«Αστερίσκους» που καθιστούν το ελληνικό μοντέλο παρέμβασης στη χονδρεμπορική ρεύματος συμβατό με την πρόταση της Κομισιόν για επιβολή πλαφόν στις αμοιβές των ηλεκτροπαραγωγών, περιλαμβάνει το τελευταίο προσχέδιο του προτεινόμενου Κανονισμού ο οποίος θα τεθεί επί τάπητος στη σημερινή έκτακτη Σύνοδο των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας.
Το προσχέδιο φέρει χθεσινή ημερομηνία (Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου), ενώ παραθέτει επίσης τη «φόρμουλα» για τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος κατά τις ώρες αιχμής, που επίσης περιλαμβάνεται στο πρώτο «πακέτο» νέων έκτακτων μέτρων του προτεινόμενου Κανονισμού. Στο «πακέτο» συγκαταλέγεται επίσης το έκτακτο τέλος αλληλεγγύης στις εταιρείες ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου, αερίου καθώς και τα διυλιστήρια), για την επιβολή του οποίου το προσχέδιο δείχνει πως πρόκειται να δοθούν αρκετοί «βαθμοί ελευθερίας» στα κράτη-μέλη.
Όπως αναφέρεται σε άλλο σημερινό άρθρο του το Insider.gr, εκτός από τον Κανονισμό στη Σύνοδο αναμένεται να παρουσιαστεί σήμερα η μελέτη των στελεχών της DG Energy για την έναν νέο δείκτη τιμών φυσικού αερίου της ΕΕ που θα μπορεί να αντικαταστήσει το TTF (τον δείκτη του ολλανδικού hub).
Όπως επισήμανε η Επίτροπος Ενέργειας κ. Σίμσον μιλώντας χθες σε ελληνική δημοσιογραφική αποστολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, δεν πρόκειται για εισήγηση της Κομισιόν που θα τεθεί στους Ευρωπαίους υπουργούς προς απόφαση, αλλά για μία παρουσίαση του σχετικού πορίσματος, καθώς το θέμα είναι εξαιρετικά σύνθετο.
Το πλαφόν στους ηλεκτροπαραγωγούς
Όσον αφορά τις προβλέψεις για το πλαφόν στους ηλεκτροπαραγωγούς, στο προσχέδιο του Κανονισμού δεν υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στα χαρακτηριστικά του. Έτσι, οι Βρυξέλλες εισηγούνται από το ανώτατο όριο αποζημίωσης να εξαιρεθούν οι μονάδες φυσικού αερίου (όπως και οι σταθμοί με καύσιμο ανθρακίτη). Για τις υπόλοιπες τεχνολογίες, προτείνει να τεθεί ένα οριζόντιο πλαφόν, στα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Σε μία πρώτη ανάγνωση, οι προβλέψεις αυτές αντίκεινται στο ελληνικό μοντέλο παρακράτησης των εσόδων των ηλεκτροπαραγωγών, με δεδομένο ότι περιλαμβάνει και τις μονάδες αερίου. Επίσης στο ελληνικό μοντέλο, το οποίο εφαρμόζεται από τον Ιούνιο, τα πλαφόν για τις θερμοηλεκτρικές μονάδες επικαιροποιούνται κάθε μήνα, υπερβαίνοντας τα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Σύμφωνα ωστόσο με το προσχέδιο, στα σχετικά άρθρα του Κανονισμού υπάρχουν προβλέψεις που προσφέρουν σχετική ευελιξία στην εφαρμογή του πλαφόν. Έτσι, έχει προστεθεί ένα άρθρο που αναφέρει ότι τα κράτη μέλη θα μπορούν να διατηρούν ή να θεσπίζουν εθνικά μέτρα αντιμετώπισης κρίσεων, τα οποία περιορίζουν τα έσοδα και άλλων παραγωγών από εκείνους που υπόκεινται στο πανευρωπαϊκό μέτρο. Η διάταξη αυτή αφήνει στη διακριτική ευχέρεια της Ελλάδας το αν θα αποκλείσει ή όχι τις μονάδες αερίου.
Επίσης, σε άλλο άρθρο επισημαίνεται πως για την πρόληψη των κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού, τα κράτη-μέλη θα επιτρέπεται να ορίζουν υψηλότερο ανώτατο όριο εσόδων για τους παραγωγούς που διαφορετικά θα υπόκειντο στο πανευρωπαϊκό πλαφόν, στην περίπτωση που το επενδυτικό και λειτουργικό τους κόστος είναι υψηλότερο από το πανευρωπαϊκό ανώτατο όριο. Επομένως, η Ελλάδα θα μπορεί να συνεχίζει να καθορίζει τα έσοδα των θερμοηλεκτρικών μονάδων πάνω από τα 180 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.
Μείωση της κατανάλωσης ρεύματος
Όσον αφορά το «ψαλίδι» στη ζήτηση ρεύματος κατά τις ώρες αιχμής (υψηλού φορτίου), το προσχέδιο εμμένει στο ότι η μείωση θα είναι υποχρεωτική, προσδιορίζοντας το ποσοστό της στο 5% - παρόλο που είχαν κυκλοφορήσει πληροφορίες, για μείωση του σχετικού νούμερου. Το μέτρο θα αφορά το χρονικό διάστημα από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Μαρτίου 2023, με σκοπό τη μείωση κατανάλωσης καυσίμου και, κατά συνέπεια, των χονδρεμπορικών τιμών.
