Σενάρια – βασικό και δυσμενές - για τις επιπτώσεις της νέας κρίσης στο ενεργητικό και τις προοπτικές της κερδοφορίας τους, καλούνται να παραδώσουν στον SSM μέχρι τα τέλη του μήνα οι τράπεζες, ενόψει των stress test του 2023. Την ίδια στιγμή, ο διάλογος με τον Επόπτη για την επιστροφή στη διανομή μερισμάτων βρίσκεται στην τελική ευθεία, με τις αποφάσεις να οριστικοποιούνται τον Νοέμβριο, όταν θα υπάρξουν και οι ανακοινώσεις των αποτελεσμάτων γ΄ τριμήνου των τραπεζών.
Οι ελληνικές τράπεζες κινούνται σε ένα περιβάλλον θετικότερο από αυτό των ευρωπαϊκών, καθώς η ελληνική οικονομία θα παρουσιάσει φέτος «έκρηξη» στον ρυθμό ανάπτυξης και θα διατηρήσει την αύξηση του ΑΕΠ και το επόμενο έτος, σε αντιδιαστολή με την διαφαινόμενη ύφεση στην ευρωζώνη. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί για να εξαιρέσει τις ελληνικές τράπεζες από τον εποπτικό «συναγερμό» του SSM, στον οποίο προστίθενται και οι επισημάνσεις της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA) για τους κινδύνους και τις ευαλωτότητες του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος τα επόμενα χρόνια.
Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, 6 και 7 Οκτωβρίου, η ΕΒΑ αφενός επικαιροποίησε τα πεδία παρακολούθησης των τραπεζών για τη δυνατότητά τους να απορροφούν ζημίες και να ικανοποιήσουν τις ελάχιστες απαιτήσεις επιλέξιμων στοιχείων ενεργητικού που απαιτούνται μέχρι το 2026. Πρόκειται για τις υποχρεώσεις άντλησης κεφαλαίων MREL που δεν αναβάλλονται, ούτε δίνουν περίοδο χάριτος στις τράπεζες λόγω της τρέχουσας κρίσης. Σημειώνεται ότι για να καλύψουν τις ανάγκες σε κεφάλαια MREL, οι ευρωπαϊκές τράπεζες προχώρησαν σε ομολογιακές εκδόσεις περίπου 93 δισ. ευρώ το 2020 και 86 δισ. ευρώ το 2021.
Αφετέρου, η ΕΒΑ δημοσίευσε τον τριμηνιαίο πίνακα κινδύνων για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, διαπιστώνοντας ότι παρά την πτώση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων, από το 1,9% στο 1,8%, τα δάνεια που βρίσκονται στο μεταίχμιο να καταστούν μη εξυπηρετούμενα κινούνται ανοδικά. Ειδικότερα, ο δείκτης για τα δάνεια στο Stage 2 ενισχύθηκε από το 9,1% στο 9,5%. Σημειώνεται ότι τα λοιπά ευρήματα της ΕΒΑ διαπιστώνουν ότι ο δείκτης κεφαλαίων CET1, συνυπολογίζοντας τις επιπτώσεις της Βασιλείας ΙΙΙ, παραμένει σταθερός στο 15% (σ.σ. στις 30/9 η ΕΒΑ, πάντως, δημοσίευσε έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι λόγω της Βασιλείας ΙΙΙ, οι τράπεζες θα χρειαστούν επιπλέον 1,2 δις. ευρώ κεφάλαια Tier I μέχρι το 2028 για να καλύψουν υψηλότερες ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις), οι τράπεζες παρουσιάζουν ισχυρούς δείκτες ρευστότητας (μέσος δείκτης κάλυψης ρευστότητας 164,9% και δείκτης χρηματοδότησης στο 126,9%), έχουν απόδοση ιδίων κεφαλαίων βελτιωμένη στο 7,9% από 6,7% προηγουμένως, ενώ παρουσιάζουν αύξηση της κερδοφορίας τους λόγω της αύξησης των καθαρών επιτοκιακών εσόδων.
Με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μετρά εννέα μήνες, να έχει γεννήσει μία ενεργειακή και πληθωριστική κρίση που οδηγεί σε ύφεση την ευρωπαϊκή οικονομία, και κυρίως να μην υπάρχει ορατότητα για βελτίωση των συνθηκών στο άμεσο μέλλον, SSM και EBA σφίγγουν τα «λουριά» στις τράπεζες.
Την περασμένη εβδομάδα, ο επικεφαλής του SSM Αντρέα Ένρια, μιλώντας στο συνέδριο της Αυστριακής Χρηματοτοπιστωτικής Εποπτικής Αρχής στη Βιέννη, κάλεσε τις τράπεζες να είναι “better safe than sorry”. O τραπεζικός επόπτης έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για υποεκτίμηση των κινδύνων ενεργητικού από τις τράπεζες και απροθυμία τους να συμμετάσχουν σοβαρά σε εποπτικές συζητήσεις σχετικά με τους οικονομικούς κινδύνους. Αν και ο Α. Ένρια παραδέχτηκε ότι οι εποπτικές αρχές έδωσαν στην κρίση του Covid στις τράπεζες την εικόνα του βοσκού που φώναζε συνέχεια «βοήθεια, λύκος», (σ.σ. εξαιτίας των πολύ απαισιόδοξων εκτιμήσεων για τη δημιουργία νέων κόκκινων δανείων που δεν επιβεβαιώθηκαν), εντούτοις κάλεσε τις τράπεζες να μην προβάλλουν τυφλά τα εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά αθέτησης πληρωμών κατά την τελευταία διετία της πανδημικής κρίσης, ως παραδοχές που διέπουν τον κεφαλαιακό τους σχεδιασμό.
Στο σκηνικό της παρατεταμένης αβεβαιότητας για την εξέλιξη της τρέχουσας κρίσης, το Bloomberg μετέδωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η ΕΚΤ ανησυχεί για κύμα χρεοκοπιών και καλεί τις τράπεζες να περιορίσουν τα μπόνους και τα μερίσματα. Όπως είχε γράψει το insider στις αρχές Ιουλίου, η ΕΚΤ είχε μπει σε δεύτερες σκέψεις για τη διανομή μερισμάτων από τις τράπεζες, ένα χρόνο μετά την άρση του απαγορευτικού που είχαν θέσει οι εποπτικές Αρχές για τις επαναγορές μετοχών και τα μερίσματα.
Ο προβληματισμός αφορά βεβαίως και τις ελληνικές τράπεζες (στην ουσία τις δύο τράπεζες – Eurobank και Εθνική – που συζητούν με τον SSM τη διανομή μερισμάτων από τα κέρδη της χρήσης 2022), με την κατάληξη του διαλόγου που έχει χαρακτηριστεί ως «εποικοδομητικός» να δίνει τα αποτελέσματά του τον ερχόμενο μήνα.
