Τον οδικό χάρτη για την παράταση των μέτρων στήριξης από την πανδημία, αλλά και για τη μονιμοποίηση των φοροελαφρύνσεων μετά το 2022 περιγράφει σε συνέντευξή του στο insider.gr ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Περιγράφοντας τα πρώτα έργα τα οποία θα τρέξουν από το Ταμείο Ανάκαμψης ο ΥΠΟΙΚ προανήγγειλε πως θα έρθουν τον Σεπτέμβριο τα δύο νέα Εξοικονομώ, ένα για επιχειρήσεις αξίας 250 εκατ. ευρώ και ένα για νοικοκυριά αξίας 500 εκατ. ευρώ περίπου, επίσης ένα πρόγραμμα δανειοδότησης επιχειρήσεων για επενδύσεις στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης αξίας 1 δισ. ευρώ το 2021, αλλά και δράσεις κατάρτισης αξίας περίπου 400 εκατ. ευρώ.
Για τα μέτρα στήριξης από την πανδημία ο κ. Σταικούρας έκανε σαφές ότι «αν δούμε πως η κατάσταση δεν πάει με βάση το βασικό σενάριο σταδιακής λειτουργίας και επαναφοράς της κανονικότητας και αν υπάρχουν πρόσθετες δυσκολίες, δεν θα διστάσουμε, όπως έχουμε αποδείξει μέχρι σήμερα, να πάρουμε τα κατάλληλα, στοχευμένα μέτρα». Επισήμανε πως «δεν μπορούμε να αφήσουμε κλάδους της οικονομίας αβοήθητους, κλάδους της οικονομίας οι οποίοι πλήττονται, ειδικά αυτούς που είναι κλειστοί». Μίλησε για μέτρα στήριξης από την πανδημία που θα πρέπει «να είναι στοχευμένα, παροδικά και να πιάσουν τόπο».
Έκανε σαφές, ωστόσο, πως πρέπει να τηρηθεί στάση αναμονής για λίγες ημέρες, γιατί «θέλουμε να δούμε πώς θα ανοίξει και πώς θα λειτουργήσει η πραγματική οικονομία τον μήνα Μάιο». Ανάλογα θα αποφασισθεί «πως θα επεκταθούν προγράμματα όπως είναι η αποζημίωση ειδικού σκοπού, όπως είναι το ΣυνΕργασία, όπως είναι τα ενοίκια».
Έδωσε επίσης έμφαση στα μέτρα αξίας περίπου 3 δισ. ευρώ από το πακέτο των 14 δισ. ευρώ που έχει ήδη εφαρμοσθεί και δεν έχουν φτάσει στην αγορά, όπως είναι το Γέφυρα 2, το μέτρο των παγίων δαπανών και οι επιδοτήσεις από το ΕΣΠΑ. «Θέλουμε να δούμε την επίπτωση και την επίδραση αυτών στη λειτουργία της οικονομίας», εξήγησε.
«Πρέπει να γυρίσουμε από το 2022 στη δημοσιονομική σταθερότητα» αναφέρει αλλά εξηγεί πως η απόσυρση των μέτρων στήριξης θα γίνει «σταδιακά, όταν με ασφάλεια επανεκκινήσει η οικονομία». «Η δημοσιονομική εξισορρόπηση θα αρχίσει να έρχεται από το 2022, με ασφάλεια και όχι με μέτρα λιτότητας» με μοχλό στήριξης την ανάπτυξη.
Για τις μόνιμες φοροελαφρύνσεις μετά την πανδημία είπε πως «πρέπει να δούμε το 2022 τον δημοσιονομικό χώρο, ώστε κατά αντιστοιχία να επιδιώξουμε να μονιμοποιήσουμε» τις φοροελεφρύνσεις που ανακοίνωσε την προηγούμενη εβδομάδα ο Πρωθυπουργός, αναφέρει ο κ. Σταϊκούρας. «Αισιοδοξώ συνεπώς πως το 2022 θα μπορέσουμε να μονιμοποιήσουμε κάποιους από τους φόρους που δεν μονιμοποιήσαμε αυτές τις ημέρες ή και κάποιους άλλους» προσθέτει.
Για το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που θα καταθέσει στις Βρυξέλλες μέσα στην εβδομάδα και για το ύψος των πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια, ο ΥΠΟΙΚ διευκρινίσει πως «δεν έχει τεθεί ούτε από τους θεσμούς αυτή τη στιγμή που μιλάμε ζήτημα συγκεκριμένων στόχων. Ξέρετε πολύ καλά ότι το Μάιο σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης θα συζητήσουμε για το δημοσιονομικό πλαίσιο του 2022 επανεκτιμώντας την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στο υγειονομικό πεδίο για το 2021».
Εξηγεί ωστόσο πως στο Μεσοπρόθεσμο υπάρχει «μία δημοσιονομική προσαρμογή» η οποία όμως βασίζεται στην ανάπτυξη και στην απόσυρση των μέτρων στήριξης και «είναι απολύτως βιώσιμη, χωρίς να παίρνει πίσω τα μέτρα τα οποία έχουμε πάρει στο φορολογικό κομμάτι».
