«Βροχή» ενημερώσεων από τους προμηθευτές ρεύματος και αερίου σε πρώην πελάτες τους, με προσφορές για τον διακανονισμό των οφειλών των καταναλωτών οι οποίες έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες από τον Ιανουάριο του 2020, προβλέπει η εισήγηση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) για τα μέτρα – ανάχωμα στον «ενεργειακό τουρισμό».
Στόχος είναι με αυτό τον τρόπο να ταυτοποιηθούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, όπως πρόκειται να καθορίσει τη σχετική έννοια το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με σχετική νομοθετική ρύθμιση. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, στρατηγικός κακοπληρωτής θεωρείται ένα νοικοκυριό με μη διακανονισμένα χρέη σε δύο «παλιούς» παρόχους του -από την 1η Ιανουαρίου 2020 και σε ορίζοντα 5ετίας- και με ληξιπρόθεσμες οφειλές και στον τρέχοντα προμηθευτή του.
Σε αυτή την περίπτωση, το νοικοκυριό δεν θα μπορεί να μετακινηθεί σε νέο πάροχο, παρά μόνο αν εξοφλήσει τον τρέχοντα προμηθευτή του ή προχωρήσει σε διακανονισμό των οφειλών του προς αυτόν.
Σήμανση στο debt flagging
Υπενθυμίζεται ότι για την εφαρμογή της έννοιας του στρατηγικού κακοπληρωτή, θα αναπτυχθούν συστήματα «σήμανσης χρεών» (Debt Flagging) από τους Διαχειριστές των δικτύων ρεύματος (ΔΕΔΔΗΕ) και φυσικού αερίου (Enaon eda). Κάθε καταναλωτής με ληξιπρόθεσμα (και αρρύθμιστα) χρέη προς έναν προμηθευτή, θα «κοκκινίζεται» (επισημαίνεται) από τον αντίστοιχο πάροχο στο Debt Flagging. Ως συνέπεια, στρατηγικός κακοπληρωτής θα θεωρείται ένα νοικοκυριό το οποίο θα είναι 3 φορές «κοκκινισμένο» στο σύστημα, από ισάριθμες εταιρείες.
Επομένως, οι προσφορές των εταιρειών για ρύθμιση οφειλών σε «παλιούς» πελάτες τους, θα αποτελούν την τελευταία ευκαιρία των συγκεκριμένων καταναλωτών να μην ταυτοποιηθούν ως στρατηγικοί κακοπληρωτές στο Debt Flagging. Κάθε μία προσφορά για ρύθμιση, στην οποία δεν θα ανταποκριθούν, θα «μεταφράζεται» και σε ένα «κοκκίνισμα» (σήμανση) στο σύστημα.
Αυτό σημαίνει πως όσα νοικοκυριά «κοκκινιστούν» με αυτόν τρόπο 3 φορές στο σύστημα, από ισάριθμους προμηθευτές, θα χαρακτηριστούν στρατηγικοί κακοπληρωτές. Κάτι που θα έχω συνέπεια να μην μπορούν να «εγκαταλείψουν» τον τρέχοντα πάροχό τους -συνεχίζοντας τον «ενεργειακό τουρισμό» ώστε να ηλεκτροδοτούνται χωρίς να εξοφλούν τους λογαριασμούς τους- εκτός αν τον εξοφλήσουν ή διακανονίσουν τα χρέη τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παραπάνω ισχύουν και για τις επιχειρήσεις, με τη διαφορά ότι μία εταιρεία θεωρείται στρατηγικός κακοπληρωτής όταν έχει χρέη σε έναν «παλιό» προμηθευτή του (από τον Ιανουάριο του 2020) και χρέη στον υφιστάμενο πάροχο. Επομένως, σε αυτή την περίπτωση αρκούν δύο «κοκκινίσματα» (επισημάνσεις) στο Debt Flagging.
Ρυθμίσεις με τουλάχιστον 6 δόσεις
Πέρα από τις προβλέψεις για την «ενσωμάτωση» στο εισηγούμενο πλαίσιο των χρεών από τον Ιανουάριο του 2020, το μοντέλο αλλαγής προμηθευτή που εισηγείται η ΡΑΑΕΥ ακολουθεί την αρχιτεκτονική που έχει ήδη αποκαλύψει το Insider.gr. Ένα νέο στοιχείο είναι πως στην προσφορά διακανονισμού, όπου όπως έχει γράψει το Insider.gr γίνεται πλέον υποχρεωτική, οι δόσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον 6.
Η προσφορά ρύθμισης είναι υποχρεωτική όταν λήξει η προθεσμία καταβολής του δεύτερου κατά σειρά ανεξόφλητου λογαριασμού ρεύματος και φυσικού αερίου ενός καταναλωτής. Τότε, ο προμηθευτής πρέπει να ενημερώσει για την προσφορά του διακανονισμού εντός 10 ημερών. Αν ο πελάτης του δεν δεχτεί τον διακανονισμό, τότε η εταιρεία θα αποκτά τη δυνατότητα να τον «κοκκινίσει» στο Debt Flagging. Επίσης, θα ενημερώσει τον καταναλωτή πως τον έχει επισημάνει.
