Επενδύσεις για την επόμενη 5ετία που αθροίζουν 2,99 δισ. ευρώ περιλαμβάνει ο ΔΕΔΔΗΕ στο Προκαταρκτικό Σχέδιο Ανάπτυξης Δικτύου (ΣΑΔ) της περιόδου 2024 – 2028, το οποίο έθεσε ο Διαχειριστής σε δημόσια διαβούλευση. Με τις επενδύσεις αυτές θα υλοποιηθούν 176 έργα, με στόχο να ενισχυθεί ο ρόλος του δικτύου διανομής ως βασικού πυλώνα της ενεργειακής μετάβασης.
Τα δίκτυα διανομής καλούνται να «υποδεχτούν» πολυάριθμα έργα κατανεμημένης παραγωγής ΑΠΕ, με την ολοένα αυξανόμενη ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας να συμβάλει στη μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού. Από την άλλη, σημαντικές αλλαγές όσον αφορά στη δομή, ανάπτυξη και λειτουργία των συστημάτων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας συνιστούν η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, οι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, οι αντλίες θερμότητας για θέρμανση – ψύξη καθώς και οι δυνατότητες για απόκριση ζήτησης.
Ήδη το δίκτυο διανομής έχει αποδειχθεί σημαντικό «όχημα» για την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος. Είναι ενδεικτικό ότι, όπως αναφέρεται στο Προκαταρκτικό Σχέδιο, μέχρι το τέλος του 2023 στο δίκτυο διανομής βρίσκονταν σε λειτουργία έργα συνολικής ισχύος 7.545 MW, από τα οποία τα 6.049 MW στη μέση τάση και τα 1.496 MW στη χαμηλή τάση. Επίσης, στα μη διασυνδεδεμένα νησιά ήταν ενεργοποιημένα έργα συνολικής ισχύος 204,8 MW.
Ενίσχυση – ανακαίνιση δικτύου
Οι επενδύσεις των 2,99 δισ. επιμερίζονται σε 6 κατηγορίες, ξεκινώντας από την ενίσχυση δικτύου, για την οποία προβλέπονται 87 έργα συνολικού προϋπολογισμού 578 εκατ. ευρώ. Από αυτά, 267,6 εκατ. προορίζονται για νέους υποσταθμούς και κέντρα διανομής, 19 εκατ. για καινούριες καλωδιακές γραμμές, 55 εκατ. για υποβρύχια καλώδια, 3,5 εκατ. για εναέριες γραμμές και 233 εκατ. για έργα επαναληπτικού χαρακτήρα.
Τα έργα επαναληπτικού χαρακτήρα προγραμματίζονται και υλοποιούνται με πρωτοβουλία του ΔΕΔΔΗΕ, χωρίς συσχέτιση με συγκεκριμένα αιτήματα σύνδεσης νέων χρηστών, και αποσκοπούν σε αύξηση της ικανότητας εξυπηρέτησης φορτίου του Δικτύου, δηλαδή οδηγούνται κατά βάση από τη χωρική και χρονική εξέλιξη της ζήτησης για υπηρεσίες διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Επενδύσεις 559 εκατ. προβλέπονται για 35 έργα αντικατάστασης και ανακαίνισης δικτύου. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται έργα δικτύου που δεν οδηγούνται από την εξυπηρέτηση της ζήτησης και τα οποία αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της φυσιολογικής φθοράς του εξοπλισμού του Δικτύου στο τέλος της οικονομικά ωφέλιμης ζωής του ή στον εκσυγχρονισμό του, με στόχο τη βελτίωση της εκμετάλλευσης του δικτύου και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Κι εδώ τη μερίδα του λέοντος έχουν τα έργα επαναληπτικού χαρακτήρα, για τα οποία προορίζονται 495 εκατ. Μέρος των έργων αυτών στοχεύουν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δικτύου διανομής και την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι «έξυπνοι» μετρητές
Η επέκταση εγκατάστασης των «έξυπνων» μετρητών αφορά το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού της κατηγορίας των λοιπών έργων δικτύου, όπου περιλαμβάνονται έργα τα οποία αφορούν σε ανάπτυξη λοιπών παγίων του δικτύου διανομής, τα οποία δεν αποτελούν υποδομές δικτύων. Έτσι, από τα 18 έργα της συγκεκριμένης κατηγορίας, συνολικού προϋπολογισμού 811 εκατ. ευρώ, για τα συστήματα τηλεμέτρησης προορίζονται τα 734 εκατ. περίπου.