Για την πορεία του ΑΕΠ φέτος εξηγεί πως η αβεβαιότητα είναι πολύ μεγάλη, με μεγάλο μέτωπο την επίδραση του τουρισμού. Η άνοδος του ΑΕΠ όπως θα αποτυπωθεί στο Μεσοπρόθεσμο θα είναι για φέτος λίγο πιο χαμηλή από 4%, και για το 2022 εκτιμάται πως θα είναι πολύ υψηλότερη. Η εκτίμηση που θα περιέχεται είναι «πως σε πολύ λιγότερο από διετία θα υπερκαλύψουμε» την απώλεια του 2020, ενώ η ταχύτερη ανάπτυξη του 2022 συνδέεται με το γεγονός πως τότε θα φανεί η επίδραση του Ταμείου Ανάκαμψης και των πόρων του ΕΣΠΑ.
Προσδιόρισε χρονικά στους επόμενους 2 μήνες την έλευση των 2,5 δισ. ευρώ από το SURE. Επίσης για την 10η αξιολόγηση εκτίμησε πως «πηγαίνει πολύ καλά».
Για την άνοδο των κόκκινων δανείων λόγω της πανδημίας, εξήγησε πως ακόμη το πλήγμα δεν μπορεί να υπολογισθεί με ακρίβεια. Έφερε ως παράδειγμα την υπερεκτίμηση του κινδύνου η οποία διατυπώνεται από την ΤτΕ. Αναφέρθηκε στην εκτίμησή της ΤτΕ για άνοδο των κόκκινων δανείων λόγω της πανδημίας κατά 8-10 δισ. ευρώ σε αντιδιαστολή με πρόσφατη ενημέρωση που είχε ο ΥΠΟΙΚ από τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες προβλέπουν άνοδο των κόκκινων δανείων το πολύ κατά 5 δισ. ευρώ.
Ο ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε και στην συζήτηση που ξεκινά στην ΕΕ περί βιωσιμότητας των επιχειρήσεων και για το πως αυτή θωρακίζεται στην Ελλάδα με παρεμβάσεις όπως το Γέφυρα 2. «Θα ήταν εντελώς ανεύθυνο από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών να υποστηρίξει ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι μπροστά. Κίνδυνοι και για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Σκοπός όμως μίας σοβαρής πολιτικής ηγεσίες είναι να περιορίζει αυτούς τους κινδύνους» είπε, επισημαίνοντας πως «πρέπει να λάβουμε έγκαιρα, στοχευμένα και διορατικά εκείνα τα μέτρα που θα περιορίζουν τους δυνητικούς κινδύνους».
Συνέντευξη με τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα
Ερ. Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε και εσείς εξειδικεύσατε την προηγούμενη εβδομάδα μόνιμες παρεμβάσεις για τη μείωση φόρων και εισφορών αξίας, αν υπολογίζω καλά, άνω των 2 δισ. ευρώ σε εύρος 2ετίας. Θα ήθελα να ρωτήσω πότε θα είστε σε θέση να πείτε αν θα παγιωθεί η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και αν θα μπορεί ενδεχομένως να επεκταθεί κατά κάποιο επιπλέον ποσοστό, για παράδειγμα 1%.
Απ. Θέλω να σας πω ότι ουσιαστικά με τα μέτρα που ανακοινώσαμε, πιάνουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε λίγο πριν την υγειονομική κρίση. Επειδή πρέπει να υπάρχει μία συνέχεια στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής. Η κυβέρνηση αυτή πιστεύει πως η χώρα μπορεί βιώσιμα να αναπτυχθεί μέσα από στοχευμένες μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών. Αξιοποιήσαμε και αξιοποιούμε συνεπώς το δημοσιονομικό χώρο, τη δημοσιονομική ευελιξία, με υπευθυνότητα. Xωρίς να οδηγούμε τη χώρα σε δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
Είχαμε μειώσει τον ΕΝΦΙΑ κατά μόνιμο τρόπο κατά 22%, είχαμε μειώσει τις ασφαλιστικές εισφορές μόνιμα κατά 1%, είχαμε μειώσει το φόρο στις επιχειρήσεις από το 28% στο 24%, είχαμε μειώσει τον εισαγωγικό φορολογικό συντελεστή από το 22% στο 9% για φυσικά πρόσωπα. Kατά μόνιμο τρόπο. Μέσα στην υγειονομική κρίση αναγκαστήκαμε να αλλάξουμε τις προτεραιότητες. Ακόμη και μέσα στην υγειονομική κρίση όμως μειώσαμε φόρους, μειώσαμε την προκαταβολή φόρου, μειώσαμε τον ΦΠΑ για την εστίαση, για τις μεταφορές, μειώσαμε τις ασφαλιστικές εισφορές για το 2021, αναστείλαμε την εισφορά αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα για το 2021. Ερχόμαστε ουσιαστικά αυτές τις ημέρες να επεκτείνουμε μέτρα ή να μονιμοποιήσουμε.
