Η «ακτινογραφία» των κερδών των ηλεκτροπαραγωγών αποτελεί τον κύριο πυλώνα του ελέγχου που θα διενεργήσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), ώστε να διαπιστώσει αν κάποιες από τις εταιρείες απέκτησαν απρόσμενα υπερκέρδη στην τρέχουσα συγκυρία, στα οποία θα επιβληθεί έκτακτη εισφορά.
Όπως ανέφερε χθες στη Βουλή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προαναγγέλλοντας τον σχετικό έλεγχο, η κυβέρνηση θα κινηθεί με βάση το πόρισμα της ΡΑΕ, η οποία αποτελεί τον μόνο αρμόδιο φορέα για την ανάλυση των σχετικών στοιχείων. Αν το πόρισμά της ΡΑΕ εντοπίσει όντως υπερκέρδη, τότε με την έκτακτη εισφορά το 90% από αυτά θα επιστραφεί στο ελληνικό Δημόσιο.
Ο έλεγχος αφορά το χρονικό διάστημα από τον Οκτώβριο 2021 έως και τον Μάρτιο, δηλαδή πρακτικά όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης. Σύμφωνα με στελέχη της ΡΑΕ, κατά την αξιολόγηση η Αρχή θα λάβει επίσης υπόψη της και τον τρόπο με τον οποίο διέθεσαν τα έσοδα που αποκόμισαν οι εταιρείες από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι, για να αποφανθεί αν υπάρχουν ή όχι υπερκέρδη από την ηλεκτροπαραγωγή, δεν θα προσμετρήσει τα ποσά από αυτά τα έσοδα που οι εταιρείες μετακύλισαν στην προμήθεια ρεύματος, με την παροχή εκπτώσεων στους πελάτες τους ώστε να απορροφηθεί ένα ποσοστό των αυξήσεων.
Σημαντική προεργασία ήδη από τη ΡΑΕ
Όπως συμπληρώνουν τα ίδια στελέχη στο insider.gr, η ΡΑΕ έχει ήδη κάνει ένα σημαντικό μέρος της σχετικής προεργασίας, καθώς εδώ και αρκετούς μήνες παρακολουθεί τις στρατηγικές προσφορών των ηλεκτροπαραγωγών στις χονδρεμπορικές αγορές ηλεκτρισμού, καθώς και την εξέλιξη του κόστους παραγωγής των μονάδων. Επομένως, εκτιμάται ότι σε 15 ημέρες θα έχει ολοκληρώσει το πόρισμά της για το επίμαχο χρονικό διάστημα.
Η ανάλυση γίνεται σε μηνιαία βάση, προσδιορίζοντας το μεσοσταθμικό κόστος για κάθε τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής (υδροηλεκτρικά, λιγνιτικοί σταθμοί, μονάδες αερίου), με βάση τις παραμέτρους που το καθορίζουν. Σε αυτό το πλαίσιο, για τις μονάδες αερίου για παράδειγμα, η ΡΑΕ έχει ζητήσει από τον Οκτώβριο από τις εταιρείες, και λαμβάνει, τα τιμολόγια προμήθειας καυσίμου.
Η Αρχή θα αντιπαραβάλει το κόστος αυτό με τις προσφορές κάθε μονάδας στη χονδρεμπορική αγορά και την τιμή εκκαθάρισης (αφού σύμφωνα με το Μοντέλο-Στόχο όλες οι μονάδες αμείβονται με την υψηλότερη προσφορά μονάδας που εντάχθηκε το συγκεκριμένο 24ωρο στο σύστημα).
Έτσι, θα υπολογισθεί το κέρδος για το ηλεκτροπαραγωγικό χαρτοφυλάκιο κάθε εταιρείας – συγκεκριμένα για τη ΔΕΗ για τα υδροηλεκτρικά, τους λιγνιτικούς σταθμούς και τις μονάδες αερίου που διαθέτει, και για κάθε ιδιώτη για τις μονάδες αερίου του. Επίσης, τα σχετικά στοιχεία θα διασταυρωθούν με τις ίδιες τις εταιρείες.
Δεν προσμετρώνται οι εκπτώσεις στη λιανική
Όπως προαναφέρθηκε, στα κέρδη κάθε εταιρείας από την ηλεκτροπαραγωγή δεν θα προσμετρηθούν τα ποσά που «πέρασε» στη λιανική, μέσω εκπτώσεων στο πελατολόγιό της. Τα «καθαρά» κέρδη κάθε εταιρείας, που θα απομείνουν, θα συγκριθούν με τις οικονομικές επιδόσεις της το αμέσως προηγούμενο έτος, ώστε να εξακριβωθεί αν υπάρχουν υπερκέρδη ή όχι.
Σύμφωνα με τα στελέχη της ΡΑΕ, έλεγχος θα γίνει και στους μη καθετοποιημένους προμηθευτές, δηλαδή τις εταιρείες που δεν διαθέτουν ηλεκτροπαραγωγή. Ωστόσο, στις συγκεκριμένες εταιρείες εκτιμάται εκ των προτέρων ότι δεν έχουν υπερκέρδη, καθώς έχουν συμπιέσει τα περιθώρια κέρδους τους λόγω των υψηλών τιμών χονδρεμπορικής ενέργειας. Κι αυτό γιατί μέλημά τους είναι να διατηρήσουν τις λιανικές τιμές σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να πλήξουν την εισπραξιμότητά τους.
Έλεγχος μόνο για τον ηλεκτρισμό
Εκτός αξιολόγησης τίθενται επίσης οι μονάδες ΑΠΕ, καθώς συνεχίζουν να αμείβονται με βάση τις εγγυημένες τιμές τους, αποδίδοντας τα υπόλοιπα έσοδά τους στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ. Επίσης, ο έλεγχος αφορά μόνο την ηλεκτρική ενέργεια, και όχι τους υπόλοιπους ενεργειακούς κλάδους (όπως π.χ. τη χονδρεμπορική και λιανική αγορά φυσικού αερίου).
Με δεδομένο ότι πίσω από την εκτίναξη των χονδρεμπορικών τιμών βρίσκεται η «έκρηξη» των τιμών αερίου, μεγαλύτερο μερίδιο περιθώριο κέρδους έχουν στη δεδομένη συγκυρία τα υδροηλεκτρικά (τα οποία δεν χρησιμοποιούν «καύσιμο»), ενώ έπονται οι λιγνιτικοί σταθμοί, με τελευταίες τις μονάδες αερίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα μεγαλύτερα κέρδη έχει καταγράψει η ΔΕΗ, η οποία ωστόσο σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, έχει «επιστρέψει» σε συντριπτικό ποσοστό στο πελατολόγιό της, μέσω εκπτώσεων. Κάτι που αναμένεται να φανεί και στα οικονομικά της αποτελέσματα για το 2021, τα οποία θα ανακοινωθούν το επόμενο διάστημα.
Από την άλλη πλευρά, στελέχη των ιδιωτών ηλεκτροπαραγωγών επισημαίνουν ότι τα έσοδα από τη λειτουργία των μονάδων τους παρακολουθούνται ήδη από τον Οκτώβριο, μέσω μηνιαίων αναφοράς που αποστέλλουν στη ΡΑΕ. Όπως συμπληρώνουν, τα υψηλά λειτουργικά κόστη των μονάδων αερίου (λόγω των τιμών του καυσίμου) κινούνται σε επίπεδα κοντά στις τιμές που διαμορφώνεται η αγορά Επόμενης Ημέρας και με τις οποίες αμείβονται.
