Ως την πιο «φτωχή» αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης από άποψη εταιρικής διακυβέρνησης, κρίνουν την Aegean Airlines οι αναλυτές της HSBC στην νέα έκθεσή τους, 58 σελίδων, υπό τον τίτλο «European Airlines - State aid and governance: what price a rescue?» η οποία μελετά το πόσο θα μπορούσε να κοστίσει η διάσωση των αεροπορικών στην ίδια τη βιομηχανία των αερομεταφορών και δίνει πρόβλεψη αγοράς για τις καλύτερες αεροπορικές της Ευρώπης.
Aegean: Προβληματικό ΔΣ, ισχυρός ισολογισμός
Παρά τα σοβαρά προβλήματα που επισημαίνει ότι υπάρχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας όμως, η έκθεση της βρετανικής τράπεζας διευκρινίζει ότι ο ισολογισμός της παραμένει ισχυρός, ακόμα και χωρίς κρατικές ενισχύσεις και τα ταμειακά της διαθέσιμα μαρτυρούν ότι θα επιβιώσει της δύσκολης συγκυρίας που έχει δημιουργήσει στον κλάδο η πανδημία.
Ειδικότερα, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της HSBC «μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών που αξιολογούμε, η Aegean αποτελεί τον μόνο αερομεταφορέα ο οποίος δεν έχει λάβει κρατική ενίσχυση».
«Όπως όλες οι αεροπορικές εταιρείες, η Aegean έχει επωφεληθεί από τα εργασιακά μέτρα που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση για τις επιχειρήσεις που επλήγησαν από την πανδημία, έχοντας αναστείλει συμβάσεις εργαζομένων. Η κρατική βοήθεια που έχει λάβει, όμως, περιορίζεται εκεί» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Ωστόσο σύμφωνα με το νέο report της HSBC ο ελληνικός αερομεταφορέας έρχεται τελευταίος στο «Δείκτη Εταιρικής Διακυβέρνησης του 2020». Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές «το διοικητικό συμβούλιο έχει υπάρξει στάσιμο μέσα στα χρόνια. Η μέση θητεία των μελών του είναι σχεδόν 12 χρόνια, πολύ περισσότερο από αυτό των λοιπών αεροπορικών εταιρειών της Ευρώπης που μελετά η έκθεση». Όσο για την ανεξαρτησία του ΔΣ, με βάση τo report της HSBC εκτιμάται στο 27%, το χαμηλότερο ποσοστό δηλαδή μεταξύ των επισκοπούμενων αεροπορικών εταιρειών.
«Σε όρους εταιρικής διακυβέρνησης το ΔΣ της Aegean βαθμολογείται εξαιρετικά χαμηλά, με μέλη που διατηρούν για χρόνια την θέση τους στο διοικητικό συμβούλιο, που έχουν χαμηλό βαθμό ανεξαρτησίας και που υπολείπονται σχετικής εμπειρίας. Επιπλέον το ΔΣ της αεροπορικής εταιρείας στερείται ποικιλομορφίας, όλα τα μέλη του είναι άντρες και όλα τα μέλη του είναι Έλληνες. Το ΔΣ του ομοιάζει περισσότερο με αυτό μιας οικογενειακής επιχείρησης από ότι μιας εισηγμένης εταιρείας», τονίζεται χαρακτηριστικά στο report.
Όπως εξηγούν οι αναλυτές «ο πρόεδρος της εταιρείας, κ. Ευτύχης Βασιλάκης, κατέχει το 37% των μετοχών της Aegean και παράλληλα τελεί χρέη Διευθύνοντος Συμβούλου στην Autohellas. Μάλιστα ακόμα ένα μέλος του ΔΣ της Autohellas έχει θέση και στο ΔΣ της Aegean», σημειώνει η έκθεση.
Την ίδια στιγμή τα περισσότερα μέλη έχουν περιορισμένη εμπειρία στον κλάδο των αερομεταφορών, όπως για παράδειγμα ο πρόεδρος της εταιρείας, η εμπειρία του οποίου αφορά στον κλάδο της ενοικίασης αυτοκινήτων. Άλλα πάλι, μέλη του ΔΣ διακρίνονται για την εμπειρία τους σε άλλους κλάδους όπως η ναυσιπλοΐα, οι ενοικιάσεις αυτοκινήτων, οι κατασκευές και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Ο μόνος που έχει εμπειρία στον κλάδο των αερομεταφορών, είναι σύμφωνα με την έκθεση της HSBC ο Διευθύνων Σύμβουλος της επιχείρησης, κ. Γερογιάννης.
Στον αντίποδα της χαμηλής κατάταξης με βάση την εταιρική διακυβέρνηση, o ισολογισμός της αεροπορικής εταιρείας είναι εξαιρετικά ισχυρός, όπως υπογραμμίζει η έκθεση. «Παρότι η Aegean Airlines δεν έλαβε καμία σημαντική υποστήριξη ή χρηματοδότηση από την ελληνική κυβέρνηση, εισήλθε στην πανδημία με πολύ καλά οικονομικά. Τα ταμειακά της διαθέσιμα το δεύτερο τρίμηνο του έτους έφταναν τα 465 εκατ. ευρώ και τα αχρησιμοποιήτα πιστωτικά της όρια τα 120 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία έκαιγε 40 εκατ. ευρώ μετρητά κάθε μήνα κατά το lockdown, γεγονός που σημαίνει ότι είναι ικανή να επιβιώσει της κρίσης».
