Μειώσεις στα επιτόκια χορηγήσεων και καταθέσεων φέρνει η χθεσινή μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ, με την οποία το βασικό της επιτόκιο (διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων) υποχωρεί στο 3,50%. Οι μειώσεις αναμένονται άμεσα: ισόποσα με τη μείωση της ΕΚΤ, κατά 0,25 της μονάδας, στα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο και λιγότερο – γύρω στο 0,20 της μονάδας – και σταδιακά στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων.
Η μείωση αυτή έρχεται μετά την στάση αναμονής που τήρησε η ΕΚΤ στη συνεδρίαση του Ιουλίου, αφού είχε κάνει το πρώτο βήμα για την έναρξη του καθοδικού κύκλου των επιτοκίων τον Ιούνιο. Τότε, μείωσε το βασικό επιτόκιο στο 3,75% από 4%, μετά από ένα σερί δέκα αυξήσεων επιτοκίων από το καλοκαίρι του 2022. Η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, δεν δεσμεύτηκε χθες για νέα μείωση επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 17 Οκτωβρίου, με τις απόψεις της αγοράς να δίιστανται σε αυτούς που περιμένουν νέες μειώσεις επιτοκίων τόσο στη συνεδρίαση του επόμενου μήνα, όσο και σε αυτήν της 12ης Δεκεμβρίου.
Αν και το timing της επόμενης μείωσης θα κριθεί από την ΕΚΤ και τους κεντρικούς τραπεζίτες – μέλη της, αξιολογώντας τα δεδομένα για πληθωρισμό και ανάπτυξη, το μόνο σίγουρο είναι ότι τα επιτόκια έχουν αρχίσει να κατεβαίνουν το βουνό και οι δανειολήπτες θα παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερες ανάσες, αφού τα κυμαινόμενα επιτόκια θα προσαρμόζονται αυτόματα στις μειώσεις που θα κάνει η ΕΚΤ.
Σημειώνεται ότι προάγγελος της πορείας του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ είναι το επιτόκιο Euribor, το οποίο διαμορφώνει ως βάση τα επιτόκια στα δάνεια και στις καταθέσεις. Το Euribor βρισκόταν προχθές σε επίπεδα πέριξ του 3,50%, ενώ χθες υποχώρησε 3,44% (Euribor μηνός), στο 3,48% (Euribor τριμήνου) και το 3,26% (Euribor εξαμήνου), «φωτογραφίζοντας» δύο ακόμη μειώσεις επιτοκίων μέχρι το τέλος του χρόνου.
Έχοντας ως βάση τιμολόγησης το επιτόκιο Euribor, τα επιτόκια όλων των δανείων δανειοληπτών, τα οποία έχουν συναφθεί σε κυμαινόμενο επιτόκιο αναπροσαρμόζονται αυτόματα προς τα κάτω, υποχωρώντας ισόποσα με τη μείωση της ΕΚΤ. Τη μείωση αυτή δεν θα δουν οι δανειολήπτες στεγαστικών δανείων. Και αυτό γιατί οι τράπεζες έχουν «παγώσει» τα επιτόκια των δανείων τους, με ημερομηνία αναφοράς την 31η Μαρτίου 2023. Το «πάγωμα» έγινε, μάλιστα, κατά 20 μονάδες βάσης χαμηλότερα από τα επίπεδα στα οποία βρισκόταν το επιτόκιο βάσης (Euribor μηνός και τριμήνου, SARON – Libor για το ελβετικό φράγκο, επιτόκιο EKΤ κ.λπ.) στις 31/3/2023. Το «πάγωμα» ενεργοποιήθηκε στις 2 Μαΐου 2023 με ισχύ για ένα έτος, ενώ οι τράπεζες αποφάσισαν την παράτασή του για ένα ακόμη έτος, μέχρι τον Απρίλιο του 2025. Αυτό σημαίνει ότι το επιτόκιο που θα ισχύσει μέχρι τότε για τον εκτοκισμό των στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο θα είναι: 2,7% Euribor μηνός, 2,85% Euribor τριμήνου, 3,30% επιτόκιο ΕΚΤ, 1,20% SARON (για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο). Δηλαδή, επιτόκια χαμηλότερα από το μειωμένο επιτόκιο της ΕΚΤ, τα οποία θα μειωθούν περαιτέρω όταν το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ βρεθεί χαμηλότερα από αυτά.
Οι μειώσεις επιτοκίων θα έρθουν και για τους καταθέτες. Όχι αυτούς του ταμιευτηρίου, το οποίο έχει συμβολικό επιτόκιο, και οι ελληνικές τράπεζες δεν ανατιμολόγησαν ούτε στα αρνητικά επίπεδα των ευρωπαϊκών επιτοκίων (μειώνοντας τα επιτόκια ταμιευτηρίου υπό το μηδέν), ούτε αργότερα στα υψηλά τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ για τις καταθέσεις, τον Ιούλιο, τα μέσα επιτόκια των καταθέσεων μίας ημέρας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητα στο 0,03% και 0,20% αντίστοιχα.
Εκτεθειμένες στη χθεσινή μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ είναι οι καταθέσεις προθεσμίας. Ωστόσο, καμία τράπεζα δεν αναμένεται να υιοθετήσει άμεσα την κίνηση της ΕΚΤ, μειώνοντας τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων κατά 0,25 μ.β., διακινδυνεύοντας να χάσει πελατεία που θα στραφεί σε άλλες τράπεζες με υψηλότερα επιτόκια.
Οι μειώσεις επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις θα είναι «τσιμπολογήματα» που μπορεί να φτάσουν αθροιστικά το 0,20 της μονάδας μέχρι την επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Οκτώβριο. Θα είναι πολύ μικρές και σε μικρά βήματα, αλλά οπωσδήποτε θα μειώσουν τα επιτόκια που τώρα κινούνται στο 1,50% - 2% για μεγάλα ποσά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ για τον μήνα Ιούλιο, το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος από νοικοκυριά παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 1,87%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των καταθέσεων από επιχειρήσεις μειώθηκε κατά 5 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 3,11%.
