Τον δρόμο για την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων αερίου από κράτη-μέλη, στοχεύει να ανοίξει η Κομισιόν, συμπεριλαμβάνοντας σχετική πρόβλεψη στην πρόταση για αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί στις 14 Δεκεμβρίου.
Αυτό επισήμανε στη χθεσινή Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. η Επίτροπος Ενέργειας, προσθέτοντας ότι η εν λόγω πρόβλεψη θα συνδεθεί με αλλαγές για την καλύτερη πρόσβαση σε υποδομές αποθήκευσης αερίου. «Η πρόταση θα περιλαμβάνει επίσης ένα πλαίσιο για την κοινή προμήθεια στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου, σύμφωνα με το ρυθμιστικό καθεστώς της αγοράς ενέργειας και τους κανόνες ανταγωνισμού της Ε.Ε.», πρόσθεσε.
Η προοπτική κοινής αγοράς αερίου από κράτη-μέλη ήταν μία από τις μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις που, όπως είχε επισημάνει η Επίτροπος Ενέργειας στα μέσα Οκτωβρίου, θα εξέταζε η Κομισιόν για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η συμμετοχή των κρατών-μελών αναμένεται να γίνεται σε εθελοντική βάση, χωρίς πάντως χθες η κ. Σόμσον να εξειδικεύσει τον τρόπο που προκρίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την εφαρμογή του μέτρου.
Σε κάθε περίπτωση, με την κίνηση αυτή η Επιτροπή δείχνει να ανάβει «πράσινο φως» σε μία από τις ιδέες που έχουν θέσει επί τάπητος κράτη-μέλη (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) από την έναρξη της κρίσης, με σκοπό τη θωράκιση της «Γηραιάς Ηπείρου» από τις απότομες αυξήσεις των ενεργειακών προϊόντων. Ιδέα που επαναλάμβαναν οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Ρουμανίας, στη χθεσινή κοινή τους δήλωση, με τη δέσμη εισηγούμενων μέτρων για την προστασία των καταναλωτών από τις ανατιμήσεις.
Στο πνεύμα της πρότασης της Ελλάδας και 4 ακόμη κρατών
Στην κοινή τους δήλωση, τα πέντε κράτη-μέλη ζητούσαν μεταξύ άλλων να γίνουν παρεμβάσεις για τη διόρθωση των στρεβλώσεων που παρατηρούνται και στην αγορά φυσικού αερίου. Μεταξύ των παρεμβάσεων, τόνιζαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο σύστασης ενός κεντρικού μηχανισμού για την προμήθεια φυσικού αερίου, στον οποίο θα μπορούν να συμμετάσχουν τα κράτη μέλη σε εθελοντική βάση.
Σε ίδιο μήκος κύματος με τις θέσεις των πέντε χωρών κινείται και η πρωτοβουλία της Κομισιόν, όπως ανέφερε χθες η κ. Σίμσον, για την προώθηση των υποδομών αποθήκευσης φυσικού αερίου, οι οποίες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και στην αντιστάθμιση ελλείψεων στην παροχή φυσικού αερίου σε ανταγωνιστικές τιμές.
Όπως ανέφερε η Επίτροπος Ενέργειας, στην πρόταση για την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου της αγοράς αερίου, θα υπάρχουν προβλέψεις για την καλύτερη πρόσβαση των κρατών-μελών σε αποθήκες αερίου. «Η επικείμενη αναθεώρηση θα αντιμετωπίσει μεταξύ άλλων το μείζον ζήτημα της αποθήκευσης αερίου. Θα εντάξουμε την αποθήκευση στην αξιολόγηση των ενδεχόμενων απειλών της ασφάλειας εφοδιασμού, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο», δήλωσε ο Kadri Simson.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με την κ. Σίμσον, ο απώτερος τρόπος προστασίας της Ευρώπης από τις αυξομειώσεις των τιμών αερίου είναι η «πράσινη» μετάβαση. Όπως είπε χαρακτηριστικά, αν και η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς φυσικού αερίου είναι κρίσιμη για την ενεργειακή μετάβαση, εντούτοις η μόνη λύση για να θωρακιστούμε από τις διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων είναι η μείωση της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα».
Αγεφύρωτο το χάσμα για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού
Στον αντίποδα με το φυσικό αέριο, πάντως, πιο ομιχλώδες παραμένει το τοπίο αναφορικά με την «τύχη» την έτερη πρόταση των πέντε χωρών, για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού. Σε αυτή την περίπτωση, η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη από το γεγονός ότι εννιά κράτη-μέλη έχουν ήδη ξεκαθαρίσει δημόσια την αντίθεσή τους σε αλλαγές στη σχεδίαση των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρισμού.
Έτσι, τη στιγμή που στην κοινή τους δήλωση οι πέντε χώρες ζητούν αλλαγή του τρόπου καθορισμού των τιμών (ώστε οι τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές να αντανακλά το μέσο κόστος του ενεργειακού μείγματος), Αυστρία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ιρλανδία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία αντιτείνουν ότι οποιαδήποτε απόκλιση από τις αρχές ανταγωνισμού, που διέπουν τον υφιστάμενο σχεδιασμό, θα υπονομεύσουν την ασφάλεια τροφοδοσίας και την απανθρακοποίηση.
Από τη χθεσινή Σύνοδο, αυτό που διαφάνηκε είναι πως, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν υπάρχουν σημεία σύγκλισης ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις. Έτσι, οι διαβουλεύσεις αναμένεται να συνεχιστούν σε επίπεδο αρχηγών κρατών, στην επόμενη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που έχει προγραμματιστεί για τις 16 και 17 Δεκεμβρίου.
Καμία ένδειξη χειραγώγησης
Από την άλλη πλευρά, ενδεικτικό της στάσης της Κομισιόν θα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι, στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου, η Επίτροπος Ενέργειας επικαλέστηκε τα προκαταρκτικά συμπεράσματα σχετικής μελέτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), η οποία κατατείνει στη διατήρηση του υπάρχοντος σχεδιασμού, χωρίς παρεμβάσεις.
«Το υφιστάμενο μοντέλο καθορισμού τιμών αποτελεί την καλύτερη επιλογή», σημείωσε η κ. Σίμσον πως επισημαίνει ο ACER. «Τυχόν αποκλίσεις από αυτό θα εγκυμονούσε κινδύνους για την ασφάλεια εφοδιασμού και την αποτελεσματική απανθρακοποίηση», πρόσθεσε.
Η κ. Σίμσον απάντησε έμμεσα και στις αιτιάσεις κρατών για φαινόμενα κερδοσκοπίας στις χρηματιστηριακές ενεργειακές αγορές. Όπως σημείωσε, οι αρμόδιοι φορείς δεν έχουν εντοπίσει φαινόμενα χειραγώγησης ούτε στις χονδρεμπορικές αγορές ενέργειας της ΕΕ, αλλά ούτε και στο Ευρωπαϊκό Χρηματιστήριο Ρύπων.
