Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες που προμηθεύονται ρωσικό αέριο, και οι οποίες πρέπει να εξοφλήσουν τις επόμενες παραγγελίες τους στα μέσα Μαΐου, συνεχίζει να μην είναι ξεκάθαρο το τοπίο αναφορικά με το κατά πόσο μπορούν να πληρώσουν την Gazprom σύμφωνα με το διάταγμα του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, τηρώντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Μόσχας.
Έτσι, «στη σκιά» της διακοπής των ρωσικών εξαγωγών σε Βουλγαρία και Πολωνία, οι οποίες δεν ακολούθησαν τη ρωσική «φόρμουλα» πληρωμής σε ρούβλια, κράτη-μέλη και επιχειρήσεις θα πρέπει να αναμένουν σε μερικές ημέρες τις περαιτέρω διευκρινιστικές οδηγίες της Κομισιόν, σχετικά με το «τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν οι ευρωπαϊκές εταιρείες προμήθειας φυσικού αερίου, ώστε να μην παραβιάζουν τις κυρώσεις», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η Ευρωπαία Επίτροπος Κάντρι Σίμσον, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι η ρωσική εταιρεία έχει ζητήσει από τους πελάτες της το άνοιγμα δύο λογαριασμών στην Gazprombank, ώστε στον πρώτο λογαριασμό να κατατίθενται οι πληρωμές σε ευρώ ή δολάρια και στον δεύτερο λογαριασμό να μετατρέπονται σε ρούβλια. «Η πληρωμή μέσω του μηχανισμού μετατροπής που διαχειρίζονται οι δημόσιοι φορείς της Ρωσίας καταστρατηγεί τις κυρώσεις και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή», σημείωσε χθες η Ευρωπαία Επίτροπος, δείχνοντας ότι η απαίτηση της Ρωσίας δεν μπορεί να γίνει a priori αποδεκτή.
Το νομικό επίδικο
Με βάση το προηγούμενο non paper της Κομισιόν, το νομικό επίδικο φαίνεται να αφορά το πότε θα θεωρείται ότι έχει ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Στο ίδιο μήκος κύματος, οι δηλώσεις της Σίμσον χθες υποδεικνύουν ότι η άποψη των νομικών υπηρεσιών της Κομισιόν είναι πως, αν η εξόφληση θεωρείται περατωθείσα με την κατάθεση του ποσού στον πρώτο λογαριασμό, μόνο τότε δεν παραβιάζονται οι κυρώσεις.
Επομένως, το πρώτο που μένει είναι να ανακοινωθούν οι καινούριες οδηγίες των Βρυξελλών, ώστε να επιβεβαιωθεί κατά πόσο η συγκεκριμένη παράμετρος είναι αυτή που κρίνει την παραβίαση ή όχι των κυρώσεων. Στη συνέχεια, θα χρειαστεί να αποσαφηνισθεί αν η συγκεκριμένη θέση βρίσκει σύμφωνη και τη Μόσχα, ή αν εκείνη θεωρεί πως με αυτό τον τρόπο δεν ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για διακοπές προμήθειας αερίου και σε άλλες χώρες.
Πανευρωπαϊκή «γραμμή πλεύσης»
Με δεδομένο ότι το 97% περίπου των συμβολαίων της Gazprom με ευρωπαϊκές εταιρείες προβλέπουν τις πληρωμές σε ευρώ ή δολάρια, όπως είναι φυσικό το ζήτημα «αγγίζει» την επάρκεια τροφοδοσίας όλης της «Γηραιάς Ηπείρου» με φυσικό αέριο. Επάρκεια που, ακόμη κι αν δρομολογηθούν όλες οι δράσεις που προβλέπει το ReΡower EU (το σχέδιο της Ε.Ε. για ενεργειακή «απαγκίστρωση» από τη Μόσχα), στο τέλος του 2022 η «Γηραιά Ήπειρος» θα έχει ακόμη ανάγκη τουλάχιστον το 1/3 των ποσοτήτων ρωσικού αερίου που κατανάλωσε το 2021.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, πάντως, θεωρείται σχεδόν αδύνατο η Ε.Ε. να διασφαλίσει πως όλα τα κράτη-μέλη και εταιρείες θα ακολουθήσουν τη «γραμμή πλεύσης» που θα χαράξει. Κάτι που φαίνεται από το γεγονός ότι, για παράδειγμα, η Ουγγαρία έχει δηλώσει ανοικτά ότι θα πληρώσει την Gazprom σε ρούβλια, καθώς η διακοπή της τροφοδοσίας με ρωσικό αέριο θα κατέστρεφε την εθνική της οικονομία. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, και ο ιταλικός κολοσσός Eni είναι έτοιμος να προχωρήσει σε συμμόρφωση με τις ρωσικές επιταγές.
Όσον αφορά τη χώρα μας, όπως έχει γράψει το Insider.gr, η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι η Ελλάδα θα εναρμονιστεί με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Επίσης, οι τρεις εγχώριες εταιρείες που προμηθεύονται ρωσικό αέριο (ΔΕΠΑ Εμπορίας, Mytilineos, Όμιλος Κοπελούζου), οι επόμενες εξοφλήσεις των οποίων προς την Gazprom θα γίνουν το τελευταίο 10ήμερο Μαΐου, έχουν επισημάνει ότι θα ακολουθήσουν τη στάση που θα προκρίνει η ελληνική πολιτεία.
«Θωράκιση» της ενεργειακής ασφάλειας
Ανεξάρτητα από την έκβαση του θρίλερ για τον τρόπο πληρωμής της Gazprom, βέβαιο θεωρείται ότι θα επιταχυνθούν τα σχέδια για τη «θωράκιση» της ενεργειακής επάρκειας της Ευρώπης, καθώς η Ρωσία έχει πάψει να αποτελεί αξιόπιστο εταίρο. «Οι χώρες και οι εταιρείες δεν πρέπει να έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να βασιστούν στην καλή πίστη της Gazprom και του ρωσικού καθεστώτος», σημείωσε χθες χαρακτηριστικά η Σίμσον.
Σε αυτό το πλαίσιο, όπως πρόσθεσε η Ευρωπαία Επίτροπος, θα χρειαστεί να αναθεωρηθούν τα σχέδιο δράσης για την επάρκεια φυσικού αερίου της Ευρώπης, ενώ είναι αναγκαίος και ο πανευρωπαϊκός συντονισμός για μέτρα περιορισμού της ζήτησης. Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κομισιόν προετοιμάζει τις πολιτικές για την υλοποίηση των δράσεων του ReΡower EU, οι οποίες παράλληλα θα συμβάλουν σε κάποιο βαθμό και στην άμβλυνση των τιμών ενέργειας.
Την ίδια στιγμή, συνεχίζεται η τεχνική προετοιμασία του μηχανισμού για τις κοινές προμήθειες αερίου, στον οποίο θα συμμετέχουν κράτη-μέλη σε εθελοντική βάση. Σύμφωνα με την Σίμσον, στόχος είναι να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός όσο το δυνατόν πιο σύντομα, ώστε να θωρακισθεί η ασφάλεια τροφοδοσίας με φυσικό αέριο, σε ανταγωνιστικό κόστος.
