Durban, Τρίτη 22 Αυγούστου, Νότια Αφρική.
Οι ισχυρότερες «αναπτυσσόμενες» οικονομίες του πλανήτη, Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Βραζιλία, Ν. Αφρική και δεκάδες άλλες οικονομίες - περίπου 70 στο σύνολο - που συμπεριλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό κατοίκων της Γης, «συνεδριάζουν» στο πλαίσιο των BRICS, με ένα αμφιλεγόμενο προς το παρόν θέμα στην ατζέντα τους:
Το ενδεχόμενο της εν μέρει υποκατάστασης του δολαρίου στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές.
Σ' αυτό το σημείο της επίσημης ατζέντας οι παριστάμενοι ηγέτες των BRICS – ίσως και με την φυσική παρουσία του Πούτιν - προβλέπεται ότι θα ενημερωθούν για τις «τεχνικές» προϋποθέσεις, της συγκρότησης ενός νομισματικού συστήματος που θα στηρίζεται σε ένα «λογιστικό» νόμισμα, του οποίου η στόχευση θα είναι να απαγκιστρωθούν οι συναλλαγές των χωρών της ομάδας αυτής από την «χρήση του δολαρίου».
Θα μπορούσε να παρομοιάσει κανείς αυτό το νομισματικό εγχείρημα, σαν κάτι μεταξύ του «Φιδιού», που επιχειρήθηκε να φτιαχτεί μετά την κατάρρευση της σταθερής σχέσης χρυσού - δολαρίου στις 15 Αυγούστου 1971 και του λογιστικού ECU, του γεννήτορα του ευρώ.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Γιατί η ΤτΕ αναρτά στην Α' σελίδα της την τιμή του χρυσού;
Το «Φίδι» ήταν η νομισματική συμφωνία που επιχειρήθηκε - χωρίς επιτυχία - να περιορίσει τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών την δεκαετία του '80 μέσα στα όρια μιας μεταβαλλόμενης «ζώνης»...
Το επόμενο εγχείρημα νομισματικής σταθεροποίησης – μετά την Συμφωνία στο Plaza 1985 – ήταν το ECU και το Ευρώ.
Αυτή την φορά, όμως, οι πρωταγωνιστές είναι εκτός του κύκλου των ανεπτυγμένων οικονομιών της Δύσης και αντιπροσωπεύονται από την Κίνα, την Ινδία, την Βραζιλία Σ. Αραβία και την Ρωσία μαζί με την Ν. Αφρική. Μια γιγάντια από πλευράς οικονομικής, παραγωγικής, αλλά και από την πλευρά «κατοχής» πρώτων υλών, ομάδας χωρών πλανητικής κλίμακας.
Η προσοχή τους, ιδιαίτερα μετά την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, στρέφεται στην εξασφάλιση της νομισματικής «αυτοπροστασίας» τους, έναντι της δυνατότητας επιβολής «κυρώσεων» μέσω του κυρίαρχου στο διεθνές νομισματικό σύστημα, δολαρίου, αλλά και των διεθνών μηχανισμών συναλλαγματικής εκκαθάρισης των συναλλαγών εμπορευμάτων, υπηρεσιών, κεφαλαίου.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: UBS: Μειώθηκε 2,4% ο παγκόσμιος καθαρός ιδιωτικός πλούτος το 2022 - Το τοπίο στην Ελλάδα
Αποφυγή κυρώσεων
Η περίπτωση της Ρωσίας είναι, μετά το Ιράν, ενδεικτική της στόχευσής τους, αλλά σ' αυτή μετά το 2008 έχουν προστεθεί και οι ανάγκες «προστασίας» των διεθνών συναλλαγών από τις συνέπειες της δολαριακής υπερχρέωσης του πλανήτη.
Σήμερα, σύμφωνα με το ΔΝΤ, το 58% των συνολικών συναλλαγματικών αποθεματικών των χωρών εξακολουθεί – παρά την μείωσή του τα τελευταία χρόνια – να διατηρείται σε δολάρια.
Και πιο συγκεκριμένα σε δολαριακό κρατικό χρέος (ομόλογα), το οποίο μετά την 15η Αυγούστου 1971, έχει πάψει να υποστηρίζεται από πραγματική «αξία» σε χρυσό.
Οι τεράστιες μεταβολές που έχουν προκληθεί μετά την ανατροπή (2022) της νομισματικής πολιτικής σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη, στην “αξία” αυτού του χρέους, που βρίσκεται σαν αποθεματικό στο διεθνές τραπεζικό σύστημα, αλλά και στα κρατικά αποθέματα που αποτελούν την βάση έκδοσης των εθνικών νομισμάτων (πέραν των αποθεμάτων σε χρυσό), έχουν προκαλέσει μείζονος σημασίας για την σταθερότητα των άλλων οικονομιών “ζημιές”.
Μέσα σ' αυτό το περιβάλλον η Βραζιλία έθεσε θέμα απαγκίστρωσης των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των χωρών της BRICS από την χρήση του δολαρίου.
