Δυνατότητες για άμεση μείωση του ενεργειακού κόστους «βλέπει» η Κομισιόν στο «Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια» που παρουσιάστηκε σήμερα, με παρεμβάσεις στους φόρους στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού, στις χρεώσεις υπέρ τρίτων καθώς και στα τέλη δικτύου.
Όπως έχει ήδη γράψει το Insider.gr, καλύπτοντας αναλυτικά το Σχέδιο Δράσης, οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι οι παρεμβάσεις σε αυτούς τους τρεις πυλώνες θα μπορούσαν να ανακουφίσουν άμεσα νοικοκυριά και επιχειρήσεις όλων των μεγεθών από τις υψηλές τιμές ενέργειας. Αυτός είναι και ο λόγος που παρατίθενται και στην «Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία», η οποία παρουσιάστηκε επίσης σήμερα, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του βιομηχανικού κλάδου της Ε.Ε.
Όσον αφορά τους φόρους, στο Σχέδιο Δράσης επισημαίνεται πως το ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο δίνει τη δυνατότητα ακόμη και για μηδενισμό τους στην περίπτωση των νοικοκυριών και των ενεργοβόρων επιχειρήσεων. Όσον αφορά το δημοσιονομικό «κενό» που θα δημιουργηθεί, αυτό θα το επωμιστούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί. Η Κομισιόν προτείνει να εξαλειφθούν ακόμη και χρεώσεις με τις οποίες χρηματοδοτούνται ενεργειακές πολιτικές, «μεταφέροντάς» τις επίσης στους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Επιβεβαιώνοντας προηγούμενο ρεπορτάζ του Insider.gr, οι Βρυξέλλες παράλληλα απευθύνουν σύσταση στα κράτη-μέλη να αφαιρέσουν τυχόν χρεώσεις υπέρ τρίτων που υπάρχουν στους λογαριασμούς ηλεκτρισμού. Υπενθυμίζεται ότι, στην περίπτωση της χώρας μας, σε αυτές τις χρεώσεις συγκαταλέγονται τα δημοτικά τέλη καθώς η ΕΡΤ, κάτι που σημαίνει πως η σύσταση της Κομισιόν αναπόφευκτα θα ανοίξει ξανά τη συζήτηση (που έχει ξεκινήσει από την πρώτη φάση απελευθέρωσης της εγχώριας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας) για το κατά πόσο θα πρέπει να βρεθεί κάποιος άλλος μηχανισμός είσπραξής τους.
Τα τέλη δικτύου
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο παραπάνω παρεμβάσεις έχουν προαιρετικό χαρακτήρα για τα κράτη-μέλη. Όσον αφορά ωστόσο την αναθεώρηση των τελών δικτύου, στο κείμενο η Κομισιόν αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να προχωρήσει σε σχετική νομοθέτηση, υποχρεώνοντας επομένως τις χώρες να προχωρήσουν σε αναπροσαρμογή του τρόπου με τον οποίο προκύπτουν οι αντίστοιχες «ταρίφες».
Μάλιστα, και σε αυτή την περίπτωση επισημαίνει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς, για να συμπληρώσουν το «κενό» που θα δημιουργηθεί στα κεφάλαια για την ανάπτυξη του δικτύου. Γνώμονας των αλλαγών θα είναι η κινητροδότηση της ευελιξίας ζήτησης καθώς και τις επενδύσεις στον εξηλεκτρισμό. Πρακτικά, αυτό σημαίνει μείωση των χρεώσεων δικτύου για εκείνους τους καταναλωτές (κυρίως επιχειρήσεις) οι οποίοι θα μπορούν να μεταφέρουν μέρος της κατανάλωσης σε ώρες που δεν υπάρχει αιχμή στη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια.
Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, η κινητροδότηση της ευελιξίας μπορεί να περιορίσει τις κολοσσιαίες επενδύσεις που χρειάζονται για την ανάπτυξη των δικτύων. Σε αντίθετη περίπτωση, το κόστος διαχείρισής τους μπορεί να φτάσει το 2030 μέχρι και τα 26 δισ. ευρώ.
«Ιαπωνικό μοντέλο» στο LNG
Σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, καθώς το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας θα συνεχίσει να εξαρτάται από τις τιμές του φυσικού αερίου, είναι σημαντικό οι τιμές του καυσίμου να ανταποκρίνονται στις συνθήκες προσφοράς και ζήτησης. Ως συνέπεια, η σημασία των αγορών φυσικού αερίου για την ευρωπαϊκή οικονομία καθιστά απαραίτητη τη διασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας τους και την πρόληψη καταχρηστικών συμπεριφορών (δηλαδή χειραγώγηση της αγοράς και εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών) που στρεβλώνουν τις τιμές.
