Η διοίκηση της ΕΚΤ έχει δεχτεί αλλεπάλληλες φορές κριτική από τους Κεντρικούς Τραπεζίτες, μέλη του ΔΣ, όσο αφορά τις εκτός τόπου και χρόνου προβλέψεις της για την εξέλιξη του πληθωρισμού.
Κάποιοι από τους κεντρικούς τραπεζίτες, όπως ο πρόεδρος της Bundesbank κ. Νάγκελ «συνέστησαν» μάλιστα στην κα Λαγκάρντ να πει στις αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΚΤ να λαμβάνουν περισσότερο υπ’ όψη τις πραγματικές εξελίξεις και λιγότερο τα οικονομετρικά τους μοντέλα όσο αφορά τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό.
Προφανώς υπό τις πιέσεις αυτές οι αρμόδιες υπηρεσίες ετοίμασαν μία απάντηση που δημοσιεύθηκε στο τελευταίο Οικονομικό Δελτίο της ΕΚΤ με υπεύθυνους για την απάντηση τους αρμόδιους υπηρεσιακούς της ΕΚΤ Μοχάμεντ Τσαχάντ, Άννα – Καμίλα Χόφμαν – Ντραρόνσκι, Μπαπτίστ Μουνιέ, Άντριαν Πέιτζ και Μαρσέλ Τιρπάκ.
Τα αναφερόμενα είναι εντυπωσιακά, τόσο ως προς την «λογική» της απάντησης όσο και ως «επιχειρήματα» καθ' αυτά, αν σκεφτεί κανείς ότι πρόκειται για τις απαντήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών της ΕΚΤ στο ερώτημα του γιατί έπεσαν τόσο έξω με τις εκτιμήσεις τους για τον πληθωρισμό.
Δύο είναι τα σημεία που ξεχωρίζουν ή όπως θα μπορούσε να πει κανείς «βγάζουν μάτι».
Τα λάθη τους όπως εξηγούν χωρίς κανένα σκεπτικισμό, οφείλονται στο ότι αφ’ ενός και οι άλλοι αρμόδιοι διεθνείς οργανισμοί έπεσαν έξω και αφ’ εταίρου γιατί οι αγορές έπεσαν έξω (τιμές future) στα ενεργειακά προϊόντα και έτσι έκαναν λάθος και αυτοί στην ΕΚΤ!
Η γραπτή απάντηση των στελεχών της ΕΚΤ ξεκινά με την παραδοχή ότι :
«Οι πρόσφατες προβλέψεις του Ευρωσυστήματος και του προσωπικού της ΕΚΤ έχουν υποτιμήσει σημαντικά την αύξηση του πληθωρισμού, κυρίως λόγω εξαιρετικών εξελίξεων, όπως η άνευ προηγουμένου δυναμική των τιμών της ενέργειας και τα σημεία συμφόρησης του εφοδιασμού...».
Στην συνέχεια η «απάντηση» επισημαίνει ότι «Οι διεθνείς οργανισμοί και οι ιδιωτικοί προγνώστες έχουν πρόσφατα κάνει παρόμοια μεγάλα σφάλματα στις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό της ζώνης του ευρώ….», νομιμοποιώντας με άλλα λόγια τα «λάθη» της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό, αφού τα έχουν κάνει και άλλοι Οργανισμοί ακόμα και ιδιωτικοί…
Η ΕΚΤ και οι …άλλοι
Και μάλιστα όπως προσθέτει το κείμενο λίγο πιο κάτω, το ίδιο λάθος έχουν κάνει και στην Fed (Fomc) και στην BoE.
Συγκεκριμένα όπως σημειώνεται: «Η ακρίβεια των προβλέψεων του Ευρωσυστήματος και του προσωπικού της ΕΚΤ για τον ονομαστικό πληθωρισμό είναι παρόμοια με εκείνη των προβλέψεων που δημοσιεύονται από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς (Fomc) και την Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) για τις δικές τους οικονομίες…
Η αύξηση του μετρικού πληθωρισμού στις οικονομίες το 2021 δεν προβλεπόταν από καμία από τις κεντρικές τράπεζες και τα μεγάλα σφάλματα που έγιναν για το τέταρτο τρίμηνο ήταν σε γενικές γραμμές συγκρίσιμα…”.
Το κείμενο βέβαια παραλείπει οποιαδήποτε αναφορά στο τι έκαναν από τον Οκτώβρη και τον Νοέμβρη στην Fed και στην BoE, όταν αντιλήφθηκαν ότι είχαν λάθος εκτίμηση, ότι δηλαδή εγκατέλειψαν αμέσως κάθε αναφορά στον πληθωρισμό ως «παροδικό» φαινόμενο, κάτι που συνέχισε όμως να υποστηρίζει για αρκετό καιρό μετά τη ΕΚΤ…
Στην συνέχεια το κείμενο απάντηση τα ρίχνει όλα στις αγορές και στις τιμές ενέργειας. «Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό καθ' όλη τη διάρκεια του 2021 και του πρώτου τριμήνου του 2022 πραγματοποιήθηκαν εν μέσω της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας…». Και εξηγεί ότι «στις προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ, οι παραδοχές για τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων ενέργειας καθορίζονται σύμφωνα με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) που βασίζονται στην αγορά… Η εξαιρετική αύξηση των τιμών της ενέργειας ήταν σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτη από τους συμμετέχοντες στην αγορά…” και κατά συνέπεια δεν έχει καμία ευθύνη για το λάθος των αγορών η ΕΚΤ.
