«Σκέψεις» για αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) κρύβονται πίσω από την καταψήφιση του υφιστάμενου σχήματος από το ιταλικό κοινοβούλιο, μία μόλις μέρα μετά τη συμφωνία του Ecofin για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, σύμφωνα με το γερμανικό Tύπο.
Υπενθυμίζεται πως το κόμμα των «Αδελφών της Ιταλίας» (Fratelli d'Italia) της Μελόνι και η Λέγκα του Τζορτζιέτι ψήφισαν κατά της μεταρρύθμισης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) την περασμένη Πέμπτη, προκαλώντας την αντίδραση του διευθύνοντος συμβούλου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Πιερ Γκραμένια.
«Ο ESM εκφράζει τη λύπη του για την απόφαση του ιταλικού κοινοβουλίου να καταψηφίσει την επικύρωση της αναθεωρημένης Συνθήκης του ESM. Ο ESM δεσμεύεται να συνεχίσει να υποστηρίζει τα μέλη του και να εκπληρώσει τη σημαντική εντολή για την οποία δημιουργήθηκε: να διασφαλίσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ. Θα συνεχίσει να το κάνει αυτό στο πλαίσιο της ισχύουσας Συνθήκης του ESM», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Γκραμένια.
Το χρηματοδοτικό «όχημα» του ΕSM δημιουργήθηκε το 2012 για να προστατεύσει τα προβληματικά κράτη του ευρώ.
Στις 27 Ιανουαρίου και στις 8 Φεβρουαρίου 2021, οι χώρες μέλη του ESM υπέγραψαν τη Συμφωνία για την Τροποποίηση της Συνθήκης ESM. Η συμφωνία παρέχει μια νομική βάση για μια σειρά νέων καθηκόντων που ανατίθενται στον ESM. Η αναθεωρημένη Συνθήκη θα έμπαινε σε ισχύ μόνο εφόσον έπαιρνε το πράσινο φως από όλα τα κοινοβούλια και των 20 μελών του ESM.
Τα νέα καθήκοντα του ESM περιλαμβάνουν την παροχή υποστήριξης στο Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης και έναν ισχυρότερο ρόλο στα μελλοντικά προγράμματα οικονομικής προσαρμογής και την πρόληψη κρίσεων.
Ως αποτέλεσμα, εκφράζονται φόβοι ότι η αναθεώρηση του ESM θα μπορούσε τώρα να υπονομεύσει την εθνική κυριαρχία και να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα μέτρα λιτότητας.
Σύμφωνα με τη Handelsblatt, ο ESM είναι πολιτικά φορτισμένος στην Ιταλία εδώ και χρόνια, με διάφορα πολιτικά στρατόπεδα να τροφοδοτούν ξανά και ξανά τους φόβους για την «τρόικα». Έτσι ονομάστηκαν οι εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που διαπραγματεύτηκαν με την Ελλάδα τους όρους για τη χορήγηση χρημάτων από τον ΕSM κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ.
Η ψηφοφορία δεν αφορούσε καθόλου την αξιοποίηση του ταμείου του ESM από την Ιταλία, αλλά μόνο την έγκριση της μεταρρύθμισης του μηχανισμού που είχε συμφωνηθεί το 2021. H ίδια η Μελόνι είχε ήδη επισημάνει ότι η Ιταλία δεν θα χρησιμοποιούσε ποτέ τον ESM.
Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Σαλβίνι πανηγυρίζει
Η Ιταλία είναι η μόνη από τις 20 χώρες της ευρωζώνης που δεν έχει ακόμη επικυρώσει τη μεταρρύθμιση. Οι αλλαγές έπρεπε να τεθούν σε ισχύ στις αρχές του έτους. Ένα από τα κύρια στοιχεία: στο μέλλον, ο ΕSM θα πρέπει να παρέχει κεφάλαια σε περίπτωση κρίσης, εάν εξαντληθεί το ταμείο εξυγίανσης τραπεζών SRF, το οποίο χρηματοδοτείται από τα ίδια τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
«Οι Ιταλοί συνταξιούχοι και εργαζόμενοι δεν θα διακινδυνεύσουν να πληρώσουν για τη διάσωση ξένων τραπεζών», πανηγύρισε ο ηγέτης της Λέγκα και αναπληρωτής πρωθυπουργός Ματέο Σαλβίνι μόλις δέκα λεπτά μετά την απόφαση. Ο ίδιος είχε ήδη κάνει έντονη εκστρατεία κατά της μεταρρύθμισης ενόψει της ψηφοφορίας.