Πράγματι όμως, όπως επισημαίνετε 2 από μέτρα αυτά επεκτείνονται και για το 2022. Δεν είπαμε μόνιμα μέτρα, γιατί θέλω να είμαι πάρα πολύ προσεκτικός. Πρέπει να δούμε τότε το δημοσιονομικό χώρο, ώστε κατά αντιστοιχία να επιδιώξουμε να μονιμοποιήσουμε και αυτά τα μέτρα. Θα ήταν πολύ ανεύθυνο από δικής μου πλευράς να εισηγηθώ κάτι για τα επόμενα χρόνια, όταν δεν θα ξέρουμε με βεβαιότητα ότι έχουμε το δημοσιονομικό χώρο. Σήμερα όμως ξέρουμε ότι αυτός ο χώρος υπάρχει για το 2022. Για αυτό και τα υλοποιήσαμε. Αποδεικνύουμε δε ότι τηρούμε τις δεσμεύσεις μας. Και τις προεκλογικές και τις μετεκλογικές. Αισιοδοξώ συνεπώς πως το 2022 θα μπορέσουμε να μονιμοποιήσουμε κάποιους από τους φόρους που δεν μονιμοποιήσαμε αυτές τις ημέρες ή και κάποιους άλλους.
Ερ. Να υποθέσω πως το ενδεχόμενο μονιμοποίησης ισχύει και για την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα. Πιστεύετε ότι μπορείτε να σκεφτείτε το 2022 και μία επέκταση του με πιο μόνιμο τρόπο από το 2023 και μετά και στο δημόσιο και στους συνταξιούχους;
Προφανώς θέλουμε να επεκτείνουμε το μέτρο και να το διευρύνουμε χρονικά και στον αριθμό των προσώπων που θα καλύψει. Αλλά σήμερα είναι πολύ νωρίς να σας μιλήσω για το 2023. Σήμερα μπορέσαμε, όταν λέω σήμερα αυτές οι μέρες, στη διαπαραγμάτευση με τους θεσμούς, γιατί είμαι πάντα ειλικρινής η χώρα είναι από το καλοκαίρι του 2018 σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, διαπιστώθηκε πως υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος για να επεκτείνουμε σημαντικά μέτρα βοήθειας προς την κοινωνία και για το 2022. Όταν έρθει η ώρα, θα μιλήσουμε και για το 2023.
Ερ. Υποθέτω πως η συζήτηση για το δημοσιονομικό χώρο που θα υπάρχει μετά το 2022 έχει σχέση με το πώς θα διαμορφωθούν τα πρωτογενή πλεονάσματα στη συνέχεια. Έχετε ένα πολύ δύσκολο βήμα, να οριστικοποιήσετε και το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας το οποίο, αν δεν απατώμαι, φτάνει ως το 2024. Άρα θα πρέπει να δηλώσετε τη θέση σας για πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια. Πιστεύετε ή θα εγγράψετε σε αυτό το κείμενο ότι θα επιστρέψουμε σε πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3%, του 2,2%, του 2,2% ή μπορεί να πετύχουμε κάποιο χαμηλότερο στόχο; Το ΙΟΒΕ για παράδειγμα μιλάει για πρωτογενή πλεονάσματα στο 1%;
Απ. Πρέπει να γυρίσουμε από το 2022 στη δημοσιονομική σταθερότητα. Όχι μόνο η Ελλάδα, όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ. Άρα χρειάζεται να επιστρέψει και στην Ελλάδα η δημοσιονομική ισορροπία. Πως όμως αυτή θα επιτευχθεί; Θα επιτευχθεί μέσα από την ανάταξη και από την ανάπτυξη της οικονομίας, τα μέτρα που προ ολίγου συζητήσαμε περιλαμβάνονται σε αυτά, και μέσα από την εισροή πόρων και από το Ταμείο Ανάκαμψης και από το ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου. Αυτά όλα θα φέρουν γρήγορη, βιώσιμη ανάκαμψη και ανάταξη της οικονομίας, άρα και περισσότερα δημόσια έσοδα. Και σταδιακά, όταν με ασφάλεια επαν-εκκινήσει η οικονομία, την απόσυρση των μέτρων στήριξης. Άρα μείωση δαπανών θα γίνει, όπως θα γίνει σε όλη την Ευρώπη Όχι σήμερα, όχι αύριο το πρωί, αλλά όταν θα υπάρχει σταθεροποίηση στην ελληνική οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι η δημοσιονομική εξισορρόπηση θα αρχίσει να έρχεται από το 2022. Με ασφάλεια και όχι με μέτρα λιτότητας. Αυτά όλα, όπως πολύ σωστά επισημάνατε, θα αποτυπωθούν στο σχέδιο το οποίο να υποβάλουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ερ. Το σχέδιο αυτό θα έχει συγκεκριμένους στόχους για πλεονάσματα και για το 2021 και τα επόμενα χρόνια. Μέχρι που θα φτάσουν; Μέχρι ποιο ύψος θα φτάσουν τα πρωτογενή πλεονάσματα τα επόμενα χρόνια στη χώρα;
