Στις 6 Μαρτίου 2021, η Αμερικάνικη Γερουσία ψήφισε με οριακή πλειοψηφία, το πακέτο ανάκαμψης της οικονομίας που πρότεινε προεκλογικά ο νυν Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν. Χθες πέρασε επίσης το «μίνι» πακέτο για τις υποδομές (1.2 τρισ. δολάρια) το οποίο είναι μέρος ενός μέγα-πακέτου για την ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους, το οποίο ξεπερνά τα 3,5 τρισ. δολάρια, το οποίο σήμερα αποφάσισε ότι θα το συζητήσει σε περίπου 2 εβδομάδες.
Συνολικά από την αρχή της διακυβέρνησης Μπάιντεν, η λογική για την ανάταση της οικονομίας περνά από την ισχυρή κρατική στήριξη. Ακόμα κι αν τα νούμερα... ζαλίζουν, έχει σημασία να δούμε πώς κατανέμονται και αν μπορούν να αποδόσουν τους στόχους που έχει θέσει η αμερικάνικη κυβέρνηση.
Τί περιλαμβάνει το πακέτο για το κοινωνικό κράτος;
Οι Δημοκρατικοί προωθούν ένα πλαίσιο βοήθειας 3,5 τρισ. δολαρίων το οποίο θα «τρέξει» για 10 χρόνια και σκοπό έχει την ενίσχυση των οικογενειακών υπηρεσιών, των προγραμμάτων υγείας και την προστασία του περιβάλλοντος. Σήμερα το πρωί, το ενέκριναν μέσω της Γερουσίας ώστε να πάει προς ψήφιση, λίγες ώρες αφού είχε εγκριθεί το «μίνι» πακέτο υποδομών.
Όπως συνέβη και στην περίπτωση του πακέτου ανάκαμψης της οικονομίας τον Μάρτη, η σχετική ψηφοφορία ήταν οριακή, 50-49. Αυτό συνέβη μετά από μια τρομερή χιονοστιβάδα από τροπολογίες που κατέθεταν όλη τη νύχτα οι Ρεπουμπλικάνοι, με σκοπό να καθυστερήσουν την ψηφοφορία αλλά και να δημιουργήσουν προηγούμενο στους αντιπάλους τους, το οποίο θα εκμεταλλευτούν στις επόμενες εκλογές του Κογκρέσου, που είναι σε έναν χρόνο.
Το πακέτο των 3.5 τρισ. χωρίζεται σε:
- 726 δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία θα πάνε στην Επιτροπή Υγείας, Εργασίας, Παιδείας και Συντάξεων. Μερικα μέτρα που περιλαμβάνονται εκεί είναι: καθολική ιατροφαρμακευτική κάλυψη για παιδιά 3 και 4 ετών, φροντίδα παιδιών για εργαζόμενες οικογένειες, κοινοτικό κολέγιο χωρίς δίδακτρα, χρηματοδότηση ιστορικών μαύρων κολλεγίων και πανεπιστημίων και επέκταση της ομοσπονδιακής επιδότησης για την ολοκλήρωση των κολλεγιακών σπουδών (Pell Grant).
- 107 δισεκατομμύρια δολάρια για τη Δικαστική Επιτροπή. Από τα συγκεκριμένα μέτρα που θα παρθούν εκεί ξεχωρίζει αυτό για την απόδοση «νόμιμης μόνιμης ιδιότητας για ειδικευμένους μετανάστες».
- 135 δισεκατομμύρια δολάρια για την Επιτροπή Γεωργίας, Διατροφής και Δασοκομίας. Εδώ συμπεριλαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την αντιμετώπιση των προβλημάτων ξηρασίας.
- 332 δισεκατομμύρια δολάρια για την Τραπεζική Επιτροπή. Εδώ συμπεριλαμβάνονται μέτρα όπως επενδύσεις σε δημόσιες κατοικίες, ενίσχυση του Στεγαστικού Ταμείου, μέτρα για προσιτή στέγαση και καταπιστεύματα για κοινοτικές γαίες.
- 198 δισεκατομμύρια δολάρια για την Επιτροπή Ενέργειας και Φυσικών Πόρων. Εδώ θα ληφθούν όλα τα μέτρα που σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας.
Τα επόμενα βήματα
Οι Ρεπουμπλικανοί κατήγγειλαν το συγκεκριμένο πακέτο γιατί θεωρούν ότι θα ξεκινήσει ένα τεράστιο κύμα δαπανών που δεν έχει προηγούμενο και ως εκ τούτου μπορεί να γίνει μια βραδυφλεγής βόμβα για τα θεμέλια της αμερικάνικης οικονομίας. Στον αντίποδα οι Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι μπορούν να ελέγξουν το κόστος δανεισμού, να κερδίσουν χρήματα από τη φορολογία και από την παραγωγική ανάπτυξη της οικονομίας και τελικά να ... τους βγει φτηνότερο το πλάνο.