Ο τρίτος εταίρος του συνασπισμού, η συντηρητική Forza Italia του υπουργού Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι, απείχε σε μεγάλο βαθμό από την ψηφοφορία. Αλλά και η ίδια η Μελόνι ήταν πολύ προσεκτική. Ως πολιτικός της αντιπολίτευσης, είχε αποκαλέσει τον ESM «θηλιά στο λαιμό».
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Μελόνι χρησιμοποιούσε τον ESM ως διακύβευμα στις διαπραγματεύσεις για τους νέους κανόνες για το χρέος. Tην περασμένη εβδομάδα, οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν σε πιο ευέλικτους κανονισμούς. Η Μελόνι το χαρακτήρισε ως «καλύτερο αποτέλεσμα» την Τετάρτη (20.12.23) στο Ecofin.
Έκπληξη από το «όχι»
Οι γειτονικές χώρες εκπλήσσονται τώρα ακόμη περισσότερο για το «όχι» στον ESM. «Αυτό θα είναι πολύ επιζήμιο για τη φήμη της Ιταλίας στην Ευρώπη», δήλωσε διπλωμάτης στη Ρώμη. Ο επικεφαλής του Eurogroup Πασκάλ Ντόναχιου εξέφρασε την απογοήτευσή του: «Αυτό σημαίνει ότι ένα ορόσημο στην πορεία προς την τραπεζική ένωση στην Ευρώπη τώρα λείπει».
«Η ψηφοφορία για τον ESM έκανε τη χώρα μας να φαίνεται πολύ κακή», δήλωσε η Tσιάρα Μπράγκα, επικεφαλής της ομάδας των Σοσιαλδημοκρατών στο κοινοβούλιο. Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ρομάνο Πρόντι χαρακτήρισε τον αποκλεισμό «σημάδι αστάθειας».
H Ιταλία ενδέχεται να χάσει κύρος στις Βρυξέλλες
Η δεξιά ιταλική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα επαινεθεί στις Βρυξέλλες για την απροσδόκητα ρεαλιστική και φιλοευρωπαϊκή προσέγγισή της. Ωστόσο, το βέτο στη μεταρρύθμιση του ESM θα μπορούσε τώρα να οδηγήσει και πάλι σε απώλεια εμπιστοσύνης και φήμης μεταξύ των εταίρων του ευρώ.
Υπάρχουν εικασίες στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης ότι η αρνητική ψήφος στον ESM θα μπορούσε να έχει σχέση με τις τελικές διαπραγματεύσεις για το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης: Τελικά, μόνο η Γερμανία και η Γαλλία διαπραγματεύτηκαν τους νέους κανόνες για το χρέος - και η Ιταλία έμεινε εκτός.
Κύκλοι της Μελόνι δήλωσαν ότι το «όχι» στον ESM προσφέρει μια ευκαιρία για «νέες σκέψεις» σε επίπεδο ΕΕ. Δεν είναι σαφές τι ακριβώς θα συμβεί στη συνέχεια. Είναι η μεταρρύθμιση πλέον παρελθόν; Υπάρχει περιθώριο επαναδιαπραγμάτευσης, ακόμη και αν όλα τα άλλα κοινοβούλια έχουν ήδη εγκρίνει τη μεταρρύθμιση; Ή, στη χειρότερη περίπτωση, θα χρειαστεί νέος γύρος επικύρωσης σε όλη την Ευρώπη, εάν η μεταρρύθμιση του ESM αναθεωρηθεί εκ νέου;
Το μόνο που είναι σαφές είναι ότι η Συνθήκη για τον ESM θα εξακολουθήσει να ισχύει με την τρέχουσα μορφή της.