Απ. Δεν θα ήθελα να προϊδεάσω για το κείμενο. Δεν θα χρησιμοποιούσα τη λέξη στόχους, με την έννοια ότι δεν έχει τεθεί ούτε από τους θεσμούς αυτή τη στιγμή που μιλάμε ζήτημα συγκεκριμένων στόχων. Ξέρετε πολύ καλά ότι το Μάιο σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης θα συζητήσουμε για το δημοσιονομικό πλαίσιο του 2022, επανεκτιμώντας την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στο υγειονομικό πεδίο για το 2021. Οι σημερινές εκτιμήσεις είναι ότι θα υπάρχει μία δημοσιονομική ευελιξία και το 2022. Και σας θυμίσω πως η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να εξακολουθήσει να υπάρχει δημοσιονομική ευελιξία για το 2022, σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή και αξιολόγηση της κατάστασης του κάθε κράτος-μέλους για το 2023. Συνεπώς αυτή τη στιγμή θα απέφευγα να χρησιμοποιήσω τον όρο στόχος, δημοσιονομικός στόχος. Αλλά ναι, πράγματι, το κείμενο το οποίο θα δείτε έχει μία δημοσιονομική προσαρμογή. Δημοσιονομική προσαρμογή όμως που γίνεται με τον τρόπο που σας είπα και είναι απολύτως βιώσιμη. Χωρίς να παίρνει πίσω τα μέτρα τα οποία έχουμε πάρει στο φορολογικό κομμάτι.
Λίγο κάτω από το 4% η ανάπτυξη φέτος – τα πρώτα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης
Ερ. Στο Πεδίο της ανάπτυξης, προ ημερών είχατε αναφερθεί σε ένα ρυθμό της τάξης του 4% για φέτος. Πιστεύετε ότι συνεχίζει να ισχύει αυτή η εκτίμηση και ότι το 2022, λόγω και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, μπορούμε να φτάσουμε πιο ψηλά και έως ποιο ποσοστό;
Απ. Εκτιμώ κρίνοντας και από το 2020 ότι η αβεβαιότητα είναι πολύ μεγάλη και για το 2021. Αν καθίσουμε και συζητήσουμε τώρα δεν έχουμε ακριβή εικόνα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά πουθενά για το πώς θα πάει ο τουρισμός. Ενδεικτικά, αλλά εξαιρετικά σημαντικά, για την ελληνική οικονομία, γνωρίζοντας την επίδραση του τουρισμού. Άρα είναι πολύ παρακινδυνευμένο αυτή τη στιγμή να σας πω ακριβή ποσοστά ανάπτυξης. Όμως θα είναι περίπου σε αυτή τη τάξη μεγέθους. Πολλοί οίκοι κάνουν εκτιμήσεις μέσα σε μία έντονη αβεβαιότητα και για την Ελληνική οικονομία. Έχω δει εκτίμηση της ΤτΕ για πάνω από 4%. Έχω αυτό που λέγεται το consensus της αγοράς το οποίο είναι περίπου για 3,5%. Κάπου εκεί κοντά θα είναι και οι εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών.
Ερ. Άρα ανάμεσα στο 3,5% και στο 4%;
Απ. Πολύ περισσότερο από 3,5%, αλλά κάπου εκεί με βάση τα σημερινά δεδομένα.
Ερ. Και προφανώς θα είναι υψηλότερος το 2022, θα υπάρχει κάποια επιτάχυνση;
Απ. Για το 2022 εκτιμάται ότι θα είναι πολύ περισσότερο ( το ΑΕΠ) από το 2021.
Ερ. Μπορεί να φτάσει δηλαδή στο 6% υπουργέ;
Απ. Εκτιμούμε ότι σε λιγότερο από διετία θα υπερκαλύψουμε την εκτίμηση για ύφεση του 2020, όπως έχει αποτυπωθεί από τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Άρα, προβλέπουμε, εκτιμούμε, όχι μόνο εμείς αλλά παγκοσμίως για την Ελλάδα, μία σημαντική κάλυψη της πολύ μεγάλης ζημιάς που υπέστη η Ελληνική οικονομία το 2020 η οποία θα είναι πολύ πιο έντονη, πολύ πιο μεγάλη, πολύ πιο ισχυρή το 2022. Και για έναν ακόμη λόγο: έχουμε δύο θετικά στοιχεία. Πέρα από τη βιομηχανική παραγωγή που φαίνεται να αντέχει, έχουμε δύο επιπλέον πολύ μεγάλα μεγέθη. Το ένα μέγεθος είναι οι τραπεζικές καταθέσεις που έχουν αυξηθεί περίπου κατά 20 δις ευρώ σε έναν χρόνο. Εκτιμούμε ότι μόλις επέλθει μία ισορροπία στην ψυχολογία της κοινωνίας ένα κομμάτι αυτού θα καταναλωθεί. Άρα θα υπάρχει ενίσχυση από την πλευρά της ζήτησης φέτος.