Η Επιτροπή θα δημιουργήσει μια Task Force για την αγορά αερίου, για να εξετάσει ενδελεχώς τις αγορές φυσικού αερίου της ΕΕ και, όπου χρειάζεται, να λάβει μέτρα για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας τους, αντλώντας από τα διδάγματα της ενεργειακής κρίσης. Αξίζει να σημειωθεί πως το μέτρο αυτό είχε προταθεί από τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Επίσης, θα εξετάσει το «ιαπωνικό μοντέλο», στην προοπτική οικονομικής στήριξης για την ανάπτυξη υποδομών εξαγωγής LNG σε χώρες παραγωγούς αερίου.
Στο ίδιο μήκος κύματος με τις ελληνικές θέσεις
Όσον αφορά τα μεσοπρόθεσμα μέτρα, οι Βρυξέλλες επισημαίνουν πως οι μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις αγοραπωλησίας ηλεκτρικής ενέργειας δίνουν τη δυνατότητα θωράκισης από τη μεταβλητότητα των αγορών ηλεκτρισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, θα «τρέξει» ένα πιλοτικό πρόγραμμα εγγυοδοσίας από την ΕΤΕπ, ύψους 500 εκατ. ευρώ, για τη σύναψη PPAs από επιχειρήσεις. Επίσης, στόχος είναι να μειωθούν τα εμπόδια εταιρειών, ιδιαίτερα των ενεργοβόρων βιομηχανιών, στη σύναψη μακροχρόνιων συμβάσεων.
Την ίδια στιγμή, κρίσιμο είναι να επιταχυνθεί η αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ και ενεργειακών υποδομών. Σημαντική είναι επίσης η μεγαλύτερη διασυνδεσιμότητα εντός της Ευρώπης, που θα επιτρέψει την απρόσκοπτη ροή «καθαρής» ενέργειας. Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρεται και στην ενίσχυση των υποδομών για διασυνοριακό εμπόριο ανάμεσα στη Νοτιοανατολική και την Κεντρική Ευρώπη, θέμα το οποίο έχει θέσει και η χώρα μας.
Επίσης, στο ίδιο μήκος κύματος με τις ελληνικές θέσεις, στο κείμενο γίνεται αναφορά για αποδοτική χρήση των υφιστάμενων υποδομών - υπενθυμίζεται ότι αρρυθμίες στη λειτουργία τους είχαν οδηγήσει στη «μίνι» ενεργειακή κρίση του καλοκαιριού. Παράλληλα, όπως είχε προτείνει η χώρα μας, εισηγείται τη δημιουργία μίας Task Force για την ενίσχυση της συνεργασίας στο πλαίσιο της Ενεργειακής Ένωσης.
Η Κομισιόν στοχεύει επίσης στην ενίσχυση της ευελιξίας σε παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, με την προώθηση της αποθήκευσης και του demand-response.
Στοχευμένα μέτρα
Τόσο στο «Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια» όσο και στην «Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία» υπάρχουν επίσης στοχευμένα μέτρα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους των νοικοκυριών και των βιομηχανιών, αντίστοιχα. Έτσι, όσον αφορά τους οικιακούς καταναλωτές, σημαντική είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά, καθώς η μετακίνηση σε φθηνότερο πάροχο μπορεί να εξασφαλίσει μικρότερες χρεώσεις. Επομένως, θα προχωρήσει σε συστάσεις που θα ενισχύσουν την κινητικότητα.
Στην περίπτωση των βιομηχανιών, βασικό στοιχείο είναι η κινητοποίηση κεφαλαίων άνω των 100 δισ. ευρώ, για το «πρασίνισμα» της παραγωγής τους. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνει τη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού εργαλείου, στο οποίο θα εισρεύσουν κονδύλια από το Ταμείο Καινοτομίας, από το Χρηματιστήριο Ρύπων, καθώς και από την αναθεώρηση του InvestEU. Επίσης, εισηγείται τη μετάθεση κατά ένα έτος της έναρξης εφαρμογής του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (CBAM).
Και στα δύο κείμενα που ανακοινώθηκαν σήμερα, η Κομισιόν επανεπιβεβαιώνει ότι η ενεργειακή μετάβαση θα δώσει οριστική λύση στο προσιτό ενεργειακό κόστος, ενισχύοντας παράλληλα τη «θωράκιση» της Ε.Ε. σε γεωπολιτικές αναταράξεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν νέες ενεργειακές κρίσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, προβλέπονται επίσης μέτρα για επιτάχυνση της εγκατάστασης έργων ΑΠΕ (όπως από ενεργοβόρες επιχειρήσεις), καθώς και για ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης (με έμφαση στις διασυνοριακές ηλεκτρικές διασυνδέσεις).
