Μέτρα πρόληψης για τον υπερδανεισμό των νοικοκυριών και παράλληλα στήριξης της πιστωτικής επέκτασης στη στεγαστική πίστη, αναλαμβάνει η Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, εντός του Μαρτίου αναμένεται να εκδοθεί Πράξη του Διοικητή της ΤτΕ με την οποία θα αυξάνεται το όριο χρηματοδότησης για αγορά ακινήτου στο 80% ή και 90% της αξίας του ακινήτου και ταυτόχρονα θα τίθεται πλαφόν στο ύψος της αναλαμβανόμενης μηνιαίας δόσης στο 40% - 50% του διαθέσιμου εισοδήματος του δανειολήπτη.
Ειδικότερα, με την κανονιστική πράξη που προωθείται, η ΤτΕ θα ορίζει το ύψος της χρηματοδότησης στεγαστικού δανείου στο 80% της αξίας του ακινήτου και στο 90% για νέο δανειολήπτη, με αντίστοιχο πλαφόν στη μηνιαία δόση που θα επωμίζεται ο δανειολήπτης στο 40% του μηνιαίου εισοδήματός του για την πρώτη περίπτωση και στο 50% για τη δεύτερη. Σήμερα τα στεγαστικά δάνεια που χορηγούνται από τις τράπεζες είναι με χαμηλότερη αναλογία δανεισμού – ιδίων κεφαλαίων, με το σύνηθες να είναι ο δανειολήπτης να καταβάλει για την αγορά του ακινήτου ποσό 30% - 35% της αξίας του και το υπόλοιπο 65% - 70% να είναι δάνειο.
Στόχος της επικείμενης κανονιστικής πράξης είναι να τεθούν προληπτικά όρια στη χρηματοδότηση για αγορά ακινήτων, ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα του 2005, όταν οι τράπεζες δάνειζαν με δείκτη loan/value στο 120%, δηλ. έδιναν δάνειο 120.000 ευρώ για αξία ακινήτου 100.000 ευρώ. Παράλληλα, όμως, με τα υψηλά όρια χρηματοδότησης, επιδιώκεται να μην κοπεί η ροή χρηματοδοτήσεων στη στεγαστική πίστη, την οποία, άλλωστε, η ΤτΕ παρακολουθεί με ενδιαφέρον και επιθυμεί την τόνωσή της, θεωρώντας την κρίσιμη για τη διατηρήσιμη κερδοφορία των τραπεζών στο μέλλον.
Όπως αναφέρουν πηγές της ΤτΕ στο insider.gr, με την Πράξη του Διοικητή θα τεθεί ένα back stop στη χρηματοδότηση αγοράς ακινήτου, κάτι που είναι αναγκαίο για να διασφαλιστεί ότι δεν δημιουργούνται ξανά συνθήκες υπερδανεισμού που μπορεί να οδηγήσουν σε νέα αύξηση των κόκκινων δανείων. Το back stop αυτό είναι επιβεβλημένο, καθώς στην αγορά χορήγησης στεγαστικών δανείων θα εισέλθουν και οι εταιρείες παροχής πιστώσεων. Οπότε πρέπει να αποτραπεί π.χ. ο δανεισμός των εταιρειών αυτών από τις τράπεζες και στη συνέχεια η χορήγηση στεγαστικών δανείων σε ενδιαφερόμενους δανειολήπτες με σχέση loan/value υψηλότερη του 100%.
Η ΤτΕ είχε πρόσφατα διάλογο με τις τράπεζες για την πορεία της στεγαστικής πίστης, καθώς το ζητούμενο είναι η ενίσχυσή της, αλλά με σύνεση που θα διασφαλίζεται από συγκεκριμένο πλαίσιο. Το ζητούμενο της τόνωσης των στεγαστικών χορηγήσεων είναι μείζον για την ΤτΕ, καθώς αν δεν αυξηθούν τα δάνεια – και μάλιστα αυτά που δεν συνδέονται με έκτακτους παράγοντες, όπως π.χ. τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης που ενισχύουν την επιχειρηματική πιστωτική επέκταση -, οι τράπεζες δεν θα μπορούν να διατηρήσουν μελλοντικά την διψήφια απόδοση επί των ιδίων κεφαλαίων τους που παρουσιάζουν σήμερα.