Από το Ταμείο Ανάκαμψης εκτιμούμε ότι θα αρχίσουν να εισρέουν πόροι από το 2ο εξάμηνο του 2021. Περίπου 4 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό θα βοηθήσει την πλευρά της προσφοράς. Ξέρετε συνήθως στην πλευρά της προσφοράς υπάρχει μία χρονική απόκλιση μεταξύ της εκροής πόρων και της αποτύπωσης αυτής της εκροής πόρων στους ρυθμούς της οικονομικής μεγέθυνσης. Αρά, αυτή η αποτύπωση θα επηρεάσει το αποτέλεσμα το φετινό, αλλά πολύ περισσότερο το αποτέλεσμα της επόμενης χρονιάς. Όπως και η αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ.
Ερ. Που ουσιαστικά θα κινητοποιηθεί από το τέλος του έτους γατί το ΕΣΠΑ πάντα έχει μία χρονική απόκλιση στο καλύτερο σενάριο, έτσι;
Απ. Ακριβώς. Απλά για το Ταμείο Ανάκαμψης να σας πω ότι τα πρώτα έργα τα οποία εκτιμούμε πως μπορούν να τρέξουν είναι το Ψηφιακό Μέρισμα όπως ξέρετε διανέμει δωρεάν tablet και laptop σε μαθητές, με ένα κόστος περίπου της τάξεως των 130 εκατομμυρίων ευρώ. Είναι το εξοικονομώ για επιχειρήσεις περίπου 250 εκατ, για τα νοικοκυριά περίπου 500 εκατομμύρια από το Σεπτέμβριο του 2021, είναι προγράμματα κατάρτισης του Υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ και είναι η δανειοδότηση επιχειρήσεων για επενδύσεις στο πλαίσιο της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Ένα κόστος που εκτιμάται ότι θα μπορούσε να προσεγγίσει και το 1 δισεκατομμύριο ευρώ το 2021.
Ερ. Για να διευκρινίσουμε μιλάμε για επιδοτήσεις και όχι για το σκέλος των δανείων για αυτά τα προγράμματα που μας λέτε πως θα τρέξουν πρώτα από το Ταμείο Ανάκαμψης;
Απ. Το μεγαλύτερο κομμάτι είναι επιχορηγήσεις, αλλά μίλησα και για δανεισμό.
Ερ. Όσον αφορά στο Εξοικονομώ για τις επιχειρήσεις που όπως μας είπατε θα τρέξει γρήγορα και αυτό ενδιαφέρει τον επιχειρηματικό κόσμο.
Απ. Η εκτίμησή μας είναι για τον Σεπτέμβριο.
Ερ. Λογικά μέσα στην εβδομάδα θα πρέπει να το καταθέσετε το ελληνικό σχέδιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μάλιστα θα είμαστε ένα από τα πρώτα σχέδια τα οποία θα κατατεθούν. Πότε πιστεύετε ότι θα έχετε την προκαταβολή του 13% των επιδοτήσεων και των δανείων; Είπατε αρχές 2ου εξαμήνου. Αυτό σημαίνει το καλοκαίρι, τον Σεπτέμβριο; Και αν μία καθυστέρηση επηρεάζει ταμειακά την Ελλάδα ή όχι;
Απ. Στο πρώτο κομμάτι επιβεβαιώνω ότι ολοκληρώνεται η διαδικασία με τους θεσμούς και επιβεβαιώνω, όπως αποτυπώθηκε και στο τελευταίο Eurogroup και Ecofin από τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα, ότι η Ελλάδα θα είναι μεταξύ των πρώτων χωρών που θα εγκριθεί το τελικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει υψηλός βαθμός ωριμότητας και σοβαρότητας στην κατάρτιση των σχετικών προγραμμάτων. Ξέρετε επίσης όμως ότι μία εκκρεμότητα που υπάρχει, έτσι ώστε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο το οποίο δεν είναι η εκταμίευση, είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος για να υπάρξει εκταμίευση, είναι η αποδοχή από όλα τα κράτη μέλη του νέου ρυθμιστικού πλαισίου για το θέμα των Ιδίων Πόρων. Η Ελλάδα είναι στις πρώτες 18 χώρες οι οποίες έκαναν επικύρωση αυτού του Σχεδίου πριν από ένα μήνα στο ελληνικό κοινοβούλιο. Υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες σε αρκετά κράτη-μέλη.
Άρα, έχουμε ζητήσει, όχι μόνο εμείς και άλλες χώρες, πρόσφατα ακούσατε τον Υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας να εκφράζει την ίδια άποψη, ότι πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα. Έτσι ώστε οι εκταμιεύσεις να γίνουν το συντομότερο δυνατό. Εμείς εκτιμούμε ότι στο τέλος του πρώτου εξαμήνου, στην αρχή του δεύτερου εξαμήνου θα μπορέσει να γίνει η εκταμίευση της προκαταβολής που αναφέρατε. Αυτό είναι ουσιαστικό για την ελληνική οικονομία, αλλά δεν θα είναι ο μοναδικός παράγοντας που θα καθορίσει τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας. Διότι έχουμε φροντίσει κάνοντας ορθολογική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων αλλά και «επικοινωνώντας» συστηματικά με τις αγορές, όπως έχουμε πει από την πρώτη μέρα που αναλάβαμε τη διακυβέρνηση της χώρας, να χτίζουμε ασφαλή ταμειακά διαθέσιμα. Το πότε θα συνεχίσουμε να βγαίνουμε στις αγορές εξαρτάται πάντα από τις εισηγήσεις του ΟΔΔΗΧ με τον οποίο έχουμε μία εξαιρετική συνεργασία. Έτσι ώστε να κάνουμε την βέλτιστη προσέγγιση των διεθνών αγορών.