Από τη στιγμή του flagging, ο καταναλωτής θα έχει διορία 20 ημερών να εξοφλήσει ή να διακανονίσει τις οφειλές του. Αν ανταποκριθεί σε αυτή τη δεύτερη προθεσμία, τότε ο προμηθευτής θα άρει την επισήμανσή τους στο debt flagging. Σε αντίθετη περίπτωση, μετά την εκπνοή της διορίας των 20 ημερών, ο πάροχος θα μπορεί να εκκινήσει τις διαδικασίες για τη διακοπή ηλεκτροδότησης, με την κατάθεση στον ΔΕΔΔΗΕ εντολής αποκοπής λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών. Μάλιστα, από τη στιγμή έκδοσης της εντολής, ο καταναλωτής «μπλοκάρεται» από τη δυνατότητα αλλαγής εταιρείας, ανεξάρτητα από το αν έχει χρέη ή όχι σε προηγούμενο προμηθευτή.
Αλλαγή εταιρείας και με χρέη
Πάντως, ακόμη και στο στάδιο του «κοκκινίσματος» (σήμανσης), ο καταναλωτής μπορεί να αλλάξει εταιρεία χωρίς να ασχοληθεί με τις οφειλές του – υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δεν έχει χαρακτηριστεί στρατηγικός κακοπληρώτης. Με την αλλαγή εταιρείας, και αν λήξει άπρακτη η προθεσμία εξόφλησης του τελικού λογαριασμού του παλιού πλέον παρόχου, ο πρώην προμηθευτής του πρέπει να επικοινωνήσει με τον καταναλωτή εντός 10 ημερών, για να του προσφέρει διακανονισμό.
Στην περίπτωση που ο καταναλωτής δεν ανταποκριθεί στον διακανονισμό, ο πρώην προμηθευτής του θα μπορεί να τον «κοκκινίσει» στο debt flagging. Μάλιστα, έχει διορία 6 μηνών για να προχωρήσει στη σήμανση.
Θα «ξεκοκκινίσει» τον πρώην πελάτη του μόνο αν αυτός προχωρήσει σε εξόφληση ή σε ρύθμιση των οφειλών. Μάλιστα, στην περίπτωση που ο καταναλωτής αθετήσει τον διακανονισμό στην πορεία, εντός του περιθωρίου των 6 μηνών, ο παλιός προμηθευτής μπορεί να τον «κοκκινίσει» εκ νέου στο debt flagging. Οι σημάνσεις στο σύστημα θα παραμένουν ενεργές για 60 μήνες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εφαρμογή του μοντέλου αλλαγής προμηθευτή στο φυσικό αέριο -ώστε να είναι ανάλογο το πλαίσιο με όσα ισχύουν στο ρεύμα- αλλάζει άρδην τα δεδομένα στις μετακινήσεις στη συγκεκριμένη αγορά. Έως τώρα, στο φυσικό αέριο ένας καταναλωτής δεν μπορεί να μετακινηθεί αν δεν έχει διακανονίσει τα χρέη του στον υφιστάμενο προμηθευτή του.
Επίσης, για να αλλάξει εταιρεία, ο νέος προμηθευτής του απευθύνεται μέσω του Διαχειριστή στον παλιό πάροχό του, για να εξακριβώσει αν έχει ή όχι αρρύθμιστα χρέη. Στην πράξη, αυτό έδινε την ευκαιρία στον παλιό πάροχο να προχωρήσει σε αντιπρόταση προς τον καταναλωτή που είναι έτοιμος να αποχωρήσει. Η τακτική αυτή της επανάκτησης (win-back), που επιτρέπει το υφιστάμενο μοντέλο στο αέριο, θεωρείται ότι περιόριζε τον ανταγωνισμό και την κινητικότητα στη συγκεκριμένη αγορά.
Ενστάσεις των προμηθευτών
Σύμφωνα πάντως με στελέχη του κλάδου προμήθειας, οι προτεινόμενες αλλαγές δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον «ενεργειακό τουρισμό». Όπως συμπληρώνουν, το νέο πλαίσιο ουσιαστικά εκπέμπει το μήνυμα στους καταναλωτές πως έχουν ασυλία αν φεσώσουν μέχρι δύο εταιρείες, αφού δεν θα κινδυνεύουν από διακοπή ηλεκτροδότησης.
Μάλιστα, όπως προσθέτουν, τα βήματα για την έκδοση εντολής αποκοπής από τις εταιρείες για έναν ενεργό πελάτη τους «μεταφράζονται» σε ένα χρονικό διάστημα πάνω από 3 μήνες, στο οποίο ένας καταναλωτής μπορεί να ηλεκτροδοτείται χωρίς να εξοφλεί τους λογαριασμούς του. Αντίθετα, θα μπορούσε η διαδικασία σήμανσης να ξεκινά από τον πρώτο απλήρωτο λογαριασμό, ώστε να μην παρατείνεται το διάστημα όπου ένας στρατηγικός κακοπληρωτής «καίει» ρεύμα χωρίς να πληρώνει.
Με δεδομένο ότι το μπλόκο ενεργοποιείται στον τρίτο προμηθευτή που θα φεσωθεί, αυτό σημαίνει πως το διάστημα «ασυλίας» για έναν στρατηγικό κακοπληρωτή ξεπερνά τους 6 μήνες. Την ίδια στιγμή, τα «κοκκινίσματα» (σημάνσεις) στο Debt Flagging έχουν διάρκεια «ζωής» 60 μηνών (5 ετών), κάτι που σημαίνει πως σε 5 χρόνια «μηδενίζεται το κοντέρ» και ο κακοπληρωτής μπορεί να φεσώσει εκ νέου δύο άλλους παρόχους.
