«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την πρόθεση της Επιτροπής να προτείνει ένα Ευρωπαϊκό Ταμείο Πλούτου, πριν από το καλοκαίρι του 2023 για τη στήριξη των επενδύσεων σε στρατηγικούς τομείς». Με την φράση αυτή οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. επιχείρησαν – κατά την μόνιμη τεχνική της Ε.Ε. - αφενός να μασκαρέψουν σε συμφωνία την διαφωνία για την δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου στήριξης απέναντι στην ασφυκτική πίεση του αμερικάνικου ανταγωνισμού και αφετέρου να υιοθετήσουν την απαίτηση του Βερολίνου για την χαλάρωση των κανονισμών κρατικής στήριξης στις επιχειρήσεις.
Πρόκειται για την συμφωνία της έκτακτης Συνόδου Κορυφής, αφιερωμένης κατά βάση στην κρίση ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, στο πλαίσιο της οποίας τελικά δίνεται πράσινο φως στην προσωρινή χαλάρωση του κανονισμού απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων (απαίτηση της Γερμανίας), με την παράλληλη διευκόλυνση των διαδικασιών απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων (κατά την απαίτηση της Ιταλίας). Στην ουσία πρόκειται για μία συμφωνία ανταλλαγής «απαιτήσεων» μεταξύ Βορρά και Νότου με πρωταγωνιστές αυτή την φορά το Βερολίνο και το Παρίσι από την μία και την Ρώμη από την άλλη και προφανή «νικητή» το Βερολίνο.
Η πρόταση «φωτιά» για την δημιουργία ενός νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Πλούτου που θα χρησιμοποιηθεί για την εξισορρόπηση των συνεπειών του σκληρού εξωτερικού ανταγωνισμού (από τις ΗΠΑ), μεταξύ των χωρών με δημοσιονομικά περιθώρια και των υπερχρεωμένων, μετατέθηκε για το... καλοκαίρι. Η άρνηση του Βερολίνου έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν θέλει να επιτρέψει την έκδοση περισσότερου ευρω-χρέους (ευρω-ομόλογα που να πληρώνει ο προϋπολογισμός της Ε.Ε., δηλαδή αμοιβαίο χρέος). Και παραπέμπει για «βοήθεια» στα ήδη υπάρχοντα Ταμεία, των οποίων όμως οι διαθέσιμοι πόροι είναι στην πλειονότητά τους δάνεια και μάλιστα με αυστηρές δημοσιονομικές προϋποθέσεις. Κάτι που απορρίπτεται από την Ιταλία η οποία μέσα στο 2023 έχει να αναχρηματοδοτήσει δημόσιο χρέος της τάξης του μισού τρισ. ευρώ...
Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής εγκρίθηκαν την νύκτα μεταξύ 8ης και 9ης Φεβρουαρίου και επειδή δεν προκαλούν... ενθουσιασμό – με εξαίρεση την Γερμανία που πήρε αυτό που ζητούσε – όλος ο επικοινωνιακός θόρυβος που ακολούθησε στράφηκε στα της συμφωνίας για το μεταναστευτικό και την στήριξη της Ουκρανίας...
Κρατικές ενισχύσεις
Όσο αφορά πάντως τις κρατικές ενισχύσεις η εντολή της Συνόδου στην Κομισιόν είναι ότι «οι διαδικασίες να απλοποιηθούν, να είναι ταχύτερες, περισσότερο προβλέψιμες και να επιτρέπουν την ταχεία παροχή στοχευμένης προσωρινής και αναλογικής στήριξης, μεταξύ άλλων, μέσω φορολογικών μέσων και πιστώσεων σε τομείς που είναι στρατηγική για την πράσινη μετάβαση και επηρεάζονται αρνητικά από τις ξένες (σ.σ. ανταγωνιστικές) επιδοτήσεις...».
Στο σημείο αυτό και για να αποφευχθεί ο κατακερματισμός στο εσωτερικό της Ε.Ε. μεταξύ εκείνων που έχουν δημοσιονομικό χώρο για να στηρίξουν και εκείνων που δεν έχουν, προβλέπεται ότι οι κοινοτικοί πόροι πρέπει να χρησιμοποιούνται «με μεγαλύτερη ευελιξία» και να διευκολυνθεί «η διερεύνηση περισσότερων επιλογών πρόσβασης στην χρηματοδότηση...». Και έτσι το Συμβούλιο καλεί την Κομισιόν «να εξασφαλίσει την πλήρη κινητοποίηση των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων...». Βέβαια αυτό το σημείο σημαίνει απλά την δυνατότητα οι χώρες μέλη μέχρι τα τέλη του Απρίλη να στείλουν ότι προτάσεις έχουν για ανακατανομή των ήδη διαθέσιμων πόρων. Και εφόσον τελικά το επιλέξουν να απευθυνθούν και στο σκέλος εκείνο που αφορά τον δανεισμό από τα Ταμεία...
Τι αφορά στην Ελλάδα
Στο πλαίσιο της συνολικής αναθεώρησης των εθνικών σχεδίων για το Ταμείο Ανάκαμψης στα όρια του προγράμματος RΕPowerEU, που αφορά κατά βάση έργα και προγράμματα πράσινης μετάβασης δημιουργείται η δυνατότητα πρόσβασης σε ρευστότητα της τάξης των 5,8 δισ. ευρώ. Από τα οποία όμως μόλις 796 εκατ. Ευρώ είναι «δωρεάν» και τα 5 δισ. ευρώ είναι δάνεια...
Αναμφίβολα τα δάνεια αυτά έχουν εξαιρετικά ευνοϊκό επιτόκιο αφού στις επιχειρήσεις που θα έχουν πρόσβαση σ' αυτά θα κοστίζουν μόλις 0,35% με 1% (επιτόκιο). Αλλά για το ελληνικό δημόσιο που θα είναι ο «μεσεγγυητής» για τον δανεισμό αυτό θα συνοδεύονται με δημοσιονομικές δεσμεύσεις.
