Διατήρηση του ανοδικού momentum για την ανάπτυξη της Ελλάδας, τόσο για το σύνολο του 2021, όσο και για το 2022, προβλέπει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, στη νέα τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, παρουσιάζοντας δύο θετικά στοιχεία, δύο αρνητικά και τέσσερις πηγές αβεβαιότητας για το προσεχές διάστημα.
Τα δύο θετικά στοιχεία για την ελληνική οικονομία
Ειδικότερα, όπως εκτίμησε το μεσημέρι της Δευτέρας ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση της νέας έκθεσης, οι προβλέψεις του Ιδρύματος κάνουν λόγο για μεγέθυνση της τάξης του 9-9,5% για το ελληνικό ΑΕΠ το 2021, μεγέθυνση η οποία είναι ικανή να «σβήσει» σε πολύ μεγάλο βαθμό τη βαθιά ύφεση του 2020 που προκάλεσε η πανδημία. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ του 2021 στηρίζεται ως επί το πλείστον στην κατανάλωση, ενώ είναι ικανή να συμβάλλει στη σταδιακή μείωση του ποσοστού της ανεργίας.
Το δεύτερο θετικό στοιχείο για την πορεία της ελληνικής οικονομίας αφορά στις προβλέψεις για ανάπτυξη της τάξης του 4,5-5% το 2022,συνυπολογίζοντας, πάντα, τις αναμενόμενες εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον σε συνδυασμό με την εισροή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Οι δύο βασικοί λόγοι ανησυχίας
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, σημαντική πηγή ανησυχίας για την Ελλάδα αποτελούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα τα οποία αποδείχθηκαν ιδιαίτερα βαθιά τα δύο προηγούμενα χρόνια. Πρόκειται, όπως εξήγησε ο κ. Βέττας, τόσο για το συνολικό έλλειμμα, όσο για το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα.
Ως ένα ακόμη αρνητικό στοιχείο χαρακτηρίζεται η αναμενόμενη γενική άνοδος των επιτοκίων, η οποία θα είναι κρίσιμο να μην συνοδεύεται με αύξηση αλλά με μείωση του διαφορικού κόστους χρηματοδότησης (spread).
Οι τέσσερις πηγές αβεβαιότητας
Όπως προκύπτει από τις αναλύσεις του ΙΟΒΕ, εντοπίζονται τέσσερις πηγές αβεβαιότητας για την ελληνική οικονομία, καθώς παραμένει ακόμη ασαφής η κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν τα εξής πεδία:
α) Στο μέτωπο του πληθωρισμού, ορισμένες αυξήσεις τιμών σε προϊόντα και υπηρεσίες χαρακτηρίζονται ως έναν βαθμό αναμενόμενες, ωστόσο θα ήταν εξαιρετικά δυσμενής εξέλιξη για την Ελλάδα να εισέλθει σε ένα αρνητικό «σπιράλ» υψηλού πληθωρισμού. Ο κ. Βέττας δεν αποκλείει να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα ο πληθωρισμός στη χώρα για το πρώτο εξάμηνο του 2022 - πιθανότατα κοντά στα επίπεδα του 5% - ωστόσο προβλέπει αποκλιμάκωσή του στο δεύτερο μισό του τρέχοντος έτους, σε πλήρη συνάρτηση πάντοτε από την πορεία του ενεργειακού κόστους. Σε ερώτηση εάν ο ρυθμός αύξησης των τιμών καταναλωτή ξεπεράσει ακόμη και το 5% τους επόμενους μήνες, σκαρφαλώνοντας σε επίπεδα της τάξης του 6% ή ακόμη και του 7%, ο κ. Βέττας παραδέχθηκε πως «τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί», ωστόσο αυτό «δεν είναι το βασικό μας σενάριο». Σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις του ΙΟΒΕ, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα για το σύνολο του 2022 δεν θα ξεπεράσει το 2%.
β) Κρίσιμο παράγοντα για την επόμενη ημέρα της Ελλάδας θα αποτελέσει η εξέλιξη των δημοσιονομικών κανόνων στην Ευρώπη και δη η συζήτηση για το Σύμφωνο Σταθερότητας.