Σύμφωνα μάλιστα με τη μελέτη της HSBC, στην επιβίωσή της θα συμβάλλει και η ανανέωση του στόλου της με τα νέα Airbus που έχει ήδη παραγγείλει αφού τα νέα αεροπλάνα θα βελτιώσουν δυνητικά το λειτουργικό κόστος ανά μονάδα αεροσκάφους. «Επιπλέον, με την ανανέωση των συμβολαίων συντήρησης θα υπάρξει μείωση του κόστους συντήρησης το οποίο δαπανούσε μέχρι χθες μεγάλο μερίδιο από τα κέρδη της αεροπορικής» καταλήγει.
Οι αερομεταφορείς που έλαβαν τις μεγαλύτερες κρατικές ενισχύσεις
Η έκθεση της HSBC προχωρά σε μια ανάλυση των αερομεταφορέων της Ευρώπης, λαμβάνοντας υπόψη την κρατική ενίσχυση που προσέφεραν οι κυβερνήσεις στις εγχώριες αεροπορικές, αποτιμώντας υψηλά την συνδεσιμότητα που προσφέρουν στην εκάστοτε χώρα.
«Από την έναρξη της πανδημίας οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες που αναφέρονται στην έκθεση έχουν λάβει κρατικές ενισχύσεις ύψους ύψους 26,6 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν στο 46% της κεφαλαιοποίησής που παρουσίαζαν τον Δεκέμβριο του 2019 και στο 21% των εσόδων των εταιρειών στην προ κορονοϊού εποχή. Με τον τρόπο αυτό οι κυβερνήσεις επισφράγισαν τη σημασία της περιφερειακής και διηπειρωτικής συνδεσιμότητας που προσφέρουν οι αερομεταφορείς» αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά, όπως αποδεικνύεται και στον παρακάτω πίνακα, την μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση έλαβε η Lufthansa, ακολουθούμενη από την air France KLM. Αμέσως μετά έρχεται η IAG, μέσω του ειδικού ταμείου ενόψει της πανδημίας που δημιούργησε η βρετανική κυβέρνηση για το σύνολο των βρετανικών επιχειρήσεων, ενώ στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρέθηκαν οι SAS και η Finnair.
Κι αν σε απόλυτους όρους ο μεγαλύτερος αποδέκτης κρατικής ενίσχυσης είναι η Lufthansa, αν υπολογίζουμε την κρατική βοήθεια ως ποσοστό επί της κεφαλαιοποίησης της εταιρείας στα προ κορονοϊού επίπεδα η κατάταξη αλλάζει - και τη θέση της Lufthansa παίρνουν οι Norwegian και Air France KLM.
Αν ωστόσο λάβουμε υπόψη την κρατική ενίσχυση ως ποσοστό επί των εσόδων στην προ κορονοϊού εποχή, τότε στην κορυφή της λίστας περνά η Air-France KLM και η Finnair.
«Άρωμα» κρατικοποιήσεων στους αερομεταφορείς της Ευρώπης
Αυτές οι κρατικές ενέσεις ρευστότητας που έλαβε ο κλάδος, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τη ζημιά που προκάλεσε η πανδημία, έγιναν όμως αντικείμενο έντονων διαφωνιών. Το ζήτημα που προβλημάτιζε μεγάλο μέρος του κλάδου ήταν το κατά πόσο η κρατική ενίσχυση θα περιοριζόταν στις εγγυήσεις χρέους ή θα επεκτεινόταν στην κρατική συμμετοχή στη διοίκηση των αερομεταφορέων, κάτι που σύμφωνα με κάποιους γεννούσε φόβους για τη δημιουργία εταιρειών «ζόμπι».
Σύμφωνα όμως με τους αναλυτές της HSBC το εν λόγω σενάριο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ειδικά για εταιρείες με υψηλή μόχλευση, όπως είναι οι αεροπορικές. Ακόμα και στις αεροπορικές εκείνες που η κρατική ενίσχυση συνοδεύτηκε με αλλαγές στα Διοικητικά Συμβούλια των εταιρειών τις οποίες υπαγόρευσαν οι κυβερνήσεις, αυτό θα αποβεί προς όφελος των επενδυτών, ειδικά όταν ο κλάδος ανακάμψει. Για παράδειγμα το πακέτο κρατικής βοήθειας που έλαβε η Αir France KLM άλλαξε προς το καλύτερο το ΔΣ της εταιρείας, σύμφωνα με το report της HSBC.
Εκτιμώντας ως θετικές τις αλλαγές των μελών των διοικητικών συμβουλίων, οι αναλυτές της HSBC τονίζουν ότι βελτιώνουν ανά περιπτώσεις και την εταιρική διακυβέρνηση των εταιρειών, κάτι που κρίνεται σημαντικό τώρα που o «εποικοδομητικός» ανταγωνισμός έχει καμφθεί λόγω του περιορισμού της ζήτησης.
Σύμφωνα λοιπόν με τους αναλυτές οι καλύτερες αεροπορικές από άποψη εταιρικής διακυβέρνησης για τις οποίες δίνει σύσταση «αγορά» (buy) η HSBC είναι οι Wizz, Ryanair, IAG British Airways και EasyJet. Παρότι μάλιστα φτωχές από άποψη εταιρικής διακυβέρνησης, οι αναλυτές της HSBC δίνουν σύσταση «αγορά» και για τις Aegean Air και Finnair.