Κάτι που «πειραματικά» έχει ήδη αρχίσει να εφαρμόζεται για τις συναλλαγές που αφορούν ενεργειακά και άλλα προϊόντα μεταξύ Κίνας και Σαουδικής Αραβίας, μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας, μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, ενώ η Βραζιλία άνοιξε το ίδιο «παράθυρο» στις συναλλαγές της με την Κίνα.
Η Βραζιλία έθεσε θέμα υπέρβασης των ορίων αυτών των πειραματικών συναλλαγών με την συγκρότηση ενός «νομίσματος» σε λογιστική αρχικά μορφή, που θα στηρίζεται σε ένα σύστημα «αξιών» που θα αντιπροσωπεύεται από τα αποθεματικά χρυσού, τις σπάνιες γαίες και ένα σύνολο εμπορικών αξιών κοινών μεταξύ των συμβαλλόμενων.
Προφανώς, η «πρόταση» αυτή δεν αφορά σε μία απλή συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερόμενων, καθώς το διεθνές σύστημα συναλλαγών και εμπορίου «κυριαρχείται» τόσο στο διεθνές εμπόριο, όσο - κυρίως – στις αγορές κεφαλαίου από το δολάριο.
Μπορεί αυτό να ανατραπεί με... ειρηνικές διαδικασίες; Μέχρι στιγμής οι αλλαγές αυτής της κλίμακας στην οικονομική ιστορία έχουν συνδεθεί με «παγκόσμιους» πολέμους...
Άλλωστε και πέραν αυτού, η κυριαρχία του δολαριακού χρέους στις αγορές συναλλάγματος είναι... τεράστια. Να σκεφθεί κανείς ότι μόνο η Κίνα έχει συσσωρευμένα, κρατικά και μη, συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια ύψους 2,3 τρισ. δολ.
Τάση απαγκίστρωσης
Παρ' όλα αυτά η... τάση απαγκίστρωσης από το δολάριο, με ή χωρίς «νέο» νόμισμα είναι κάτι που συζητείται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα, σε σημείο που ήδη οι σχετικές ζυμώσεις πριν από την συνάντηση της Τρίτης να μιλούν για «Συμφωνία του Durban».
Η σοβαρότητα αυτών των εξελίξεων έχει υπογραμμισθεί ακόμα περισσότερο από τις αποφάσεις του τελευταίου Συνεδρίου του ΝΑΤΟ που απέδωσε οριστικά τον χαρακτηρισμό του «αντιπάλου» όχι μόνο στην Ρωσία, αλλά και - κυρίως - στην Κίνα, δύο χώρες οι οποίες πρωτοστατούν στις ζυμώσεις για την «Συμφωνία στο Durban».
Ήδη, 24ωρα πριν από την συνάντηση αυτή στον διεθνή οικονομικό τύπο πληθαίνουν σχεδόν καθημερινά οι «ειδήσεις» για άσχημα νέα τόσο από την Ρωσία όσο και από την Κίνα.
Το ρούβλι μετά από μία ραγδαία πτώση κάτω από την κόκκινη γραμμή των 100 ρουβλίων ανά δολάριο, υποχρέωσε την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας να αυξήσει τα επιτόκιά της από το 8,5% στο 12% για να στηρίξει το νόμισμα.
- ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πού οφείλεται και τι φέρνει η κατάρρευση του ρουβλίου
Τα ερωτήματα για το αν αυτό είναι αποτέλεσμα των κυρώσεων και του πολέμου ή «κινήσεων» στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος εν όψει του Durban, δεν έχει απαντηθεί ούτε από την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας...
Εκείνο που έχει επιβεβαιωθεί όμως είναι ότι συνεχίζονται οι διεργασίες για την δημιουργία μιας χρηματιστηριακής αγοράς για τον χρυσό στην Μόσχα, παράλληλα με τις αυξημένες αγορές χρυσού από την Κεντρική της Τράπεζα. Πράγμα απολύτως απαραίτητο, σε περίπτωση συγκρότησης μιας νέας νομισματικής μονάδας συνδεδεμένης με τον χρυσό.
Ανάλογης κατεύθυνσης είναι και τα «νέα» στον διεθνή οικονομικό τύπο από την Κίνα, με πολλαπλασιασμό των ειδήσεων για επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης, επικείμενων χρεοκοπιών στην αγορά ακινήτων, πιέσεων στο τραπεζικό της σύστημα κλπ. Το παράδοξο είναι ότι και στην Κίνα, η Κεντρική της Τράπεζα εν μέσω αυτών των ειδήσεων, επιβεβαίωσε ότι αύξησε με νέες αγορές χρυσού τα αποθέματά της τον Ιούλιο κατά 23 τόνους...
Δεν είναι καθόλου βέβαιο, ότι οι επίσημες ανακοινώσεις από το Durban την επόμενη εβδομάδα θα δώσουν απαντήσεις για το τι ακριβώς συμβαίνει με τους BRICS και το δολάριο. Αλλά, είναι βέβαιο ότι ο ορίζοντας στο διεθνές νομισματικό σύστημα θα σημαδευτεί από τις «αντιδράσεις» των αγορών στις όποιες αποφάσεις ληφθούν εκεί.