γ) Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται η στροφή του παραγωγικού υποδείγματος στη χώρα, με αιχμή την ενίσχυση των εξαγωγών και την τόνωση των επενδύσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση κρίνονται ως θετικά σημάδια το ενδιαφέρον των ξένων επιχειρήσεων και επενδυτών για την ελληνική οικονομία, αλλά και η ανθεκτικότητα που επέδειξε ο τουρισμός, ωστόσο πιέσεις προκαλεί στον αντίποδα το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενισχύθηκαν ακραία ο ρυθμιστικός ρόλος και η σημασία των κρατικών παρεμβάσεων.
δ) Μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα θα αποτελέσει προσεχώς η ικανότητά της χώρας να καταστεί ανθεκτική στις μελλοντικές κρίσεις. Και αυτό γιατί στην πραγματικότητα, η πανδημία δεν έχει ακόμη κοπάσει κι ενώ υπάρχουν βάσιμες ελπίδες πως αυτό θα συμβεί προς την άνοιξη, το κόστος είναι ακόμη βαρύ. Ταυτόχρονα, όπως προειδοποιεί το ΙΟΒΕ, νέες κρίσεις με υγειονομική, χρηματοοικονομική, γεωπολιτική ή άλλου είδους πηγή, δεν μπορούν να αποκλειστούν στο μέλλον.
Σύμφωνα με τον Βέττα, όλα τα ανωτέρω συγκλίνουν σε μια βασική παραδοχή: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικής βάσης, της προσαρμοστικότητας της οικονομίας και της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα αποκτούν πλέον επείγοντα χαρακτήρα.
«Μέτρα μείωσης μη μισθολογικού κόστους κρίνονται αποτελεσματικά»
Ερωτηθείς για τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για αύξηση του κατώτατου μισθού, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ σχολίασε χαρακτηριστικά πως «αν η αύξηση του κατώτατου μισθού έλυνε όλα τα προβλήματα, τότε θα τον διπλασιάζαμε». Σύμφωνα με τον ίδιο, ένα μέρος αύξησης του πληθωρισμού θα μπορούσε να εκφραστεί σε άνοδο του κατώτατου μισθού και όλων των μισθών κατ’ επέκταση, όχι όμως να εισέλθει η ελληνική οικονομία σε ένα πληθωριστικό «σπιράλ».
«Μέτρα μείωσης μη μισθολογικού κόστους θα ήταν πιο αποτελεσματικά, καθώς το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών», πρόσθεσε ο κ. Βέττας.
«Να πιάσουν τόπο τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης»
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης Τύπου, ο κ. Βέττας χαρακτήρισε ιδιαίτερα φιλόδοξους τους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης – κάτι που όπως τόνισε «γνωρίζαμε από την αρχή» - ενώ εξέφρασε την ανάγκη να «πιάσουν τόπο οι πόροι του Ταμείου, με στόχο την ενδυνάμωση της οικονομίας».
Ωστόσο, μεγάλο ερωτηματικό παραμένει η εκτέλεση και η χρηματοδότηση των εθνικών έργων και δη ο τρόπος που μπορούν να παρακαμφθούν εμπόδια που προέρχονται από τη δημόσια διοίκηση και τη δικαιοσύνη. Σε δεύτερη ανάγνωση, το επόμενο κρίσιμο ερώτημα είναι εάν θα υπάρξει, ταυτόχρονα, χρηματοδότηση για ιδιωτικά έργα.
Ο κ. Βέττας εκτίμησε πως όταν η Ελλάδα ξεπεράσει τον σκόπελο της πανδημίας του κορονοϊού, η δυναμική της οικονομίας θα είναι πολύ θετική. «Αυτό που με απασχολεί όμως περισσότερο είναι το τι θα συμβεί όταν παρέλθει μετά από κάποια χρόνια αυτή η θετική δυναμική της οικονομίας», συμπλήρωσε.
