Η χθεσινή απόφαση της Fed να ανταποκριθεί στο ψηλότερο άκρο των προσδοκιών των αγορών όσον αφορά την αύξηση των επιτοκίων (0,75%), δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες για τις επικείμενες αποφάσεις της ΕΚΤ όσον αφορά την αύξηση του κόστους του χρήματος στην Ευρωζώνη.
Μπορεί η ΕΚΤ να ακολουθήσει τον βηματισμό της Fed; Οι αγορές για άλλη μια φορά θα δοκιμάσουν τις «αντοχές» της Ευρωζώνης και την ικανότητα της ΕΚΤ να στηρίξει το Ευρώ.
Μετά τις χθεσινές αλλαγές, το Ευρώ κινείται σε πολύ χαμηλά επίπεδα συναλλαγματικής ισοτιμίας με το δολάριο (1,043 δολ/ευρω).
Οι ανακοινώσεις του έκτακτου συμβουλίου της ΕΚΤ για την ετοιμότητα χρησιμοποίησης με ελαστικό τρόπο των κεφαλαίων που θα είναι διαθέσιμα από τις λήξεις του PEPP, προκειμένου να στηριχθούν τα ευάλωτα «χαρτιά» της Ευρωζώνης, δεν φαίνεται ικανή να αναχαιτίσει τις αυξημένες πιέσεις της αγοράς χρήματος.
Η απόφασή της να δημιουργήσει ένα καινούργιο εργαλείο παρέμβασης δεν ήταν ιδιαίτερα πειστική καθώς δεν έδωσε κανένα στοιχείο για την «λογική» πάνω στην οποία θα λειτουργήσει το νέο εργαλείο και πότε θα είναι αυτό έτοιμο για χρήση.
Πώς θα λειτουργεί το νέο εργαλείο
Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό θα μπορέσει να λειτουργήσει περισσότερο στην λογική του SMP (Securities Market Programme) που έχει λιγότερο αυστηρούς περιορισμούς και προϋποθέσεις, παρά με την λογική του OMT (Out Monetary Transactions) ήτοι του προγράμματος που είχε ανακοινώσει ο Μάριο Ντράγκι το 2012 και το οποίο ποτέ – κατ’ απαίτηση της Bundesbank – δεν χρησιμοποιήθηκε.
Σε κάθε περίπτωση ένα είναι σαφές, με τα σημερινά δεδομένα η ΕΚΤ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την νέα κατάσταση. Και τα νέα αναγκαία εργαλεία της δεν είναι ακόμα έτοιμα… Αυτό οι αγορές το γνωρίζουν και αναμφίβολα θα επιχειρήσουν να το εκμεταλλευτούν, αποφεύγοντας να... κάψουν τα δάχτυλά τους.
Στο ερώτημα του πως είναι δυνατό να δουλέψει ένα τέτοιο εργαλείο χωρίς να αναιρέσει με γενικευμένο τρόπο την απόσυρση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής, την απάντηση την έδωσε ήδη ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Λε Μέρ, δηλώνοντας χθες ότι οι αλλαγές στο κόστος του χρήματος αναγκάζουν πλέον κυβερνήσεις οικονομιών με υψηλό χρέος «να αναλάβουν τις ευθύνες τους...».
Προστασία υπό προϋποθέσεις
Τι σημαίνει αυτό; Η απάντηση είναι πολύ πιθανό να έρθει από την ΕΚΤ με την διαμόρφωση των «προϋποθέσεων» υπό τις οποίες οι οικονομίες αυτές θα έχουν την δυνατότητα να απολαμβάνουν την προστασία της ΕΚΤ από τις αγορές στο νέο περιβάλλον.
Για την Ελλάδα των τριών μνημονίων αυτά δεν είναι καινούργια νέα. Αλλά για τις κυβερνήσεις της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας οι οποίες πιθανώς να είναι από τους πρώτους που θα πρέπει να ζητήσουν προστασία από την ΕΚΤ, ασφαλώς είναι «άσχημα νέα»… Βέβαια πάντα υπάρχει και η δυνατότητα προσφυγής για στήριξη στον ESM αν οι πιέσεις από τις αγορές καταστήσουν εξαιρετικά ακριβή την αναχρηματοδότηση του χρέους από τις αγορές. Μέχρι σήμερα για παράδειγμα η ΕΚΤ έχει «αγοράσει» το 25% - 30% του διαθέσιμου στην αγορά κρατικού χρέους της Ιταλίας. Η απόσυρσή της από μεγάλο μέρος αυτής της παρέμβασης υποχρεώνει την Ιταλία να αναμετρηθεί με το πολύ χαμηλό rating (ΒΒΒ) στις αγορές. Οι επιλογές της για να αποφύγει μία νέα κρίση χρέους τύπου 2011 – 2012 μετά τον Ιούλιο και την αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ, περιορίζονται σημαντικά. Είτε στροφή με δημοσιονομικές «προϋποθέσεις» στον ESM, είτε «προστασία» από την ΕΚΤ υπό νέους όρους... Αυτό είναι το νέο περιβάλλον για όλες τις υπερχρεωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης μεταξύ των οποίων και η Ελληνική.
Η «προστασία» θα έχει αυστηρά δημοσιονομικά «ανταλλάγματα»...