Ταυτόχρονα, ξέρετε πολύ καλά ότι έχουμε και τα έντοκα γραμμάτια, έντοκα γραμμάτια 3 μηνών, 6 μηνών, 1 έτους, πολλές εκδόσεις εκ των οποίων γίνονται με αρνητικά επιτόκια. Που σημαίνει ένα εξαιρετικά ευνοϊκό καθεστώς χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας.
Παράλληλα υπάρχει και μία ακόμη εκκρεμότητα για τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας. Είχαμε αιτηθεί και έγινε αποδεκτό ένα αίτημα για πρόσθετη χρηματοδότηση της Ελληνικής οικονομίας με 2,5 δισ. ευρώ από τα αδιάθετα του προγράμματος SURE του 2020.
Ερ. Το ποσό αυτό πότε αναμένεται Υπουργέ;
Απ. Το ποσό δεν έχει ακόμη εκταμιευθεί. Εκτιμώ τους επόμενους δύο μήνες θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Πέρα από τα 2,7 δισ. ευρώ που εκταμιεύτηκαν, θα προτεθούν 2,5 δισ. για την απασχόληση και για την εργασία τα οποία αναμένουμε το επόμενο διάστημα.
Άρα σας παρουσίασα ένα πλέγμα δράσεων πρωτοβουλιών και πόρων που προσδοκούμε ότι θα ενισχύσουν το Ταμείο της χώρας το οποίο εξακολουθεί επί 14 μήνες να λειτουργεί με λιγότερα έσοδα και αυξημένες δαπάνες. Και ταυτόχρονα, προσδοκούμε σιγά-σιγά να ανοίγει η οικονομία έτσι ώστε να αυξάνονται και τα δημόσια έσοδα.
Ερ. Να «τολμήσω» να ρωτήσω εγώ εδώ αν επιδιώκετε στο άμεσο μέλλον μία νέα έξοδο στις αγορές;
Απ. Επειδή με ξέρετε αρκετά χρόνια είναι προφανής η απάντηση. Αυτό δεν το γνωρίζω ούτε θα μπορούσα να πω πότε θα βγούμε στις αγορές. Θα βγούμε και αποδεικνύεται ότι το κάνουμε συχνά την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Ερ. Να ρωτήσω το εξής τότε, υποθέτω πως πληρούνται οι προϋποθέσεις για την αποδέσμευση των 640 εκατομμυρίων ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων τον Ιούνιο; Ότι πήγε καλά η 1Οη αξιολόγηση;
Απ. Θα σας πω κάτι. Αυτό για να σας το απαντήσω με απόλυτο τρόπο θα πρέπει να ολοκληρωθεί το Eurogroup μετά από περίπου δύο μήνες δεν είμαστε ακόμα εκεί. Αλλά ναι, με βάση τις συζητήσεις που έγιναν με τους θεσμούς αυτή την εβδομάδα, όπως αποτυπώθηκε και στις ανακοινώσεις που έγιναν από την ελληνική κυβέρνηση για τα μέτρα στήριξης της οικονομίας, ήταν εξαιρετικές. Ήταν πολύ καλές οι συζητήσεις με τους θεσμούς και φαίνεται πως η αξιολόγηση πηγαίνει πολύ καλά. Η 10η αξιολόγηση της χώρας, η οποία συνοδεύεται από μία εκταμίευση ενός σημαντικού χρηματικού ποσού το οποίο και αυτό, πολύ σωστά επισημαίνετε, θα ενισχύσει τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας.
Πώς η πανδημία θα προσδιορίσει την πορεία των μέτρων στήριξης
Ερ. Μία λοιπόν που πήγε τόσο καλά η διαπραγμάτευση, πέρα από το πολύ σημαντικό σκέλος των μόνιμου τύπου παρεμβάσεων που ανακοινώσατε την προηγούμενη βδομάδα, έχετε και ένα πράσινο φως για να αυξήσετε - πέραν των δεκατεσσάρων δις ευρώ - τα μέτρα στήριξης που ισχύουν φέτος για την αντιμετώπιση της πανδημίας; Γιατί τα προβλήματα και οι περιορισμοί στην αγορά συνεχίζονται.
