Στη γραμμή εκκίνησης μπαίνει το πρόγραμμα για φθηνό αγροτικό ρεύμα, καθώς είναι θέμα ημερών η δημοσίευση της Απόφασης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που θα ενεργοποιήσει τα χρονικά ορόσημα για την ένταξη των δικαιούχων. Αυτά τα χρονικά ορόσημα προβλέπονται στη ρύθμιση του ΥΠΕΝ που στα μέσα Μαρτίου θέσπισε το σχετικό τιμολόγιο «ΓΑΙΑ».
Η Υπουργική Απόφαση αφορά τη μέγιστη ισχύ των μονάδων ΑΠΕ που θα αποκτήσουν απόλυτο προβάδισμα στη σύνδεση στο ηλεκτρικό σύστημα και οι οποίες σε επόμενη φάση (δηλαδή από τον 3ο χρόνο της σύμβασης) θα καλύψουν το 30% της κατανάλωσης των αγροτών με «πράσινη» ηλεκτρική ενέργεια. Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, το πλαφόν για το «πράσινο» χαρτοφυλάκιο θα μπει στα 500 MW.
Υπενθυμίζεται ότι τα τιμολόγια «ΓΑΙΑ» που θα προσφέρουν οι προμηθευτές θα έχουν διάρκεια τουλάχιστον 10 ετών, από τα οποία σε πρώτη φάση (για τα δύο αρχικά χρόνια) οι πάροχοι θα καλύπτουν το σύνολο της κατανάλωσης των αγροτών, από το υπάρχον «καλάθι» προμήθειας των εταιρειών. Οι χρεώσεις θα συγκεκριμενοποιηθούν από τις προσφορές των εταιρειών, με το ΥΠΕΝ να τις τοποθετεί ενδεικτικά από τα 9,3 έως τα 11 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.
Δύο μήνες για σύμβαση
Στη δεύτερη φάση (δηλαδή από το 3ο έτος και για τουλάχιστον 7 ακόμη χρόνια), χάρις στις ΑΠΕ που θα προτεραιοποιηθούν, οι πάροχοι θα χρεώνουν σταθερά με 9 λεπτά ανά κιλοβατώρα, για το «πράσινο» ρεύμα με το οποίο τροφοδοτούν τους αγρότες – πελάτες τους. Για το υπόλοιπο 70% των αναγκών τους, οι αγρότες θα μπορούν να συμβληθούν με οποιονδήποτε άλλο προμηθευτή.
Για να αρχίσει να «τρέχει» το πρόγραμμα, εντός 15 ημερών από την έκδοση της Υπουργικής, κάθε ενδιαφερόμενος πάροχος θα πρέπει να ανακοινώσει το τιμολόγιο «ΓΑΙΑ» που θα προσφέρει. Συγκρίνοντας τις προσφορές, οι αγρότες θα έχουν τη δυνατότητα να υπογράψουν συμβόλαιο μέσα σε ένα δίμηνο από την εκπνοή της πρώτης προθεσμίας.
Στη συνέχεια, και με βάση το πελατολόγιο που θα έχει συγκεντρώσει κάθε προμηθευτής, θα οριστικοποιήσει τα «πράσινα» PPAs με κατόχους έργων ΑΠΕ υπό ανάπτυξη, τα οποία θα είναι απαραίτητα ώστε από τον 3ο χρόνο και εφεξής, να τροφοδοτεί τις αγροτικές παροχές με «πράσινες» κιλοβατώρες. Τα «πράσινα» PPAs θα υποβληθούν στον ΑΔΜΗΕ, μαζί με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά, ώστε να προτεραιοποιηθούν οι αντίστοιχοι σταθμοί ΑΠΕ στη δέσμευση ηλεκτρικού «χώρου».
