Στον «χάρτη» του European Hydrogen Backbone (EHB), ενός σχεδίου για την ανάπτυξη ενός πανευρωπαϊκού δικτύου αγωγών για τη μεταφορά «πράσινου» υδρογόνου, έβαλε τη χώρα μας ο ΔΕΣΦΑ. Έτσι, για τη συμμετοχή από το 2040 εγχώριων υποδομών στη «ραχοκοκαλιά» των έργων που θα διακινούν ανανεώσιμο αέριο στη «Γηραιά Ήπειρο», ο Διαχειριστής προκρίνει την κατασκευή ενός νέου αγωγού που θα συνδέει την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, καταλήγοντας στην Καβάλα και στο εξαντλημένο κοίτασμα αερίου που βρίσκεται εκεί, με την προοπτική μετατροπής του σε υπόγεια αποθήκη υδρογόνου.
Το έργο θα ακολουθεί την ίδια όδευση με το τμήμα του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου, το οποίο διατρέχει τις παραπάνω περιοχές. Επίσης, στο πλαίσιο συμμετοχής της Ελλάδας στο πανευρωπαϊκό δίκτυο υδρογόνου, θα συμπληρώνεται από τον αγωγό φυσικού αερίου προς τη Δυτική Μακεδονία, η κατασκευή του οποίου δρομολογήθηκε με την πρόσφατη έγκριση από τη ΡΑΕ του Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2030 του ΔΕΣΦΑ.
Όπως αναφέρει ο ΔΕΣΦΑ στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης, ο αγωγός θα κατασκευασθεί ώστε να είναι εξαρχής συμβατός και με τη μεταφορά υδρογόνου. Επομένως, με τις κατάλληλες προσαρμογές, θα μπορεί να μεταφέρει ανανεώσιμο αέριο.
Δίκτυο που καλύπτει 21 χώρες
Τα προτεινόμενα ελληνικά έργα προστίθενται σε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο αγωγών συνολικού μήκους 40.000 χιλιομέτρων για το 2040, από νέους αγωγούς και υφιστάμενες υποδομές μεταφοράς φυσικού αερίου, που θα τροποποιηθούν ώστε να μεταφέρουν υδρογόνο. Το δίκτυο αυτό περιλαμβάνεται στη νέα και πολύ πιο διευρυμένη μελέτη που ανακοινώθηκε χθες από την πρωτοβουλία European Hydrogen Backbone, στην οποία συμμετέχουν εταιρείες οι οποίες διαχειρίζονται υποδομές φυσικού αερίου στη «Γηραιά Ήπειρο».
Το αρχικό σχέδιο είχε δημοσιευθεί τον περασμένο Ιούλιο από τις 11 εταιρείες που συμμετείχαν τότε στην European Hydrogen Backbone, αφορώντας μία «ραχοκοκαλιά» αγωγών 23.000 χιλιομέτρων, η οποία διέτρεχε 10 ευρωπαϊκές χώρες. Στο διάστημα που μεσολάβησε ωστόσο, στην πρωτοβουλία προστέθηκαν άλλες 12 ευρωπαϊκές εταιρείες, μεταξύ των οποίων και ο ΔΕΣΦΑ. Έτσι, με τα προτεινόμενα πρότζεκτ των 23 πλέον μελών της European Hydrogen Backbone, με ορίζοντα το 2040 το δίκτυο διακίνησης υδρογόνου θα καλύπτει 21 κράτη.
Με δεδομένο τον ρόλο που καλείται να παίξει το ανανεώσιμο υδρογόνο στην ενεργειακή μετάβαση, η ανάλυση της European Hydrogen Backbone στοχεύει να καταδείξει πως, αναλαμβάνοντας τη μεταφορά του εντός των ευρωπαϊκών χωρών, οι υποδομές φυσικού αερίου έχουν να επιτελέσουν ένα σημαντικό ρόλο και στο απανθρακοποιημένο ενεργειακό μίγμα. Έτσι, όσο με την πάροδο των ετών θα εκλείπει σταδιακά ο ρόλος του φυσικού αερίου ως «καυσίμου γέφυρα» προς την οικονομία του μηδενικού ανθρακικού ισοζυγίου, ένα μεγάλο μέρος από αυτά τα έργα μπορούν να τροποποιηθούν κατάλληλα για να διακινούν υδρογόνο.
Κατά 69% από υφιστάμενες υποδομές
Υπό αυτή τη λογική, το προτεινόμενο πανευρωπαϊκό δίκτυο θα αποτελείται κατά 69% από υφιστάμενους αγωγούς φυσικού αερίου, οι οποία θα αναπροσαρμοστούν κατάλληλα. Επομένως, μόλις το 31% των έργων θα χρειαστεί να κατασκευασθούν εξαρχής, κυρίως σε χώρες με μικρά δίκτυα φυσικού αερίου, όπου αναμένεται υψηλή παραγωγή και κατανάλωση υδρογόνου.
Σύμφωνα με την έκθεση, το κόστος για την κατασκευή του δικτύου εκτιμάται σε 43-81 δισ. ευρώ, το οποίο όπως επισημαίνει είναι σχετικά περιορισμένο στο συνολικό πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης. Τα κεφάλαια αυτά θα κάνουν πραγματικότητα μία «ραχοκοκαλιά» αγωγών, που θα αποτελέσει έναν οικονομικά πρόσφορο τρόπο για τη διακίνηση του ανανεώσιμου αερίου σε όλη την Ευρώπη – από τα σημεία παραγωγής έως τα κέντρα ζήτησης.
Υποψήφιο κέντρο παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου η Δυτ. Μακεδονία
Η κάλυψη της αναμενόμενης ζήτησης το 2040, δηλαδή των μελλοντικών αναγκών σε ανανεώσιμο αέριο από βιομηχανίες και διυλιστήρια στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, αποτέλεσε γνώμονα και για τον ΔΕΣΦΑ, για τη χάραξη του νέου αγωγού στην ελληνική επικράτεια. Από την άλλη πλευρά, η προτεινόμενη αναπροσαρμογή του αγωγού προς τη Δυτική Μακεδονία εντάσσεται στην προοπτική εξέλιξης της περιοχής σε ενεργειακό κέντρο παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου, μέσω του πρότζεκτ «White Dragon».
Το εν λόγω πρότζεκτ αφορά τη δημιουργία παραγωγικής υποδομής υδρογόνου ισχύος έως 3GW από φωτοβολταϊκά στη Δυτ. Μακεδονία. Εκτός από ένα μικρό ποσοστό του αερίου που θα αποθηκεύεται τοπικά, ώστε η υποδομή να έχει αυτονομία στην περίπτωση μειωμένης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά πάρκα, οι υπόλοιπες ποσότητες προορίζονται για μεταφορά σε «κέντρα κατανάλωσης» σε άλλες περιοχές της επικράτειας.
Η «επικοινωνία» των εγχώριων υποδομών με το υπόλοιπο πανευρωπαϊκό δίκτυο θα γίνεται είτε μέσω του TAP, στην περίπτωση που ο Διαδριατικός Αγωγός αναπροσαρμοστεί στο μέλλον για να μπορεί να διακινήσει υδρογόνο, είτε με τη διασύνδεση με άλλα τοπικά δίκτυα που θα αναπτυχθούν στην πορεία στην Νοτιοανατολική Ευρώπη.
