Η Βουλγαρία είναι η τιμώμενη χώρα στη φετινή 87η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν συνυπολογιστεί πως αποτελεί τα τελευταία χρόνια τον σημαντικότερο οικονομικό και εμπορικό εταίρο της χώρας μας στα Βαλκάνια και έναν από τους σημαντικότερους παγκοσμίως. Εξάλλου, η Βουλγαρία είναι παραδοσιακά προνομιακός τόπος δραστηριοποίησης ελληνικών επιχειρήσεων, με την παρουσία τους μάλιστα τα τελευταία χρόνια να ανακάμπτει με ισχυρό ρυθμό μετά από την πολυετή οικονομική κρίση.
«Η σημαντική οικονομική παρουσία της Ελλάδας αποτυπώνεται τόσο στη διαχρονική αύξηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών, όσο και στην ισχυρή παρουσία των εδώ εγκατεστημένων ελληνικών επιχειρήσεων», αναφέρεται σε πρόσφατη έκθεση του γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Σόφια.
Ο Νο2 προορισμός ελληνικών εξαγωγών
Οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας – Βουλγαρίας είναι παραδοσιακά στενές, ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές εκτινάχθηκαν, σπάζοντας το 2021 το «φράγμα» των 4 δισ. ευρώ και φθάνοντας το ιστορικό υψηλό των 6,8 δισ. ευρώ το 2022. Οι εξαγωγές της Ελλάδος προς τη Βουλγαρία το 2022 υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος (+106,8%) και διαμορφώθηκαν στα 4,2 δισ. ευρώ, καθιστώντας τη Βουλγαρία τον δεύτερο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο στις εξαγωγές της Ελλάδας παγκοσμίως πίσω μόνο από την Ιταλία.
- Διαβάστε επίσης: Ενεργειακά deal αλλάζουν τον «χάρτη» της Βόρειας Ελλάδας
Σημαντικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη έπαιξε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση που χτύπησε έντονα τη Βουλγαρία λόγω της απόφαση της Ρωσίας στις 26 Απριλίου 2022 να διακόψει τις παραδόσεις φυσικού αερίου στη χώρα. Το κενό καλύφθηκε σε μεγάλο βαθμό από την λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου IGB που ξεκίνησε την λειτουργία του τον Οκτώβριο του 2022, και από την τροφοδοσία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρεβυθούσα.
Δεν είναι τυχαίο πως πέρσι μόνο οι εξαγωγές LNG από την Ελλάδα στη Βουλγαρία ξεπέρασαν σε αξία τα 2 δισ. ευρώ. Παραδοσιακά, οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Βουλγαρία είναι υψηλές σε προϊόντα όπως: ορυκτά καύσιμα και έλαια, πλαστικά προϊόντα, καπνά, σίδηρος και χάλυβας ενώ σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Σόφια, ιδιαίτερα ανερχόμενος είναι ο τομέας των τροφίμων (π.χ. οπωροκηπευτικά) και ποτών (μπύρα και αποστάγματα).
Αυξημένες κατά 18,3% ήταν πέρσι και οι εισαγωγές της Ελλάδας από τη Βουλγαρία φτάνοντας σε αξία τα 2,6 δισ. ευρώ. Οι εξαγωγές της Βουλγαρίας προς την Ελλάδα επικεντρώνονται στις εξής κατηγορίες: αγροτικά προϊόντα, ορυκτά καύσιμα και έλαια, υλικά από ξύλο, πλαστικά προϊόντα, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και έτοιμα ενδύματα. Ειδικά πέρσι λόγω του πολέμου στην Ουκρανία οι εισαγωγές μας σε σιτάρι, καλαμπόκι και ηλιέλαιο έφτασαν σε ιστορικό υψηλό ξεπερνώντας τα 250 εκατ. ευρώ.