Το πρόβλημα είναι τώρα στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Έχουν χρόνο ως τις 23 Αυγούστου, όπου θα επιστρέψουν στη Γερουσία μετά το σταμάτημα των εργασιών για καλοκαιρινές διακοπές και να συζητήσουν. Η πιο μετριοπαθής (και πιο συντηρητική) πτέρυγα των Δημοκρατικών θεωρεί ότι πρέπει να υπάρξουν δύο διαφορετικές ψηφοφορίες: μία για το πακέτο υποδομών και μία για το πακέτο των 3.5 τρισ. Ο λόγος είναι γιατί το πακέτο υποδομών συνδιαμορφώθηκε με 19 Γερουσιαστές των Ρεπουμπλικάνων, πετυχαίνοντας ευρεία αποδοχή από τη Γερουσία, ενώ το πακέτο των 3.5 τρισ. έχει αποδοχή μόνο από τους Δημοκρατικούς. Επειδή για την τελική υπερψήφιση θα χρειαστούν όλες οι δημοκρατικές ψήφοι, βλέπουμε ήδη ότι έχει ξεκινήσει μια πολιτική διαμάχη στο εσωτερικό των Δημοκρατικών που μπορεί να αλλάξει την πορεία υπερψήφισης του σύνολου πακέτου και να "τινάξει στον αέρα" την κεντρική πολιτική του Μπάιντεν.
Στον αντίποδα, οι ριζοσπάστες Δημοκρατικοί ζητούν μια fast track διαδικασία, όπου όλα θα ψηφιστούν σε μια ψηφοφορία, αφού όμως πρώτα η Βουλή εγκρίνει το σχέδιο προϋπολογισμού.
Αξίζει τον κόπο;
Τα δύο πακέτα Μπάιντεν είναι συνολικού ύψους κάπου 4,7 τρισ. δολάρια και καλύπτουν ένα μεγάλο κομμάτι των υποδομών και ένα επίσης μεγάλο κομμάτι του κοιννωνικού κράτους. Η συλλογιστική πίσω από αυτή την πολιτική επιλογή είναι απλή: το αμερικάνικο κράτος πρέπει να «ρίξει λεφτά» για να μπορέσει να βγει μπροστά από τον ανταγωνισμό, δηλαδή την Κίνα. Τα ποσά δεν είναι καθόλου τυχαία. Αντίστοιχο ποσό έχει δεσμεύσει ο Σι Ζινπίνγκ για τις δικές του υποδομές και τεχνολογία για παράδειγμα. Το πρόβλημα είναι ότι ένα τέτοιο σχέδιο χρειάζεται πολλές ευνοϊκές συνθήκες για να πετύχει. Πρέπει ας πούμε να αυξηθούν οι προσλήψεις και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας το 2022. Αυτό θα αυξήσει τη φορολογική βάση. Επίσης, πρέπει οι μεγάλοι όμιλοι και εταιρείες, να δεχθούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη πληρώνοντας φόρους.
Επίσης, πρέπει να μην υπάρξει νέα έξαρση της πανδημίας του κορονοϊού και νέα «παγώματα» της οικονομίας.
Τέλος, πρέπει να μπορέσουν διαφορετικές πλευρές μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα να παραμείνουν ενωμένες παρά τις διαφωνίες.
Συνεπώς, τα 4,7 τρισ. των πακέτων Μπάιντεν, από μόνα τους δεν επαρκούν, καθώς όσα χρήματα και να «πέσουν στην πραγματική οικονομία», πρέπει να βρεθούν τα πλαίσια που αυτά «θα πιάσουν τόπο». Για την ώρα, η μεσαία τάξη ανασυγκροτείται κυρίως ως προς την αγοραστική της δυνατότητα στις ΗΠΑ. Μένει να δούμε αν θα μπει μαζί με τις άλλες κοινωνικές τάξεις στο «εθνικό σχέδιο». Αντίστοιχο ερώτημα υπάρχει για τους μεγάλους πολυεθνικούς αμερικάνικους όμιλους και τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας. Βλέπουν τον εαυτό τους στο «σχέδιο Μπάιντεν»; Δεν υπάρχει πάντως πολύς χρόνος για να πειστούν ότι τα πακέτα αυτά είναι προς όφελός τους.
Σίγουρα, ο στόχος ανάπτυξης και κέρδους που βάζει ο Μπάιντεν είναι πολύ υψηλός και, τηρουμένων των αναλογιών με το New Deal του Ρούζβελτ, αξίζει σίγουρα τον κόπο.