Τα κράτη-μέλη θα μπορούν να καθορίσουν τις ώρες αιχμής για τα ηλεκτρικά τους συστήματα, υπό την προϋπόθεσή ότι στο σύνολό τους αυτές οι ώρες θα καλύπτουν τουλάχιστον το 10% του προαναφερόμενου χρονικού διαστήματος εφαρμογής του μέτρου. Επίσης, η Κομισιόν συστήνει τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν σε σχήματα παροχής οικονομικών κινήτρων για τη μείωση της κατανάλωσης, όπως για παράδειγμα με τη διεξαγωγή δημοπρασιών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο προσχέδιο υπάρχει μεν η σύσταση προς τις χώρες για μείωση και της γενικής κατανάλωσης σε εθελοντική βάση, χωρίς ωστόσο να παρατίθεται κάποιο ενδεικτικό ποσοστό. Σύμφωνα με το προσχέδιο, τα μέτρα για τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να περιλαμβάνουν εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης, ρυθμιστικά μέτρα περιορισμού της μη αναγκαίας κατανάλωσης ενέργειας, καθώς και στοχευμένα κίνητρα.
Ανοικτό το χρονικό διάστημα για την έκτακτη φορολόγηση
Όσον αφορά την έκτακτη φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, το προσχέδιο αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο τόσο το μέτρο να εφαρμοσθεί το 2023, όσο και να ενεργοποιηθεί από φέτος και να επεκταθεί και το επόμενο έτος. «Η εισφορά αλληλεγγύης θα πρέπει να ισχύει μόνο για το οικονομικό έτος 2022 ή/και το 2023», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Στο προσχέδιο έχει τροποποιηθεί επίσης ο καθορισμός των υπερκερδών, ο οποίος πλέον αφορά την κερδοφορία που υπερβαίνει το 20% της προηγούμενης τετραετίας (ξεκινώντας από την 1η Ιανουαρίου 2018). Έως τώρα, το χρονικό διάστημα αναφοράς ήταν η τριετία (από την 1η Ιανουαρίου 2019).
Η στάση της Ελλάδας στη Σύνοδο
Η ελληνική πλευρά, που θα εκπροσωπηθεί από τον υπουργό ΠΕΝ Κώστα Σκρέκα, προσέρχεται στη Σύνοδο διακείμενη θετικά με την προοπτική έκτακτης φορολόγησης των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, που στην Ελλάδα «μεταφράζεται» στην επιβολή τέλους αλληλεγγύης στα διυλιστήρια. Όσον αφορά τη μείωση της κατανάλωσης ρεύματος, επιδίωξη της χώρας μας είναι να αποκτήσει εθελοντικό χαρακτήρα ή, εναλλακτικά, να περιορισθεί το ποσοστό-στόχος. Επίσης, η χώρα μας θα διεκδικήσει να υπάρξει ευελιξία στην επίτευξη του στόχου, ώστε για παράδειγμα το ποσοστό μείωσης να υπολογίζεται μεσοσταθμικά, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Για την αποτύπωση των δυνατοτήτων για περικοπές του εγχώριου συστήματος, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη σύσκεψη του υπουργείου με τον ΑΔΜΗΕ, τον ΔΕΔΔΗΕ και τη ΡΑΕ. Κατά τη σύσκεψη, προέκυψε πως στις ώρες αιχμής για το εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα θα συμπεριληφθεί σίγουρα το τρίωρο 18:00-21-00. Στην περίοδο μείωσης της κατανάλωσης θα προστεθεί μία ακόμη ώρα, χωρίς να έχει ακόμη ξεκαθαριστεί αν αυτή θα είναι η 9-10 το πρωί, ή η 21:00-22:00.
Την περιστολή της κατανάλωσης κατά τις ώρες αιχμής θα επωμιστούν κατά κύριο λόγο οι βιομηχανίες υψηλής τάσης, με ανοικτό το ενδεχόμενο να συμβάλουν και οι καταναλωτές μέσης τάσης. Για τη μείωση θα αποζημιώνονται μέσα από ένα σύστημα μηνιαίων δημοπρασιών, από τις οποίες θα προκρίνονται εκείνοι οι συμμετέχοντες που διεκδικούν τη μικρότερη αμοιβή.
Όσον αφορά το πλαφόν στους ηλεκτροπαραγωγούς, η Ελλάδα προσέρχεται με πρωταρχικό στόχο να διατηρηθεί ανέπαφο το ελληνικό μοντέλο – κάτι που τουλάχιστον με βάση το προσχέδιο, φαίνεται πως θα πετύχει. Εναλλακτικά, η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει αποζημίωση ύψους 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα για την κατανάλωση αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, η οποία θα αποτελέσει μία εναλλακτική πηγή εσόδων, στην περίπτωση που χρειαστεί να εξαιρεθούν από το ελληνικό πλαφόν οι μονάδες που καίνε το συγκεκριμένο καύσιμο.