Η ελληνική επιχειρηματική παρουσία
Η ελληνική επιχειρηματικότητα εκτιμάται ότι συνεισφέρει στη μεγέθυνση του ΑΕΠ της Βουλγαρίας, με μερίδιο περί το 5% επί του συνολικού αποθέματος ΑΞΕ, συμβάλλοντας στη δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας. Στη γενική κατάταξη των ξένων επενδυτών στη Βουλγαρία, η Ελλάδα παρέμενεινε στην πέμπτη θέση (όπου βρισκόταν ήδη από το έτος 2021), με απόθεμα ΑΞΕ τον Δεκέμβριο του 2022 στα 2,958 δισ. ευρώ και ξεπερνώντας οριακά την Ιταλία. Η χώρα μας κατείχε για πολλά χρόνια την τρίτη θέση μεταξύ των σημαντικότερων επενδυτών στη Βουλγαρία και το έτος 2017 έπεσε για πρώτη φορά στην έκτη θέση.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Invest Bulgaria (βουλγαρικής κρατικής υπηρεσίας προσέλκυσης επενδύσεων), οι ελληνικές ΑΞΕ στη Βουλγαρία είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερες, καθώς σημαντικό μέρος των εισροών επενδυτικών κεφαλαίων ελληνικών επιχειρήσεων προέρχεται κυρίως από το Λουξεμβούργο και την Κύπρο, καθώς επίσης και από την Ολλανδία.
- Διαβάστε επίσης: Τράπεζες: «Ξαναχτίζουν» την παρουσία τους στα Βαλκάνια – Στόχος η ανάκτηση ισχυρού περιφερειακού ρόλου
Σύμφωνα με την έκθεση του γραφείου οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων, κύριοι λόγοι της ελκυστικότητας της Βουλγαρίας ως επενδυτικού προορισμού για τους Έλληνες είναι η γεωγραφική γειτνίαση, η χαμηλή φορολογία, το φθηνότερο σε ορισμένες περιπτώσεις εργατικό κόστος και το χαμηλότερο κόστος λειτουργίας.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ελληνικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου στη Βουλγαρία (Hellenic Business Council in Bulgaria – HBCB) και της ICAP Bulgaria, οι ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις στη Βουλγαρία εκτιμώνται σε 18.136 σε αριθμό, απασχολούν συνολικό αριθμό 27.000 ατόμων και καταγράφουν ετήσιο κύκλο εργασιών 3,9 δισ. ευρώ. Η πλειοψηφία αυτών των επιχειρήσεων, κυρίως μικρού και μεσαίου μεγέθους που «απολαμβάνουν» το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς της γειτονικής μας χώρας, βρίσκονται στη μεγάλη περιφέρεια του Blagoevgrad, στη Νοτιοδυτική Βουλγαρία και κυρίως στις περιοχές πλησίον των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Ακολουθεί σε αριθμό ελληνικών επιχειρήσεων η περιοχή της πρωτεύουσας, Σόφιας όπου βρίσκονται συγκεντρωμένες οι κατά τεκμήριο μεγαλύτερες σε μέγεθος και εντάσεως κεφαλαίου, τεχνολογίας και εργασίας ελληνικών συμφερόντων επιχειρήσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια προοδευτική αύξηση των ΑΞΕ της Βουλγαρίας προς τη χώρα μας, η οποία συνδέεται κυρίως με το γεγονός της σημαντικής αύξησης που παρατηρείται σε αγορά ακίνητης περιουσίας (ιδίως εξοχικές κατοικίες) στη Βόρεια Ελλάδα (εστιάζεται σε περιοχές Καβάλας και Χαλκιδικής) από Βούλγαρους πολίτες καθώς και σε βουλγαρικές επενδύσεις στον τουριστικό και ξενοδοχειακό κλάδο. Ισχυρό ενδιαφέρον υφίσταται από βουλγαρικής πλευράς και για επενδύσεις στον ενεργειακό και ασφαλιστικό κλάδο της χώρας μας.
Ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία
Σε ό,τι αφορά του μεγάλους ομίλους, τα τελευταία πέντε χρόνια χαρακτηρίζονται από σημαντικό κύμα αποεπένδυσης, το οποίο συνδέεται κατά βάση με τη μείωση της παρουσίας των ελληνικών τραπεζών στη Βουλγαρία (και τα υπόλοιπα Βαλκάνια), ως αποτέλεσμα της υλοποίησης του σχεδίου αναδιάρθρωσης των τραπεζών, μετά από την ανακεφαλαιοποίησή τους.
