Η οργισμένη αντίδραση του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι δύσκολα μπορεί κάποιος να πιστέψει πως προέρχεται από την αγανάκτηση του για ένα φρικτό έγκλημα και μία μεγάλη αδικία. Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας θέλησε να κλείσει το στόμα ενός δημοσιογράφου που είχε γίνει πολύ ενοχλητικός και δεν φαντάζομαι πως υπάρχει κανείς στον κόσμο που δεν καταλαβαίνει πως αυτό κάθε άλλο παρά... ξένο μπορεί να φαίνεται στον Ερντογάν. Εάν ο Τούρκος ηγέτης είχε τέτοιες ευαισθησίες δεν θα υπήρχαν χιλιάδες «ενοχλητικοί» Τούρκοι δημοσιογράφοι κλεισμένοι στις φυλακές της χώρας, στην εξορία ή ακόμα και ... απροσδόκητα εξαφανισμένοι.
Ο Ερντογάν ξέρει πολύ καλά το «παιχνίδι», αφού ο ίδιος το έχει παίξει αμέτρητες φορές. Δεν είναι καν το γεγονός πως ο Κασόγκι ήταν προσωπικός του φίλος. Ήταν άλλωστε φίλος του ακριβώς γιατί βρίσκονταν απέναντι στον μονάρχη της Σαουδικής Αραβίας, με τον οποίο ο «Σουλτάνος» κάθε άλλο παρά καλές σχέσεις έχει. Ο Κασόγκι ήταν φίλος του Ερντογάν γιατί τον εξυπηρετούσε και ο θάνατος του γίνεται «σημαία» από τον Τούρκο πρόεδρο γιατί τον εξυπηρετεί.
Ο «Σουλτάνος» εκμεταλλεύεται την δολοφονία προς όφελος του και μπορεί κάποιος να φανταστεί πως θα έτριβε τα χέρια του με ικανοποίηση όταν θα πληροφορήθηκε τις συνθήκες θανάτου του Κασόγκι.
Η αντίδραση του μπορεί και να μην οφείλεται στο ότι είναι περισσότερο... δημοκράτης από τον Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Είναι ίσως κωμικοτραγικό πως παρουσιάζεται ως νέος ηγέτης της ελευθερίας του Τύπου ο πρόεδρος που δεν επιτρέπει σε κανέναν να εκφράσει αντίθετη άποψη στην χώρα του. Γιατί σήκωσε λοιπόν τόσο ψηλά τους τόνους ο Ερντογάν; Τι επιδιώκει; Και είναι τυχαίο πως αποφάσισε να δώσει συνέντευξη τύπου σήμερα παρουσιάζοντας στοιχεία τα οποία δεν θα αφήσουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας για τον ρόλο του ηγεμόνα της Σαουδικής Αραβίας στην στυγερή αυτή δολοφονία; Φυσικά και δεν είναι.
Με φόντο το επενδυτικό συνέδριο
Η σημερινή ημέρα είναι σημαντική και για τις δύο πλευρές. Στο Ριάντ, ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, θα εγκαινιάσει ένα επενδυτικό συνέδριο που έχει σκοπό να δείξει πως το βασίλειο είναι ανοικτό για τις επιχειρήσεις. Στην Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος, αναμένεται να κάνει μια ομιλία που μπορεί να κλείσει με δύναμη την πόρτα που επιχειρεί να ανοίξει το βασανισμένο βασίλειο.
Το δεδομένο είναι πως όταν τελειώσει την ομιλία του ο Ερντογάν η περιοχή μπορεί να μην είναι πλέον η ίδια.
Τρεις εβδομάδες μετά την «εξαφάνιση» του Κασόγκι, ο Ερντογάν δεσμεύτηκε να καταθέσει την «γυμνή αλήθεια» για το τι συνέβη με τον αρθρογράφο, του οποίου η μοίρα συνεχίζει να ταλαντεύει τις δύο χώρες και να πολώνει τη Μέση Ανατολή.
Αν παραμείνει πιστός στη δέσμευσή του, πολλά από τα αποδεικτικά στοιχεία που συγκέντρωσε η Τουρκία και που ενοχοποιούν τη Σαουδική Αραβία, θα αποκαλυφθούν: Φωτογραφίες, βίντεο, ακόμη και ήχος, τα οποία αναμένεται να τεκμηριώσουν τα βασανιστήρια και το θάνατό του.
Θέλοντας να προετοιμάσει το έδαφος τη Δευτέρα, ένας εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία για πρώτη φορά περιέγραψε τον θάνατο του Κασόγκι ως μια «περίπλοκη δολοφονία» που ήταν «τερατώδες προγραμματισμένη».
