Στο τραπέζι κάθονται σήμερα ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας και οι διοικήσεις των τραπεζών, μετά την σύσταση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα για την στήριξη των ενήμερων δανειοληπτών απέναντι στην μεγάλη αύξηση των επιτοκίων.
Σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, το ραντεβού έχει κλειστεί για τις 5 το απόγευμα, προκειμένου να τεθούν επί χάρτου η έκταση του προβλήματος που αντιμετωπίζουν οι δανειολήπτες, οι δυνατότητες και ο τρόπος δράσης, η στόχευση και η κοστολόγηση της νέας παρέμβασης στήριξης.
Οι δύο πλευρές κάθονται στο τραπέζι με την κοινή παραδοχή ότι πρέπει να στηριχθούν τα νοικοκυριά που βρίσκονται εν μέσω της καταιγίδας πληθωριστικών πιέσεων και απότομης ανόδου των επιτοκίων, βλέποντας το εισόδημά τους να συρρικνώνεται και τις δόσεις των δανείων να αυξάνονται. Ο προβληματισμός και η ασπίδα στήριξης εστιάζει στα στεγαστικά δάνεια, τα οποία έχουν δει ήδη αύξηση 15% - 20% στη μηνιαία δόση από την άνοδο του επιτοκίου Euribor. Ζητούμενο είναι η παροχή στοχευμένης στήριξης σε δανειολήπτες ενήμερους, προκειμένου αυτοί να συνεχίσουν να αποπληρώνουν ομαλά τα δάνειά τους και να αποτραπεί, παράλληλα, κύμα νέων κόκκινων δανείων. Ιδιαίτερη μέριμνα, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη στο insider.gr, χρήζουν οι δανειολήπτες με ρυθμισμένα δάνεια, οι οποίοι εξ ορισμού έχουν μειωμένες αντοχές να επωμιστούν την αύξηση του επιτοκιακού κόστους και κινδυνεύουν να χάσουν τις ρυθμίσεις που με συνέπεια, αλλά και κόπο, εξυπηρετούν.
Ο «συναγερμός» για την προστασία της στέγης των δανειοληπτών από τις επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων, έχει χτυπήσει ήδη στην Ισπανία, με την κυβέρνηση να συζητά με τις τράπεζες μέτρα στήριξης για περισσότερα από ένα εκατομμύριο νοικοκυριά, τα οποία προβλέπουν και μείωση του επιτοκίου για μια περίοδο χάριτος πέντε ετών. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, ευάλωτα νοικοκυριά με ετήσιο εισόδημα έως 25.200 ευρώ, θα μπορούν να μειώσουν το επιτόκιό τους στο Euribor μείον 0,1 ποσοστιαίας μονάδας. Οι δανειολήπτες θα έχουν επίσης την δυνατότητα παράτασης της ζωής του δανείου τους μέχρι επτά έτη.
Στην ελληνική πραγματικότητα, ως μπούσουλας για τα μέτρα επιτοκιακής στήριξης θα λειτουργήσει το πρόγραμμα «Γέφυρα 1» με το οποίο η κυβέρνηση επιδότησε τις δόσεις δανείων με προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία, δανειοληπτών που υπέστησαν μείωση εισοδήματος από την πανδημία του Covid-19. Με βάση τους ωφελούμενους δανειολήπτες του «Γέφυρα», οι τραπεζίτες εκτιμούν ότι η επιτοκιακή ασπίδα θα μπορούσε να καλύψει δάνεια 6,033 δις. ευρώ του «Γέφυρα» και να επεκταθεί μέχρι τα 8 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι το σύνολο υπολοίπων στεγαστικών δανείων στις τράπεζες ανέρχεται σε 31,7 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ενήμερα για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είναι ύψους 27,4 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι στεγαστικά δάνεια περίπου 25 δισ. ευρώ έχουν επιπλέον οι εταιρείες διαχείρισης.
Αν και οι υποδομές και το know – how για τα νέα μέτρα επιτοκιακής στήριξης υπάρχουν, εντούτοις η νέα παρέμβαση θα πρέπει να δομηθεί προσεκτικά ώστε να μην κριθεί από την DGComp ως αντιβαίνουσα στους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.
Αυτονόητα, θα πρέπει να οριστεί η περίμετρος και τα κριτήρια για τους επιλέξιμους δανειολήπτες και ο τρόπος με τον οποίο θα υλοποιηθεί η στήριξη. Για παράδειγμα, αν οι τράπεζες θα δώσουν τα στοιχεία των δανειοληπτών στο Υπουργείο και αυτό θα πιστώνει απευθείας στους λογαριασμούς τους το ποσό της επιδότησης ή αν το Υπουργείο θα δίνει απευθείας στις τράπεζες το ποσό που θα αντιστοιχεί στους τόκους των δανείων και αυτές θα μειώνουν αυτόματα την μηνιαία δόση του δανειολήπτη.
Το πλέον βασικό θα είναι να καθοριστεί το σημείο του επιτοκίου Euribor στο οποίο θα παρέχεται η στήριξη στον δανειολήπτη. Σημειώνεται ότι το επιτόκιο Euribor τριμήνου (το οποίο αποτελεί την βάση υπολογισμού για τα στεγαστικά δάνεια) διαμορφώνεται καθημερινά από board τραπεζών που δίνουν αναφορά επιτοκίων (εν προκειμένω, τα επίπεδα επιτοκίου στα οποία θα δάνειζαν στη διατραπεζική αγορά τράπεζα με αξιολόγηση Α για περίοδο τριμήνου) και από οργανισμό, ο οποίος συλλέγει τις αναφορές και βγάζει τον μέσο όρο του Euribor 3μήνου.
Το Euribor 3μήνου έχει ήδη εκτοξευτεί από το -0,50% όπου βρισκόταν μέχρι τα μέσα Απριλίου, στο 1,90% σήμερα. Κινούμενο συνεχώς ανοδικά έκτοτε, το Euribor έχει ενισχυθεί κατά 2,4% μέσα σε ένα εξάμηνο χονδρικά. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του insider.gr, η αγορά προεξοφλεί ότι στο τέλος του έτους, το Euribor τριμήνου θα έχει «τσιμπήσει» επιπλέον 40 – 45 μονάδες βάσης. Σε ορίζοντα 3 μηνών το Euribor τριμήνου αναμένεται στο 2,84% και σε ορίζοντα 6 μηνών στο 3,07%. Με τα παρόντα δεδομένα, στο σημείο αυτό αναμένεται και η κορύφωση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ (2,75% - 3%) και αναμένεται κάποια σταθεροποίηση και αποκλιμάκωση του Euribor 3μήνου (σε ορίζοντα 12 μηνών προβλέπεται στο 3,05%).
Σε κάθε περίπτωση, από το σημείο που βρισκόμαστε σήμερα και με το Euribor τριμήνου να έχει ήδη ενισχυθεί κατά 2,4%, η αγορά αναμένει περαιτέρω άνοδό του κατά 110 – 115 μονάδες βάσης μέσα στους επόμενους 6 μήνες.
Σημειώνεται ότι το 80% - 90% των στεγαστικών δανείων στις ελληνικές τράπεζες είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο Euribor τριμήνου. Μέχρι στιγμής, όπως αναφέρουν στελέχη τραπεζών, οι δανειολήπτες έχουν απορροφήσει την αύξηση 15% - 20% στη μηνιαία δόση τους. Ωστόσο, οι αντοχές γίνονται πλέον ανελαστικές και επιβάλλεται η στήριξη ειδικά των ρυθμισμένων δανείων.