Απ. Ξέρετε κάτι; Δεν είναι θέμα αν έχεις το πράσινο φως ή δεν έχεις το πράσινο φως. Είχαμε 7,5 δισ. ευρώ μέτρα στον προϋπολογισμό και φτάσαμε στα 14 δισ. ευρώ. Είναι θέμα ποια θα είναι η πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Αν η πραγματικότητα επιβάλλει από εμάς να προσθέσουμε μέτρα, θα το πράξουμε. Αλλά θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι στοχευμένα, παροδικά και να πιάσουν τόπο.
Ενδεικτικά θα σας πω πως υπάρχουν μέτρα μέσα τα 14 δισ. ευρώ τα οποία ακόμα δεν έχουν υλοποιηθεί. Άρα θέλουμε να δούμε την επίπτωση και την επίδραση αυτών στη λειτουργία της οικονομίας.
Όπως θέλουμε να δούμε πως θα ανοίξει και πως θα λειτουργήσει η πραγματική οικονομία τον μήνα Μαίο. Δηλαδή θα ανοίξει η εστίαση. Η εστίαση θα ανοίξει με δυσκολίες ή θα ανοίξει με σχετική άνεση αφού ο κόσμος επειδή έχει πιεστεί με ασφάλεια θα βγει και θα στηρίξει την εστίαση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό. Άρα, ένα στοιχείο, ένα μέτρο, είναι το πρόγραμμα παγίων δαπανών 500 εκατ. ευρώ που θα τρέξει το μήνα Μάϊο. Δεύτερο πρόγραμμα είναι το Γέφυρα για φυσικά και νομικά πρόσωπα συνολικά 630 εκατομμύρια ευρώ. Μέχρι σήμερα έχουν εκταμιευθεί μόλις 100 εκατ. ευρώ για τα φυσικά πρόσωπα. Έχουν υποβληθεί 14.036 αιτήσεις στο πρόγραμμα Γέφυρα 2 για τις επιχειρήσεις εκ των οποίων 8.216 από πολύ μικρές επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος θα πληρώσει τη δόση αυτού του πολίτη, αυτής της μικρής επιχείρησης για τους επόμενους 8 μήνες. Αυτό το πρόγραμμα ακόμα δεν έχει τρέξει. Άρα στα 500 εκατομμύρια προσθέστε αυτά τα 600 εκατ ευρώ.
Υπάρχει η Επιστρεπτέα 7 η οποία τρέχει τη Μεγάλη Εβδομάδα. Αρά προσθέστε ένα ακόμη δισ. ευρώ. Υπάρχει ακόμη το πρόγραμμα του υπουργείου Ανάπτυξης ειδικά για την εστίαση. Προθέστε περίπου 300 εκατομμύρια. Υπάρχουν ούτως ή άλλως τα προγράμματα μέσω του τραπεζικού συστήματος και πιθανόν και κάποια άλλα προγράμματα τα οποία θα δείτε να ξεδιπλώνονται το επόμενο χρονικό διάστημα. Ενδεικτικά αρκετοί πόροι που ήταν ένα πρόγραμμα μέσω Περιφερειών δεν έχουν πάει στην πραγματική οικονομία.
Ερ. Περίπου 800 εκατομμύρια είναι αυτό το πρόγραμμα;
Απ. Αν δεν με απατά η μνήμη που περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ. Άρα αυτά όλα αθροίζουν σε ένα σεβαστό ποσό που θα πάει στην πραγματική οικονομία την ώρα που ανοίγει η πραγματική οικονομία. Σε αυτά υπάρχουν προγράμματα τα οποία θα δούμε πως θα επεκταθούν, όπως είναι η αποζημίωση ειδικού σκοπού, όπως είναι το ΣυνΕργασία, όπως είναι τα ενοίκια. Θα δούμε τι θα γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα.
Άρα με λίγα λόγια. Σας είπα ένα πλέγμα μέτρων τα οποία μπορεί να έχουν ανακοινωθεί αλλά δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα. Αυτά θα στηρίξουν την οικονομία το επόμενο χρονικό διάστημα. Αν δούμε πως η κατάσταση δεν πάει με βάση το βασικό σενάριο σταδιακής λειτουργίας και επαναφοράς της κανονικότητας και υπάρχουν πρόσθετες δυσκολίες, δεν θα διστάσουμε, όπως έχουμε αποδείξει μέχρι σήμερα, να πάρουμε τα κατάλληλα στοχευμένα μέτρα. Σήμερα όμως δεν μπορώ να προσθέσω ούτε ένα μέτρο σε σχέση με αυτά που ήδη γνωρίζετε και πρόσφατα ανακοινώθηκαν.
