυσικά, ως μη κρατικοί παράγοντες, η Χαμάς και η «Χεζμπολάχ μπορούν να αγνοήσουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ ατιμώρητα). Τα ίδια επιχειρήματα διατυπώθηκαν το 1982 και το 2006, όταν ένας από τους βασικούς πολεμικούς στόχους του Ισραήλ ήταν να πείσει τους Λιβανέζους να στραφούν κατά της Χεζμπολάχ και να την αναγκάσουν να αφοπλιστεί - αλλά δεν κατέληξαν έτσι τα πράγματα.
Εν τω μεταξύ, στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη - όπου οι Ισραηλινοί υπερεθνικιστές χρησιμοποιούν την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως κάλυψη για να αρπάξουν περισσότερη γη και να επεκτείνουν τους εβραϊκούς οικισμούς - η σύγκρουση είναι πιθανό να εμφυσήσει μια νέα γενιά μαχητών της Χαμάς. Η νέα γενιά θα πιστέψει επίσης στη λογική της βίας και των αντιποίνων. Και καθώς ο κύκλος του αίματος συνεχίζεται, η ενσυναίσθηση για τα δεινά των εχθρών θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη και η αίσθηση του θύματος θα ριζωθεί ακόμη πιο βαθιά.
Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι έχουν τραυματιστεί και οι δύο από την ιστορία. Το Ολοκαύτωμα και οι αιώνες των πογκρόμ και της εκμηδένισης είναι στο πολιτισμικό DNA των Ισραηλινών. Μια εβραϊκή πατρίδα προοριζόταν να προσφέρει ασφάλεια και το μάθημα που αντλήθηκε από το «ποτέ ξανά» είναι ότι πρέπει να χτυπήσεις σκληρά, όσο βάναυσα μπορείτε, για να επιβιώσετε ή να αντιμετωπίσετε την εξάλειψη. Για τους σύγχρονους Παλαιστίνιους, ωστόσο, τα πάντα πηγάζουν από τη Νάκμπα, την πολιορκία της Γάζας και το διαρκώς διευρυνόμενο αποτύπωμα των εβραϊκών οικισμών στη Δυτική Όχθη.
Και καθώς ο βρόγχος του χρόνου συνεχίζεται, το τραύμα επιδεινώνεται και η σκληρότητα αυξάνεται. Το Ισραήλ μπορεί να σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους καθώς έχει τη στρατιωτική ισχύ για να το κάνει, με το σύστημα αεράμυνας, το Σιδηρούν Θόλο και τη σφεντόνα του Δαβίδ. Το θέμα είναι ότι μία εποχή ειρήνης φαίνεται τώρα πιο μακριά από κάθε άλλη φορά.
