Σε «σταυρόλεξο» για δυνατούς λύτες εξελίσσεται η διοχέτευση της ρευστότητας στην πραγματική Οικονομία, με τους πρώτους ισολογισμούς Covid που αναμένονται από τον Απρίλιο να δημιουργούν «πονοκέφαλο» σε τράπεζες και κυβέρνηση.
Σε περιβάλλον τεράστιας ρευστότητας, οι δύο πλευρές καλούνται να λύσουν το πρόβλημα του «αρδευτικού συστήματος» της Οικονομίας, διαπιστώνοντας ότι σε άλλα «λούκια» η ροή του χρήματος λιμνάζει και αλλού φρακάρει επικίνδυνα. Αυτό προκύπτει από την άνετη ροή του χρήματος προς τις μεγάλες επιχειρήσεις και την ακάλυπτη ζήτηση σε μεγάλη έκταση των μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, όπως παρατηρήθηκε και κατά τις χρηματοδοτήσεις των τραπεζών μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας.
Την ίδια στιγμή, και εν μέσω πρωτοφανούς κρίσης, η «πλημμύρα» κρατικής ρευστότητας για τη στήριξη των επιχειρήσεων ποτίζει ενιαία «καλλιέργειες» και «ζιζάνια», προδιαγράφοντας αναπόφευκτο «ξεχορτάριασμα» μετά το καλοκαίρι και το σταδιακό κλείσιμο της στρόφιγγας.
Στο επίκεντρο του δύσκολου «παζλ» της ρευστότητας βρίσκονται 700.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με το άγχος για την εξεύρεση λύσεων στήριξης της ραχοκοκαλιάς της ελληνικής Οικονομίας να κλιμακώνεται ενόψει του Απριλίου, όταν θα ξεκινήσουν οι ανακοινώσεις αποτελεσμάτων της Covid χρήσης του 2020.
Τεράστια η ρευστότητα που «μπλοκάρεται»
Όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο insider.gr, αυτή τη στιγμή η Οικονομία λειτουργεί υπό το παράδοξο δύο αντικρουόμενων συνθηκών: αφενός της αναμενόμενης ύφεσης 10% για το 2020 (με προοπτικής ανάκαμψης 2% - 3% φέτος) και αφετέρου της τεράστιας αύξησης ρευστότητας, η οποία έχει οδηγήσει σε ενίσχυση των καταθέσεων κατά περίπου 20 δισ. ευρώ σε ένα έτος (όταν τα προηγούμενα χρόνια τα ετήσια ποσά αύξησης των καταθέσεων ξεπερνούσαν κατά τι το 1 δισ. ευρώ).
Η αύξηση αυτή (περίπου 9,5 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε καταθέσεις επιχειρήσεων και οι υπόλοιπες σε νοικοκυριά) καταγράφεται σε εισροές στο τραπεζικό σύστημα που συμπίπτουν χρονικά με τις καταβολές μέτρων στήριξης από πλευράς κυβέρνησης, ενώ είναι επίσης αποτέλεσμα της μείωσης της κατανάλωσης συνεπεία των περιοριστικών μέτρων και της κοινωνικής αποστασιοποίησης που επέβαλε η πανδημία.
Με γεμάτα τα ταμεία από καταθετική ρευστότητα, καθώς και ρευστότητα που προέρχεται από το έως και αρνητικό κόστος δανεισμού τους από το ευρωσύστημα, οι ελληνικές τράπεζες υποστηρίζονται και από την κυβέρνηση για να δώσουν ρευστότητα στις επιχειρήσεις. Όπως έχει ανακοινώσει η Ελληνική Ένωση Τραπεζών, το 2020 το τραπεζικό σύστημα διοχέτευσε στις επιχειρήσεις κεφάλαια που ξεπέρασαν τα 20 δισ. ευρώ, με την καθαρή ροή χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις να σημειώνει υψηλά δεκαετίας και ρυθμό αύξησης της τάξεως του 8,7%.