Ερ. Άρα υπουργέ για να συνοψίσουμε λίγο διαφορετικά, η δράση για τα ενοίκια, για τις επιταγές και άλλα οριζόντια μέτρα σε πληττόμενες επιχειρήσεις, σε επιχειρήσεις που παραμένουν κλειστές, για παράδειγμα στον κλάδο της διασκέδασης, θα συνεχίσουν να στηρίζουν αυτούς τους κλάδους όσο χρειαστεί;
Απ. Δεν μπορούμε να αφήσουμε κλάδους της οικονομίας αβοήθητους κλάδους της οικονομίας οι οποίοι πλήττονται, ειδικά αυτούς που είναι κλειστοί. Αλλά δεν είμαι και σε θέση αυτή τη στιγμή αν δεν έχω μία συνολική εικόνα λειτουργίας της οικονομίας να πω τι θα γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα. Διότι κα. Καδδά ξέρετε πολύ καλά ότι όταν πάρεις ένα μέτρο για κλάδο πρέπει να έχεις στο μυαλό σου και τις δευτερογενείς επιπτώσεις για όλη την οικονομία. Ποιοι κλάδοι βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, ή ποιοι κλάδοι μπορεί να βρεθούν στο μέλλον στην ίδια κατάσταση ή ποιες γεωγραφικές περιοχές μπορεί να βρεθούν στο μέλλον στην ίδια κατάσταση. Άρα θα ήθελα και πρέπει τα μέτρα θα πρέπει να είναι όσο γίνεται πιο στοχευμένα και να ληφθούν έγκαιρα τη στιγμή που πρέπει. Θα μου επιτρέψετε συνεπώς για αυτά που είπατε, που είναι μέτρα που αποδεδειγμένα έχουν πιάσει τόπο, αποδεδειγμένα τα θέλει η πραγματική οικονομία και είναι οικονομικά αποτελεσματικά και κοινωνικά δίκαια, να κρατήσουμε λίγες ημέρες για να δούμε και το μήνα Μάιο. Γιατί ταυτόχρονα πρέπει να ισορροπούμε και στο κομμάτι της κοινωνίας το οποίο μπορεί να πλήττεται από ενέργειες σαν αυτές που αναφέρετε. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων πήραν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό της τάξεως περίπου των 180 εκατομμυρίων ευρώ ακριβώς για να τους βοηθήσουμε για τη μη απόδοση ενοικίου τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο από τους ενοικιαστές. Άρα χρειάζεται και μία ισορροπία απέναντι και στο κομμάτι αυτό που μπορεί να πλήττεται από κυβερνητικές επιλογές για να βοηθήσει ένα άλλο κομμάτι.
Η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων - Η πορεία των κόκκινων δανείων
Ερ. Θα σας πάω σε ένα άλλο όμως σχετικό θέμα. Σε επίπεδο Eurogroup και Εcofin τους τελευταίους μήνες το ζήτημα των μέτρων κατά την έξοδο από την Πανδημία. Πόσο πιο στοχευμένα θα πρέπει αυτά να γίνουν και πώς θα πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός ανάμεσα σε βιώσιμες και μη βιώσιμες εταιρείες. Αν το θέμα αυτό προχωρήσει σε επίπεδο υπουργών ποια θα είναι τα κριτήρια και ποιος θα είναι κριτής για το ποιος είναι βιώσιμος και ποιος δεν είναι;
Απ. Με το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, πολύ εύλογο, αναιρέσατε το δεύτερο σκέλος. Αφού ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο σημείο να αποφασίσουμε, είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να ορίσουμε τα κριτήρια. Επιβεβαιώνω ότι πράγματι υπάρχει αυτή η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και είναι ένα θέμα το οποίο αν θέλετε μας απασχολεί και μας. Θα ήταν εντελώς ανεύθυνο από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών να υποστηρίξει ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι μπροστά. Κίνδυνοι και για νοικοκυριά και για επιχειρήσεις. Σκοπός όμως μίας σοβαρής πολιτικής ηγεσίες είναι να περιορίζει αυτούς τους κινδύνους. Άρα πρέπει να λάβουμε έγκαιρα, στοχευμένα και διορατικά, εκείνα τα μέτρα που θα περιορίζουν τους δυνητικούς κινδύνους.
Θα σας πω ενδεικτικά ένα στοιχείο. Είχε βγει πριν από ένα χρονικό διάστημα μία ανακοίνωση από την ΤτΕ για μία εκτίμηση διόγκωσης των κόκκινων δανείων στο τραπεζικό σύστημα το 2021 της τάξης των 8 με 10 δισ. ευρώ. Πρόσφατα, μιλώντας με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα υποστήριξαν ότι δεν βλέπουν αυτό να αυξάνει πάνω από τα 5 δισ. ευρώ. Γιατί; Γιατί τα μέτρα στήριξης, μεταξύ άλλων με το πρόγραμμα Γέφυρα, βοηθάει νοικοκυριά και επιχειρήσεις να μην κοκκινίσουν και πάλι. Με αυτό τον τρόπο συνεπώς βοηθάμε επιχειρήσεις που μπορεί να είχαν προβλήματα ρευστότητας και όχι βιωσιμότητας να μην έχουν ούτε πρόβλημα ρευστότητας. Άρα, σκοπός αυτή τη στιγμή είναι να πάρουμε εκείνα τα αναγκαία μέτρα σε εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να περιορίσουμε τους κινδύνους και τις δυσμενείς οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της κρίσης και ταυτόχρονα να συμμετέχουμε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με ισχυρή φωνή όπως κάνουμε μέχρι σήμερα, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε κεντρικά, στοχευμένα αυτές οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας.
