Μετά τη δραστική μείωση των κόκκινων δανείων από τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών την τελευταία τετραετία, από το περίπου 50% σε μονοψήφιο ποσοστό σήμερα, στόχος είναι η έξοδος των δανείων αυτών και από την οικονομία.
Στο «part 2» της εξυγίανσης δανειοληπτών και οικονομίας από τα κόκκινα δάνεια θα παίξουν κρίσιμο ρόλο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς – τράπεζες, servicers, επενδυτές και βεβαίως η ΤτΕ με το κανονιστικό/ρυθμιστικό πλαίσιο-, ενώ ο «Ηρακλής» θα δώσει τα «φώτα» του για τις τιτλοποιήσεις, οι οποίες θα μπορέσουν να εφαρμοστούν και για «πράσινα» (σ.σ. πρώην κόκκινα, αλλά υγιή πλέον δάνεια), δίνοντας χώρο στις τράπεζες για νέες χρηματοδοτήσεις.
Η επόμενη μέρα των κόκκινων δανείων, που συζητήθηκε σε δύο πάνελ του Οικονομικού Forum των Δελφών σήμερα το πρωί, κατέδειξε την ζωτική ανάγκη εξυγίανσης των κόκκινων δανείων προκειμένου αυτά να επιστρέψουν στις τράπεζες που είναι και ο φυσικός αποδέκτης τους. Στη κατεύθυνση αυτή, η παροχή έξυπνων, βιώσιμων και συναινετικών λύσεων στους οφειλέτες θα αποτελέσει το κύριο εργαλείο, με τις ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων να αποτελεί έσχατο μέσο.
Όπως εκτιμήθηκε καταρχάς, η δευτερογενής αγορά για τις πωλήσεις των κόκκινων δανείων θα παρουσιάσει μεγάλη δραστηριότητα τους επόμενους 18 – 24 μήνες. Η άνοδος των επιτοκίων μπορεί να έχει βάλει σε μικρή καθυστέρηση τις κινήσεις των επενδυτών γιατί αυξάνει το κόστος της επένδυσης και πρέπει να επανεξετάσουν τις προσφορές τους (ωστόσο, υπάρχουν διεργασίες για 6 – 7 συναλλαγές χαρτοφυλακίων αυτή τη στιγμή στη δευτερογενή αγορά), αλλά το ενδιαφέρον είναι πολύ ζωηρό και η δευτερογενής αγορά «αναβράζουσα», όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.
Αυτή τη στιγμή, η επένδυση στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλέγματος συνεργασίας μεταξύ επενδυτών, servicers και τραπεζών, με τη συνεργασία και του επόπτη (ΕΚΤ και ΤτΕ) που πρέπει να δημιουργήσει το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, είναι στρατηγική προτεραιότητα προκειμένου τα πρώην κόκκινα δάνεια που έχουν εξυγιανθεί να επιστρέψουν στις τράπεζες που είναι και οι μόνες που, έχοντας ρευστότητα από καταθέσεις, μπορούν να τα επαναχρηματοδοτήσουν. Καθοριστική στην προσπάθεια αυτή θα είναι η συμβολή της τεχνολογίας και της παροχής των data που θα επιτρέψουν την ακριβή, για όλους τους εμπλεκόμενους, εικόνα των οφειλών και άρα την απόδοση καλύτερων λύσεων εξυγίανσης.
Από την κρίση, τουλάχιστον 1 εκατομμύριο δανειολήπτες επηρεάστηκαν και έγιναν «κόκκινοι» και μεγάλο μέρος αυτών μπορούν να επανενταχθούν στο τραπεζικό σύστημα. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η Γενική Διευθύντρια Διαχείρισης Απαιτήσεων της Εθνικής Τράπεζας, Φωτεινή Ιωάννου, μέρος των 80-100 δισ. μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων που αφαιρέθηκαν από τους τραπεζικούς ισολογισμούς, είναι οφειλέτες που επλήγησαν από την κρίση αλλά αξίζουν μια δεύτερη ευκαιρία.
Το πώς θα γίνει η αναχρηματοδότηση, όμως, των πρώην «κόκκινων» δανειοληπτών, δεν είναι κάτι απλό. Ενδεικτικά, μετά τις ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών και τους ευρωπαϊκούς κανόνες για το bail-out, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που εξυγιαίνονται, έχουν μια μακρά πορεία 2,3 ή και περισσότερων ετών, για να γυρίσουν πίσω ως εξυπηρετούμενα στο τραπεζικό σύστημα. Οι φιλικές λύσεις που προωθούν οι τράπεζες και οι servicers «κολλάνε» στις δυνατότητες χρηματοδότησης του οφειλέτη. Αν π.χ. υπάρχει οφειλή 100.000 ευρώ που εξασφαλίζεται με ακίνητο και προταθεί στον οφειλέτη να καταβάλει 70.000 ευρώ και να σβήσει το χρέος του, ο οφειλέτης εύλογα θα πει, «έχω 10.000, ποιος θα με δανείσει τα υπόλοιπα;». Περαιτέρω, στη διαδικασία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, θα υπήρχαν περισσότεροι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν αν μπορούσαν να έχουν χρηματοδότηση από τις τράπεζες, όμως ελλείψει στοιχείων να προσκομίσουν για το ακίνητο, δεν μπορούν να λάβουν και δανεισμό.
Όλα τα παραπάνω είναι ζητήματα που αναφέρθηκαν από τους ομιλητές των πάνελ για τα NPLs στους Δελφούς, τα οποία θα μπορούσαν να επιταχύνουν δραστικά τους στόχους ανακτήσεων από τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή» και εν τέλει την εξυγίανση της οικονομίας από τα κόκκινα δάνεια.
Όπως αναφέρθηκε, αυτή τη στιγμή το 83% των ανακτήσεων προέρχεται από ρυθμίσεις οφειλών και μόλις 17% από πλειστηριασμούς. Οι πλειστηριασμοί που έχουν δαιμονοποιηθεί, όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, είναι αδύνατον να μην υπάρξουν σε ένα οικονομικό σύστημα, ωστόσο, αποτελούν το έσχατο μέσο. Όπως ειπώθηκε, παρά την παρανόηση, θέμα νομιμότητας των πλειστηριασμών ουδέποτε ετέθη και η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου διευθέτησε το θέμα τους ποιος μπορεί να επισπεύδει τους πλειστηριασμούς.
Σε ό,τι αφορά την εικόνα των χαρτοφυλακίων των τραπεζών σήμερα, οι ομιλητές των πάνελ ανέφεραν ότι μέχρι και το α΄ τρίμηνο του 2023 δεν παρατηρείται κάποια ουσιώδης άνοδος των κόκκινων δανείων. Παρά την άνοδο των επιτοκίων και του πληθωρισμού που έχει επηρεάσει το εισόδημα των δανειοληπτών, τα προγράμματα στήριξης των δανειοληπτών που προσφέρουν οι τράπεζες και οι servicers και η δυνατότητα ρυθμίσεων με χαμηλότερη καταβολή δόσεων, έχει αποτρέψει τη νέα εισροή NPLs. Ωστόσο, το ποσοστό αθετήσεων είναι μεγαλύτερο για δάνεια ανεξασφάλιστα και δάνεια μικρών επιχειρήσεων, κατηγορίες για τις οποίες δεν έχει υπάρξει κάποια πρόνοια.