Ωστόσο, οι ιδανικές συνθήκες ρευστότητας και η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης, φαίνεται ότι δεν κατευθύνονται στα τμήματα της πραγματικής Οικονομίας που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Οι τράπεζες, ακολουθώντας τα πιστοδοτικά κριτήρια που οφείλουν να ακολουθούν κατόπιν και των συστάσεων των εποπτικών Αρχών (υπενθυμίζεται ότι ΕΚΤ/SSM έχουν καλέσει τις τράπεζες να στηρίξουν μεν τις επιχειρήσεις για την ανάκαμψη της Οικονομίας, τηρώντας, ωστόσο, τα κριτήρια δανεισμού, ώστε να αποτρέψουν έξαρση του πιστωτικού κινδύνου), δανειοδοτούν απρόσκοπτα τις μεγάλες και αξιόπιστες επιχειρήσεις. Αυτές εισπράττουν την ρευστότητα, αλλά προτιμούν να την κρατήσουν στο ταμείο, αφού το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον τις αποτρέπει από ανοίγματα και επενδύσεις.
Στον αντίποδα, η ευρεία μάζα του επιχειρείν της χώρας, οι μικρομεσαίες και οι μικρές επιχειρήσεις δεν θεωρούνται bankable και καθώς δεν πληρούν τα πιστοδοτικά κριτήρια και ενέχουν αυξημένους πιστωτικούς κινδύνους, αποκλείονται από τον νέο δανεισμό.
Ο προβληματισμός και οι λύσεις που αναζητούν οι τράπεζες
Η κατάσταση για τις επιχειρήσεις αυτές θα γίνει οριακή με τα «αποκαλυπτήρια» των ισολογισμών του 2020, μιας χρονιάς κατεστραμμένης από την επέλαση του κορονοϊού. Τον Απρίλιο, θα αρχίσουν να δημοσιεύουν αποτελέσματα επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία κατηγορίας Β΄, δηλ. επιχειρήσεις με τζίρο έως 1 εκατ. ευρώ. Και όπως αναφέρουν τραπεζίτες στο insider.gr, καμία τράπεζα δεν θα μπορέσει να ενσωματώσει στα μοντέλα κινδύνου της τα πολύ αρνητικά δεδομένα που αναμένονται για την ευρύτατη μάζα των ελληνικών επιχειρήσεων και να δανείσει επιχειρήσεις με ζημίες, δραματική πτώση του τζίρου και έλλειψη κεφαλαίων.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του insider.gr, η προοπτική αυτή προβληματίζει έντονα τις τράπεζες, οι οποίες εξετάζουν το πώς θα μπορέσουν να διατηρήσουν ανοιχτή τη στρόφιγγα της ρευστότητας για τις μικρομεσαίες και μικρές επιχειρήσεις που κρίνονται βιώσιμες.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το θέμα αναμένεται να τεθεί και στον επόπτη (SSM), καθώς οι τράπεζες εξετάζουν ως λύση – διέξοδο στον δανεισμό των ΜμΕ το να τις αξιολογήσουν πιστοδοτικά, θεωρώντας το 2020 ως «παρένθεση» και να μην το λάβουν υπόψιν. Έτσι π.χ., θα μπορέσουν να συνεχίσουν τον δανεισμό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στη βάση των επιδόσεών τους των ετών 2017 – 2018 – 2019 και της προοπτικής τους για το 2022 (π.χ. επίτευξη τζίρου στο 80% - 90% του 2019). Οι τράπεζες εξετάζουν επίσης τρόπους αντιμετώπισης του δανεισμού ανά κλάδο. Κάθε σκέψη τους, ωστόσο, θα πρέπει να συζητηθεί και να υποστηριχθεί από τον SSM.
Σημειώνεται ότι από την πλευρά της, η κυβέρνηση σχεδιάζει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χρηματοδότησης των μικρών επιχειρήσεων μέσω του Γ΄ κύκλου του Ταμείου Εγγυοδοσίας της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, χωρίς να αποκλείονται και νέα εργαλεία στην πορεία.
Πάντως, η ρευστότητα προς τις επιχειρήσεις δημιουργεί και έναν ακόμα μεγάλο προβληματισμό. Πρόκειται για την οριζόντια «ομπρέλα» μέτρων στήριξης που εκ των συνθηκών καλείται να ανοίξει η κυβέρνηση για τις επιχειρήσεις, εν μέσω της πανδημίας. Τις έκτακτες παροχές, ωστόσο, απολαμβάνουν και επιχειρήσεις που δεν ήταν υγιείς προ Covid και τώρα εξισώνονται με επιχειρήσεις υγιείς και παραγωγικές που λύγισαν από την πανδημία. Ήδη σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αρχίζει να συζητείται ανοιχτά ότι τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης συμβάλλουν ακούσια στη συντήρηση εταιρειών – ζόμπι και μόλις αυτά αρθούν θα έρθουν αθρόες χρεοκοπίες…
Φωτογραφία: Getty / Ideal Image