Ωστόσο σημαντικές επενδύσεις καταγράφονται από άλλους κλάδους τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα υλοποιεί η Βιοχάλκο στο πλαίσιο της στρατηγικής επενδυτικής συμφωνίας που υπεγράφη τον Ιανουάριο του 2019 μεταξύ της ETEM Bulgaria και της Gestamp για την εγκατάσταση νέας γραμμής διέλασηςκαι επεξεργασίας προφίλ αλουμινίου για την αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία καταγράφει τεράστια ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια στη Βουλγαρία.
Σημαντική επένδυση ολοκλήρωσαν πρόσφατα οι Μύλοι Λούλη στη Βουλγαρία με αντικείμενο την κατασκευή σιλό δημητριακών, χωρητικότητας 7.000 τόνων, σε ιδιόκτητο οικόπεδο που βρίσκεται στην βιομηχανική ζώνη του Bozhurishte στην Σόφια. Οι εργασίες για την κατασκευή του σιλό δημητριακών ολοκληρώθηκαν στα τέλη του έτους 2022. Η βιομηχανική αυτή μονάδα, είναι η δεύτερη κατά σειρά που αναπτύσσουν οι Μύλοι Λούλη στη Βουλγαρία μετά την ανέγερση αντίστοιχης βιομηχανικής μονάδας στο General Toshevo που ολοκληρώθηκε το 2015 και πέρασε στην ιδιοκτησία της Μύλοι Λούλη το έτος 2018.
Από το Νοέμβριο του 2020 ο Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) έχει δημιουργήσει σε προάστιο της Σόφιας ένα τερματικό σταθμό αποθήκευσης και διαχείρισης φορτίων (Dry Port). Πρόκειται για τον πρώτο σταθμό ενός δικτύου Dry Ports που θέλει να δημιουργήσει ο ΟΛΘ στα Βαλκάνια για την αναβάθμιση του ρόλου του λιμανιού της Θεσσαλονίκης ως «θαλάσσιας πύλης» για την ευρύτερη περιοχή.
- Διαβάστε επίσης: Μεταρρυθμίσεις, ενισχύσεις και αλλαγές - Τι ζητούν οι φορείς της αγοράς από τις εξαγγελίες της ΔΕΘ
Εντός του 2022 ανακοινώθηκε η συμφωνία πώλησης της United Milk Company (UMC) από την Δέλτα Τρόφιμα προς την «Ελληνικά Γαλακτοκομεία» των αδερφών Μιχάλη και Τάκη Σαράντη. Η επιχειρηματική αυτή κίνηση σχολιάστηκε εκτεταμένα στα ΜΜΕ της Βουλγαρίας, τα οποία εκτιμούν ότι, σε όρους οικονομικού αντίκτυπου, θα έχει ως αποτέλεσμα οι δραστηριότητές της βουλγαρικής εταιρείας της «Ελληνικά Γαλακτομεία», TYRBUL SA, στην αγορά γαλακτοκομικών της Βουλγαρίας να «εκτοξευθούν» σε όρους ετήσιου κύκλου εργασιών πάνω από τα 100 εκατ. ευρώ από 46,5 εκατ. ευρώ που ήταν το 2021.
Πιο πρόσφατα, σε συνέχεια της απόκτησης πλειοψηφικού ποσοστού στην ΙΟΝ από την BESPOKE SGA Holdings του Σπύρου Θεοδωρόπουλου μεταφέρεται η παραγωγή των κρεμών επάλειψης (κακαόπαστας) «NuCrema» - σημαντικό κομμάτι της οποίας πραγματοποιείτο στο εργοστάσιο της ΙΟΝ στο Νέο Φάληρο - εξ ολοκλήρου στο εργοστάσιο της «INTERION S.A.», στο Kostinbrod της Βουλγαρίας.