Πόσο «έφταιξαν» οι ενεργειακές τιμές
Είναι τόσο πεπεισμένοι οι συγγραφείς του κειμένου απάντησης ότι οι αγορές «όφειλαν» να… προστατεύουν την ΕΚΤ από τέτοια λάθη, που στην συνέχεια εξηγούν και το πως ακριβώς οι αναλύσεις των αναλυτών της ΕΚΤ πειθαρχούν στις εκτιμήσεις της αγοράς. Το κείμενο αναφέρει ότι «Τα σφάλματα στις παραδοχές προσαρμογής, ιδίως όσον αφορά τις τιμές της ενέργειας, εξηγούν κατά μέσο όρο τα τρία τέταρτα των πρόσφατων σφαλμάτων προβολής των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό…».
Υπάρχει όμως και ένα μέρος των σφαλμάτων που δεν οφείλεται στην ασυνέπεια των προβλέψεων της αγοράς (!), καθώς «Εκτός από την ενέργεια, το γεγονός ότι τόσο ο πληθωρισμός όσο και η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στους κύριους εμπορικούς εταίρους της ζώνης του ευρώ ήταν ισχυρότεροι από ό,τι αναμενόταν συνέβαλαν επίσης στα σφάλματα…».
Έτσι το κείμενο απάντησης της ΕΚΤ εκτιμά ότι είναι και «Άλλοι παράγοντες που είναι πιθανό να έχουν συμβάλει στα σφάλματα προβολής του πληθωρισμού, που περιλαμβάνουν απρόβλεπτες επιπτώσεις από τα παρατεταμένα σημεία συμφόρησης της προσφοράς και την επαναλειτουργία της οικονομίας, χαμηλότερη από την αναμενόμενη χαλαρότητα στην αγορά εργασίας, και την αύξηση των τιμών της ενέργειας που ενδεχομένως μεταδίδεται εντονότερα από το συνηθισμένο…».
Ποιος μπορούσε να προβλέψει;
Και «αυτές οι εξαιρετικές εξελίξεις ήταν δύσκολο να προβλεφθούν...», παρ’ ότι …βοά ο πλανήτης από τις αρχές του καλοκαιριού του 2021 ότι ο κατακερματισμός των τροφοδοτικών αλυσίδων διεθνώς οδηγεί σε ένα πρωτοφανή αποσυντονισμό μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης καθώς οι οικονομίες αρχίζουν να ανακάμπτουν από την βαθιά κάμψη του του 2020, με δραματικές συνέπειες στην διαμόρφωση των τιμών.
Ακόμα και στον ελληνικό «διαδικτυακό» τύπο τα σχετικά άρθρα και προειδοποιήσεις για το επερχόμενο κύμα πληθωριστικών πιέσεων αρχίζουν να εμφανίζονται (στο Insider.gr) από τον Ιανουάριο του 2021 (!), πόσο μάλλον στον διεθνή οικονομικό τύπο.
Για τους αναλυτές όμως της ΕΚΤ χρειάσθηκε να φτάσουμε στον Μάρτη του 2022 – δεκατέσσερεις μήνες μετά - για να διαμορφωθεί η εκτίμηση ότι «ειδικότερα, τα σημεία συμφόρησης της προσφοράς, τα οποία αντικατοπτρίζουν τόσο την ταχεία ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης αγαθών όσο και τις διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας, αποδείχθηκαν πολύ αυστηρότερα από ό,τι αναμενόταν, ιδίως το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Για τον πληθωρισμό των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών, οι προσομοιώσεις προσωπικού της ΕΚΤ δείχνουν ότι τα σημεία συμφόρησης του εφοδιασμού ήταν σημαντική συμβολή στη δυναμική της…».
Λάθη και συνέπειες
Το κείμενο των στελεχών της ΕΚΤ με το οποίο «εξηγούν» τις αιτίες του λάθους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενδεχομένως δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία, πέραν ίσως εκείνης που οδήγησε τον κ. Νάγκελ (Bundesbank) να… συστήσει στην κα Λαγκάρντ να αφήσουν κατά μέρος τα οικονομικά τους μοντέλα και να κοιτάξουν την πραγματικότητα. Όμως η ΕΚΤ, όπως φαίνεται στο κείμενο εξήγησης που δημοσιεύθηκε, ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει την νέα πραγματικότητα χωρίς καμία ουσιαστική αλλαγή στην μέθοδο που οδήγησε στο «λάθος», παρά μόνο μερικές προσαρμογές του «μοντέλου».
Όπως αναφέρουν οι πέντε αναλυτές της ΕΚΤ στο ίδιο κείμενο στο τέλος του «Το προσωπικό του Ευρωσυστήματος και της ΕΚΤ επανεξετάζει τακτικά τις επιδόσεις των προßολών του και προσαρμόζει το σύνολο των παραδοχών και των συνολικών διαδικασιών μοντελοποίησης, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι πλέον πρόσφατες εξελίξεις…». Και νομιμοποιεί εκ των προτέρων επικείμενα «λάθη» καθώς όπως επισημαίνουν στο κείμενο «Τα σφάλματα είναι εγγενή στη φύση των προβλέψεων του Ευρωσυστήματος και των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ, οι οποίες εξαρτώνται από ένα σύνολο παραδοχών, οι οποίες απορρέουν κυρίως από πληροφορίες που βασίζονται στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των τιμών της ενέργειας…».