Η ανάπτυξη των «έξυπνων» μετρητών συμβάλλει στην ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά ενέργειας, ενισχύοντας την απόκρισή τους στη ζήτηση και συνεισφέροντας στην αποδοτικότερη χρήση των ενεργειακών πόρων. Σύμφωνα με τον ΔΕΔΔΗΕ, έως σήμερα έχουν εγκατασταθεί 600.000 «έξυπνοι» μετρητές (σε παροχές 0 έως 3), ενώ εκτιμάται ότι θα αυξάνονται μεταξύ 800.000 και 1 εκατομμύριο κάθε χρόνο από το 2025 έως το 2030. Το σχέδιο του Διαχειριστή είναι να έχουν όλοι οι καταναλωτές έναν έξυπνο μετρητή έως το 2030.
Υπενθυμίζεται ότι σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός που αφορά την προμήθεια και εγκατάσταση 7,3 εκατ. «έξυπνων» μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας σε πελάτες χαμηλής τάσης σε όλη την ελληνική επικράτεια (5,2 εκατ. μονοφασικοί και 2,1 εκατ. τριφασικοί) καθώς και την ένταξή τους σε σύστημα τηλεμέτρησης δυναμικότητας 8 εκατ. μετρητικών σημείων. Ταυτόχρονα, θα αποξηλωθούν ισάριθμοι υφιστάμενοι μετρητές σε πελάτες χαμηλής τάσης του ΔΕΔΔΗΕ.
Σύμφωνα με τον Διαχειριστή, για την επέκταση των ψηφιακών «ρολογιών» το 2024 προβλέπεται να δαπανηθούν το 2024 40 εκατ., ποσό που θα ενισχυθεί σημαντικά από το 2025, με την έναρξη των μαζικών εγκαταστάσεων. Έτσι, για 2025 το προβλεπόμενο κονδύλι είναι 113 εκατ. για το 2026 195, το ίδιο ποσό το 2027, και το 2028 190 εκατ. ευρώ.
Επίσης, προβλέπονται 310 εκατ. για επενδύσεις υποστήριξης των ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται επενδύσεις του Διαχειριστή για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων Διαχείρισης του δικτύου διανομής και των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Οι επενδύσεις αφορούν ενδεικτικά σε γήπεδα, κτιριακές εγκαταστάσεις & εξοπλισμό, οχήματα,
μηχανήματα και συστήματα ή εξοπλισμό.
Σύνδεση χρηστών & αισθητική αναβάθμιση
Σημαντικά κεφάλαια, ύψους 539 εκατ. ευρώ, προβλέπονται για τη σύνδεση χρηστών. Στη συγκεκριμένη κατηγορία, περιλαμβάνονται έργα που αφορούν την κατασκευή νέων ή/και την ενίσχυση υφιστάμενων υποδομών δικτύου (υποσταθμοί μεταφοράς, υποσταθμοί διανομής, δίκτυα ΜΤ/ΧΤ, παροχές πελατών, μετρητικές διατάξεις), η οποία απαιτείται λόγω σύνδεσης νέων Χρηστών ή λόγω μεταβολής στις απαιτήσεις υφιστάμενων χρηστών (παραγωγών και καταναλωτών) του Δικτύου, κατόπιν αιτήματός τους. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται επίσης ως διακριτή κατηγορία τα έργα φωτισμού οδών.
Επίσης, 102 εκατ. ευρώ σχεδιάζεται να δαπανηθούν για έργα επαναληπτικού χαρακτήρα για παραλλαγές δικτύου, μετατόπισης ή άλλων αλλαγών τμημάτων γραμμών του δικτύου, που εκτελούνται είτε για να τηρηθούν οι εκ του νόμου προβλεπόμενες ελάχιστες αποστάσεις ασφαλείας από κτίσματα υπό ανέγερση, είτε λόγω εκτέλεσης δημόσιων έργων ή έργων ΟΤΑ, είτε γιατί παρεμποδίζεται από το δίκτυο η νόμιμη χρήση ιδιοκτησιών.
Παράλληλα, 17,5 εκατ. προορίζονται για έργα αισθητικής αναβάθμισης και αφορούν υπογειοποιήσεις εναέριων γραμμών ΜΤ και ΧΤ. Τα έργα αυτά δεν επιβάλλονται από οικονομοτεχνικούς λόγους ή λόγους τήρησης αποστάσεων ασφαλείας κλπ., αλλά εκτελούνται για την αισθητική βελτίωση του δικτύου πόλεων, καθώς και παραδοσιακών και τουριστικών οικισμών.