Με το σκεπτικό αυτό, η ΤτΕ θέτει ως προτεραιότητα και την επιστροφή εξυγιασμένων δανείων από τους servicers στις τράπεζες. Η επιστροφή των δανείων αυτών στις τράπεζες, με συγκεκριμένα κριτήρια, είναι το extra mile που πρέπει να κάνει το χρηματοπιστωτικό σύστημα για να βγουν τα κόκκινα δάνεια και από την πραγματική οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, αν και ο SSM δεν έχει πάρει ακόμη ξεκάθαρη θέση για το θέμα, η ΤτΕ δεν είναι αντίθετη με το να επιστρέψουν εξυγιασμένα δάνεια στις τράπεζες (σ.σ. και ήδη τράπεζες όπως η Optima και η Attica Bank έχουν εξαγοράσει θεραπευμένα χαρτοφυλάκια δανείων άλλων τραπεζών), αλλά υπό προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, να έχουν τηρηθεί οι κανόνες που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή (European Banking Authority, EBA) για τον χρόνο ομαλής εξυπηρέτησής τους μετά τη ρύθμιση, η λύση ρύθμισης που έχουν προτείνει οι servicers να είναι πραγματικά βιώσιμη και να μην μεταθέτει το πρόβλημα για αργότερα και τέλος, ο θεραπευμένος δανειολήπτης να έχει το ίδιο προφίλ κινδύνου με έναν νέο δανειολήπτη.
Σημειώνεται ότι η στεγαστική πίστη παρέμεινε «όμηρος» των μεγάλων αποπληρωμών δανείων και των υψηλών επιτοκίων, παρά το γεγονός ότι τα σταθερά επιτόκια με τα οποία χορηγούν οι ελληνικές τράπεζες τα στεγαστικά δάνεια είναι σχεδόν επιδοτούμενα από τις ίδιες. Παράλληλα, υπάρχει σημαντικό έλλειμμα ακινήτων στην αγορά και όσα σπίτια αγοράζονται είναι κατά κύριο λόγο σε μεγάλο ποσοστό με ίδια κεφάλαια και λιγότερο με δανεισμό. Μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς έχει εντοπίσει το έλλειμμα αγοράς κατοικιών στην αγορά σε 212.000 ακίνητα.
Το πρόβλημα του ελλείμματος ακινήτων στην αγορά αποτελεί μέρος του στεγαστικού ζητήματος που απασχολεί έντονα την κυβέρνηση. Λύση θα μπορούσε να δοθεί και μέσω των ακινήτων που έχουν αποκτήσει οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης (για λογαριασμό των funds) από πλειστηριασμούς. Οι servicers έχουν θέσει επανειλημμένως τα εμπόδια που υπάρχουν αναφορικά με τις μεταβιβάσεις ακινήτων από τους πλειστηριασμούς (συνδυαστικά με τις επιπτώσεις στις ανακτήσεις από κόκκινα δάνεια και τον κίνδυνο για τις κρατικές εγγυήσεις του «Ηρακλή») και σύμφωνα με πληροφορίες, είχαν συνάντηση τις προηγούμενες ημέρες με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το ΥΠΕΘΟ εξετάζει σχέδιο που θα επιτρέπει σε τράπεζες και servicers να πωλούν τα ακίνητα χωρίς να έχουν ολοκληρώσει την τακτοποίησή τους, δεσμευόμενοι ότι θα την ολοκληρώσουν εντός πενταετίας προκειμένου τα ακίνητα να λαμβάνουν και την απαραίτητη ηλεκτρονική ταυτότητα.
