Η «φιλολογία» για τις επικείμενες ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού στην ΔΕΘ, πάντα, όπως και τώρα, συγκεντρώνουν το οικονομικό και πολιτικό ενδιαφέρον καθώς προδικάζουν, ιδιαίτερα σε περιόδους εκτός πολιτικού κύκλου, το επερχόμενο βραχυμεσοπρόθεσμο οικονομικό περιβάλλον.
Αυτή την φορά οι ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού στην ΔΕΘ είναι υποχρεωμένες ή ακριβέστερα «δέσμιες» αλλαγών στην διεθνή και ιδιαίτερα ευρωπαϊκή σκηνή, εξαιρετικά κρίσιμες, που από μόνες τους διαμορφώνουν τα όρια της εγχώριας πολιτικής.
Ορισμένες εξ αυτών είναι καθοριστικές καθώς αφορούν τόσο την δημοσιονομική πολιτική όσο και την νομισματική σε ένα πρωτοφανή και όχι ευνοϊκό συνδυασμό:
- Ανεξάρτητα από το που καταλήξει η συμφωνία για την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας μέσα στο επόμενο δίμηνο, από την 1/1/2024 επανέρχεται σε ισχύ το Σύμφωνο Σταθερότητας γεγονός που ορίζει τα περιθώρια στα οποία θα πρέπει να κινηθεί ο Προϋπολογισμός του 2024, αλλά και οι προβολές οικονομικής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια. Βέβαια λόγω της δημοσιονομικής αναδιάρθρωσης με τα μνημόνια και μετά και σε συνδυασμό με την αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας, οι Προϋπολογισμοί στην Ελλάδα δεν είναι υπό πίεση, όπως τα πριν την πανδημία χρόνια. Όπως επίσης η επικείμενη αναβάθμιση βελτιώνει σημαντικά τον τρόπο και το κόστος αναχρηματοδότησης του χρέους το οποίο όμως παραμένει – με ειδική σύνθεση – το υψηλότερο στην Ευρωζώνη. Με άλλα λόγια τα δημόσια οικονομικά απαλλάσσονται έτσι κι αλλιώς από τις πιέσεις των υπερβολικών αναγκαστικών πλεονασμάτων, αλλά «μπαίνουν» στο κανάλι της δημοσιονομικής εποπτείας για την επιδίωξη πρωτογενών πλεονασμάτων έτσι κι αλλιώς. Που σημαίνει το πλαίσιο των παροχών που μπορούν να δρομολογηθούν από το 2024 – και αφορούν στις ανακοινώσεις της ΔΕΘ – χάνουν την «ελευθερία» χειρισμών από πλευράς κυβέρνησης που ισχύει μόνο μέχρι τις 31/12/2023.
- Χωρίς το περιθώριο της δημοσιονομικής χαλάρωσης από 1/1/2024, η πίεση της νομισματικής πολιτικής με την περαιτέρω αύξηση ή έστω διατήρηση στα τρέχοντα, ήδη υψηλά, επίπεδα των επιτοκίων, για άγνωστο χρόνο, ορίζει να νέο δραστικά περιοριστικό περιβάλλον για τον δημόσιο και κυρίως για τον ιδιωτικό τομέα. Κάτι που ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη και καταγράφεται στην δραστική μείωση τόσο της ζήτησης όσο και της παροχής νέων δανείων. Το γεγονός αυτό ενισχύει από μόνο του τις πιέσεις στην διαδικασία αποπληρωμής και κυρίως αναχρηματοδότησης δανείων που βρίσκονται μεν έξω από τα επικίνδυνα νερά των NPLs και NPEs, αλλά δεν απέχουν και πολύ από αυτά.
- Η ευρωπαϊκή οικονομία, στο περιβάλλον της οποίας «δουλεύει» το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής οικονομίας, βρίσκεται ήδη σε διαδικασία διολίσθησης/επιβράδυνσης, με προβλέψεις από πλευράς Κομισιόν που εύχονται αλλά δεν μπορούν να εγγυηθούν την αποφυγή της ύφεσης (Επίτροπος Τζεντιλόνι).
Σ’ αυτό το περιβάλλον αφ’ ενός οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης (το φυσικό αέριο παρά την πτώση της τιμής του εξακολουθεί να πωλείται σε τριπλάσια από την προπολεμική τιμή, ενώ για το πετρέλαιο οι προβλέψεις είναι άσχημες) και αφ’ εταίρου η αβεβαιότητα των συνεπειών της γεωπολιτικής κρίσης, επηρεάζουν καθοριστικά (αρνητικά) την οικονομία της Ε.Ε.
Από την άλλη πλευρά, μια προσεκτική ματιά στην παραγωγική «μηχανή» στο εσωτερικό της εγχώριας οικονομίας, δεν «αναγνωρίζει» καμία σημαντική αλλαγή που θα μπορούσε να λειτουργήσει αντισταθμιστικά στο αρνητικό αυτό «περιβάλλον», πέραν βεβαίως εκείνης που αφορά στην επικείμενη πιστοληπτική αναβάθμιση και την «ζητούμενη» αποτελεσματική χρήση των πόρων (δανειακών και μη ) του NGEU.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι φανερό, ότι από την μία πλευρά οι απαιτήσεις από καταστροφές που έχουν μεσολαβήσει (ή μπορεί εκ νέου να προκύψουν), καθιστούν αναγκαίες νέες υποστηρικτικές δημοσιονομικές παρεμβάσεις, αλλά από την άλλη πλευρά το κανονιστικό (δημοσιονομικό και νομισματικό) περιβάλλον που διαμορφώνεται είναι …αποτρεπτικό.
Μέσα σ’ αυτή την «αβεβαιότητα», για την οποία η κα Λαγκάρντ την περασμένη εβδομάδα στο Jackson Hole στις ΗΠΑ, δήλωσε ξεκάθαρα ότι είναι η νέα «κανονικότητα», είναι εξαιρετικά δύσκολο να περιμένει κανείς εξαγγελίες «θαυμάτων» από την ΔΕΘ.