Ότι ο ίδιος ο Ερντογάν θα δώσει τα στοιχεία στη δημοσιότητα πάει το γεγονός αυτό σε άλλο επίπεδο. Ο Τούρκος ηγέτης θέλει να αποδείξει πως ήταν η εξουσία στο Ριάντ που έδωσε την εντολή της δολοφονίας και πως οι κρατικοί αξιωματικοί δεν ενήργησαν αυτοβούλως.
Ένας τέτοιος ισχυρισμός θα ρίξει ακόμα μεγαλύτερο βάρος στο Ριάντ, που αρχικά είχε αρνηθεί κάθε ανάμειξη, ενώ στη συνέχεια έριξε την ευθύνη στους εκτελεστές, ενώ οι κυβερνώντες δήλωσαν άγνοια. Η εξέλιξη της υπόθεσης φέρνει πανικό, καθώς το ήδη προβληματικό επενδυτικό συνέδριο ξεκινάει.
Διάσταση απόψεων
Ο Ερντογάν έχει τους Σαουδάραβες - ιδιαίτερα, τον πρίγκιπα, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν - εκεί ακριβώς που τον θέλει. Μέσα από την κρίση δόθηκε η ευκαιρία στον ηγέτη της Τουρκίας, ο οποίος ποτέ δεν είχε δει με καλό μάτι τον 33χρονο πρίγκιπα κι έχει ακόμα μικρότερη εκτίμηση στους περιφερειακούς συμμάχους του.
Οι δύο άνδρες έχουν πολύ διαφορετικά οράματα για το μέλλον της περιοχής: Ο Ερντογάν υπήρξε ο εκφραστής του πολιτικού Ισλάμ τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ιδιαίτερα μετά την άνοδο και την πτώση του Μοχάμεντ Μορσί, του πρώην προέδρου της Αιγύπτου, που χαιρετίστηκε θερμά από την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Ο Τούρκος πρόεδρος έχει συνεργαστεί με το Κατάρ, τον περιφερειακό εχθρό του Ριάντ, που έδωσε καταφύγιο σε αυτούς που εξορίστηκαν μετά την πτώση του Μορσί και παρέμεινε ένα προπύργιο για ένα κίνημα το οποίο ο Ριάντ και ο σύμμαχός του τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θεωρούν ως υπαρξιακή απειλή.
Ο πρίγκιπας, εν τω μεταξύ, προσπαθεί να αναδιαμορφώσει τη Σαουδική Αραβία, αποφεύγοντας τους βαθιά παραδοσιακούς δεσμούς της με το θρησκευτικό κατεστημένο, το Ουαχάμπι (υπερσυντηρητικό, φονταμενταλιστικό, πουριτανικό, ισλαμικό μεταρρυθμιστικό κίνημα) μετατρέποντάς τη Σαουδική Αραβία σε ένα εθνικιστικό αστυνομικό κράτος.
Ιστορική ευκαιρία
Για τον Ερντογάν, η φρικτή δολοφονία σηματοδοτεί μια ιστορική στιγμή: μια καλή ευκαιρία να ...αναποδογυρίσει τα τραπέζια. Βλέπει πως μια σκληρή και απερίσκεπτη πράξη που προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια, ακόμη και μεταξύ των συμμάχων του βασιλείου, του δίνει το πάνω χέρι και σκοπεύει να το εκμεταλλευτεί στο έπακρον.
Η δολοφονία έγινε ένα στρατηγικό ατού για τον αγώνα του Ερντογάν να περάσει το όραμά του για τη Μέση Ανατολή, ένα όραμα που μοιράζεται με τον πρίγκιπα του Άμπου Ντάμπι και τους σύμμαχους τους.
Ο Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν στέκεται εμπόδιο στην πραγματοποίηση αυτού του οράματος και ο Ερντογάν μπορεί τώρα, με όπλο την φρικτή δολοφονία του Κασόγκι να μετατρέψει τον Μπιν Σαλμάν στον πιο αδύναμο κρίκο της αντι-Ερντογάν, της αντι-μουσουλμανικής αδελφότητας της περιοχής.
Ο Ερντογάν θεωρεί πως αυτή η υπόθεση θα βοηθήσει ώστε να γίνει η Τουρκία η ισλαμική βάση εξουσίας της περιοχής, μειώνοντας τον ισχυρισμό του Ριάντ ότι είναι η κυρίαρχη φωνή του σουνιτικού Ισλάμ.
Αυτό που προσπαθεί να κάνει ο πρόεδρος της Τουρκίας, με απλά λόγια, είναι να βγάλει εκτός παιχνιδιού έναν ενοχλητικό αντίπαλο. Ποσώς τον ενδιαφέρει η ουσία της δολοφονίας του Κασόγκι.
