Η πρόσφατη αναφορά του Υπ. Οικονομικών στην προοπτική έκδοσης «πράσινων ομολόγων» σε συνάρτηση με την πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, ιδιαίτερα μετά τις πυρκαγιές, ακούσθηκε σαν κάτι «νέο», αλλά δεν είναι και τόσο. Ένα 24ωρο νωρίτερα από το Insider.gr είχε παρουσιασθεί το ενδεχόμενο αυτό στις διαστάσεις που πραγματικά έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται εδώ και 2 – 3 χρόνια στην Φρανκφούρτη στην έδρα της ΕΚΤ.
Ήδη στην ιστοσελίδα της ΕΚΤ το βασικό ενημερωτικό θέμα τα τελευταία 24ωρα αφορά στην κεντρική πολιτική γραμμή της, που από δω και μπρος συνδέει την νομισματική πολιτική με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Σ’ αυτό το νέο περιβάλλον έχει αρχίσει να …ανθίζει το project των «πράσινων ομολόγων».
Η παρουσίαση της ΕΚΤ ξεκινάει με το ερώτημα «Ποιος είναι ο χάρτης της πορείας μας για την πράσινη νομισματική πολιτική;» Και η απάντηση έρχεται να εξηγήσει το από πού ξαφνικά …άρχισε να «φυτρώνει» η ιδέα των πράσινων ομολόγων:
«Η κλιματική αλλαγή και η μετάβαση προς μια πιο πράσινη οικονομία μπορούν να επηρεάσουν τη σταθερότητα των τιμών. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι και να λάβουμε υπόψη τους κινδύνους για την κλιματική αλλαγή κατά τη λήψη των αποφάσεων πολιτικής μας. Και η «γραμμή» είναι ξεκάθαρη: «Θα κάνουμε τις αγορές περιουσιακών στοιχείων μας πιο πράσινες…».
Τι σημαίνει αυτό ; Η απάντηση είναι επίσης ξεκάθαρη : «Θα συμπεριλάβουμε περαιτέρω κριτήρια σχετικά με το κλίμα κατά την καθοδήγηση των εταιρικών μας αγορών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την εξέταση του τρόπου με τον οποίο οι εκδότες συμμορφώνονται με τη Συμφωνία του Παρισιού ή πώς δεσμεύονται για παρόμοιους στόχους. Επιπλέον, από το 2023 θα αρχίσουμε να αποκαλύπτουμε πληροφορίες σχετικά με το κλίμα για τις εταιρικές μας αγορές περιουσιακών στοιχείων…».
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και γιατί πρέπει να τους λάβει υπ’ όψη της η ΕΚΤ; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν αναφέρεται με την ίδια σαφήνεια στην παρουσίαση αυτή από την επίσημη ιστοσελίδα της, αλλά είναι πλέον κοινό μυστικό: Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια και στις ΑΠΕ «κοστίζει» σε σχέση με την κατανάλωση άνθρακα και πετρέλαιου. Και αυτό οι ευρωπαϊκές οικονομίες με ένα κατακόρυφα αυξημένο χρέος μετά το 2008 και ιδιαίτερα μετά το 2020 με τις δημοσιονομικές παρεμβάσεις λόγω πανδημίας είναι αδύνατο να το σηκώσουν… Κάποιος πρέπει να βάλει πλάτη και να απορροφήσει με έμμεσο τρόπο το «κόστος» αυτό. Και αυτός δεν είναι άλλος από την ΕΚΤ με την «στροφή» σε αγορές περιουσιακών στοιχείων δηλαδή τίτλων χρέους κρατικού και ιδιωτικού που θα αφορούν στην χρηματοδότηση επενδύσεων αυτής της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια… Για τον λόγο αυτό άλλωστε εδώ και αρκετούς μήνες έχει «ακουσθεί» η ιδέα της
μετάλλαξης του PEPP μετά τον Μάρτιο του 2022 σε ένα εργαλείο παρέμβασης σε αγορές «πράσινων» ομολόγων.
Έτσι στο σημείο αυτό κάνουν την εμφάνισή τους τα «εργαλεία» αυτής της μετάβασης, ήτοι τα «πράσινα ομόλογα» τα οποία θα αποτελούν ένα ολοένα και μεγαλύτερο μέρος των προγραμμάτων αγορών της ΕΚΤ ώστε να διατηρείται πολύ χαμηλά έως και αρνητικά το κόστος αυτής της χρηματοδότησης. Όλα όσα αναφέρονται στην παρουσίαση αυτή της ΕΚΤ στην ιστοσελίδα της δεν είναι παρά ο πρόλογος αυτής της μετάβασης που έχει ήδη αρχίσει. Και οι αγορές χρήματος ετοιμάζονται γι’ αυτή, όπως και οι κυβερνήσεις. Για παράδειγμα
η γειτονική Ιταλία έχει σχεδόν ολοκληρώσει μία περίπου τετράμηνη δουλειά για την διαμόρφωση του πλαισίου μέσα στο οποίο θα λειτουργήσει αυτή η αγορά η οποία παρά την ιδιαιτερότητά της δεν θα απαιτήσει ξεχωριστά συστήματα αξιολόγησης, rating κ.λ.π.
Οι Οίκοι αξιολόγησης έχουν ήδη συντονισθεί στην κατεύθυνση αυτή και η ΕΚΤ με το ευρώ φιλοδοξεί να είναι ο χώρος στον οποίο θα αναπτυχθεί αυτή αγορά ενδυναμώνοντας έτσι και την θέση του ευρώ στην διεθνή αγορά χρήματος και συναλλάγματος ειδικά έναντι του δολαρίου στους χαλεπούς καιρούς που έρχονται…
Ήδη η αγορά «πράσινων ομολόγων» έχει ένα εύρος 250 δισ. δολ. – πολύ μικρό ακόμα για αγορά ομολόγων - με την ΕΚΤ να είναι ο βασικός μέχρι στιγμής «παίκτης» σ’ αυτή. Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα για την έκδοση των πράσινων ομολόγων που θα έχουν αποκλειστικό στόχο τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών projects τα οποία θα συνδέονται με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ήτοι με έργα για την ενεργειακή επάρκεια, την πρόληψη περιβαλλοντικής ρύπανσης, τη βιώσιμη γεωργία, αλιεία και δασοκομία, την προστασία των οικοσυστημάτων, τις “καθαρές” μεταφορές, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, κ.λ.π.
Για την Ελλάδα, ίσως και για κάποιες άλλες χώρες που έχουν ισχυρή χρηματοδότηση από τα άλλα κοινοτικά ταμεία μια μικρή δυσκολία, όπως είχε επισημάνει από το πρώτο του δημοσίευμα το Insider.gr, είναι η ταχύτητα με την οποία θα ετοιμάσει και θα «ωριμάσει» τέτοια projects που δεν θα έχουν ήδη καλυφθεί από τα άλλα Ταμεία όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Μέχρι στιγμής «όλα» σχεδόν τα σχετικά έργα έχουν υπερκαλυφθεί χρηματοδοτικά. Το περιθώριο όμως ελαστικότητας που υπάρχει αναζητείται ήδη στην περιοχή των «βιώσιμων» projects, πέρα από τα «πράσινα». Αλλά και πάλι αυτό χρειάζεται χρόνο για να «ωριμάσουν» εξ ου και το γεγονός ότι οι εκδόσεις «πράσινων ομολόγων» θα καθυστερήσουν τόσο όσο χρειάζεται να διαμορφωθούν αυτά τα «βιώσιμα» projects και να πιστοποιηθούν βέβαια ως τέτοια…