Διακανονισμοί οφειλών
Όπως ανέφερε η ρύθμιση του ΥΠΕΝ, η υπαγωγή στο τιμολόγιο «ΓΑΙΑ» θα συνδυάζεται με τον διακανονισμό από τους αγρότες των ληξιπρόθεσμων οφειλών που έχουν δημιουργήσει μέχρι τις 31η Δεκεμβρίου 2023. Μάλιστα, η ρύθμιση θα γίνει με μηδενικό επιτόκιο για τους αγρότες, με το Δημόσιο να καλύπτει στο ακέραιο το σύνολο της έντοκης επιβάρυνσης με ισόποση επιχορήγηση του παρόχου.
Παρόλο που η σχετική διάταξη έδινε την εντύπωση πως η τακτοποίηση των οφειλών θα είναι προαιρετική, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, στην Υπουργική Απόφαση θα αποσαφηνίζεται πως ο διακανονισμός θα είναι υποχρεωτικός για τη σύμβαση ενός αγρότη σε τιμολόγιο «ΓΑΙΑ». Τα προς ρύθμιση ποσά θα πρέπει να ξεπερνούν τα 100 ευρώ, ενώ οι (ισόποσες) δόσεις θα φτάνουν κατά μέγιστο τις 60.
Οι αγρότες θα υποβάλουν αίτημα ρύθμισης στους προμηθευτές, δηλώνοντας την προτίμησή τους για το πρόγραμμα διακανονισμού που θέλουν να ενταχθούν (ανάλογα π.χ. με τον αριθμό των δόσεων). Οι πάροχοι θα μπορούν να προσαρμόσουν τους όρους του διακανονισμού, στη βάση των δηλώσεων των αγροτών.
Ρήτρα πρόωρης αποχώρησης
Οι οφειλές θα μπορούν να εξοφληθούν και εφάπαξ, με τους προμηθευτές να έχουν τη δυνατότητα σε αυτή την περίπτωση να προσφέρουν σε αυτή την περίπτωση τη δυνατότητα εκπτώσεων. Η μη τήρηση στην πορεία του διακανονισμού θα σηματοδοτεί την απένταξη των αγροτών από τη ρύθμιση.
Επίσης, η σύμβαση σε τιμολόγιο «ΓΑΙΑ» θα μπορεί να προβλέπει ρήτρα πρόωρης αποχώρησης -το ύψος της οποίας θα καθορίζει ο πάροχος- στην περίπτωση που ένα αγρότης θέλει να διακόψει πρόωρα (δηλαδή πριν από τα 10 χρόνια) την υπαγωγή του στο πρόγραμμα. Σε αυτή την περίπτωση, εκτός από το «πέναλτι», ο αγρότης θα πρέπει να εξοφλήσει επίσης άμεσα τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές που είχε μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Στην περίπτωση των αγροτών με χρέη, αν θελήσουν να ενταχθούν σε τιμολόγιο «ΓΑΙΑ» κάποιου νέου προμηθευτή (από τον πάροχο που τους προμηθεύει τώρα ρεύμα), θα πρέπει η νέα εταιρεία να εξοφλήσει άμεσα το σύνολο των ληξιπρόθεσμων χρεών προς τα παλιό πάροχο. Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι αγρότες είναι συμβεβλημένοι στη ΔΕΗ, η συγκεκριμένη πρόβλεψη σημαίνει ότι πρακτικά είναι ανέφικτο να μετακινηθεί σε νέο πάροχο το 1/3 των καταναλωτών που έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές, αφού φαντάζει απίθανο να τους διεκδικήσει κάποια άλλη εταιρεία, αποπληρώνοντας τα χρέη τους.
Θεωρητικά, επομένως, ο ανταγωνισμός των προμηθευτών (με την προσφορά ελκυστικών τιμολογίων «ΓΑΙΑ») θα επικεντρωθεί στην καλύτερη περίπτωση στα υπόλοιπα 2/3 των αγροτών. Σύμφωνα ωστόσο με πληροφορίες του Insider.gr, οι περισσότεροι ιδιώτες προμηθευτές δεν σχεδιάζουν να εμπλακούν το πρόγραμμα για τους αγρότες.
