Με διαβουλεύσεις σε ανώτερο ευρωπαϊκό επίπεδο, για μία σειρά από κρίσιμα ενεργειακά θέματα, κάνουν «πρεμιέρα» στα καθήκοντά τους ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, και ο νέος υφυπουργός, Νίκος Τσάφος. Ελάχιστα 24ωρα μετά την ορκωμοσία τους στην κυβέρνηση, η καινούρια πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ θα βρεθεί σήμερα στις Βρυξέλλες, ώστε να συμμετάσχει στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε.
Στην ατζέντα του σημερινού Συμβουλίου βρίσκεται η ενίσχυση της ασφάλειας του ευρωπαϊκού συστήματος ενέργειας, καθώς και η Αρχιτεκτονική Ενεργειακής Ασφάλειας. Ωστόσο, το θέμα που αναμφισβήτητα ξεχωρίζει είναι το Σχέδιο Δράσης για τις Προσιτές Τιμές Ενέργειας (Action Plan for Affordable Energy), μία δέσμη παρεμβάσεων που ανακοίνωσε η Κομισιόν στα τέλη Φεβρουαρίου, με στόχο να αποκλιμακωθούν οι επιβαρύνσεις των Ευρωπαίων καταναλωτών για ηλεκτρική ενέργεια και αέριο.
Όπως επισημαίνουν στο Insider.gr υψηλόβαθμα στελέχη του ΥΠΕΝ, η Ελλάδα είναι θετική στις παρεμβάσεις που προωθούν οι Βρυξέλλες. Μάλιστα, σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, στα εισηγούμενα μέτρα της Κομισιόν, δίνουν το «παρών» αρκετές προτάσεις του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως αυτές είχαν διατυπωθεί στην επιστολή του τον Ιανουάριο του 2025.
Εποπτεία της αγοράς αερίου
Από το Action Plan for Affordable Energy, οι πηγές του υπουργείου ξεχωρίζουν τα μέτρα για την πιο αποτελεσματική εποπτεία της εσωτερικής αγοράς αερίου, καθώς και για την καλύτερη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης. Για τους δύο αυτούς στόχους, η Κομισιόν προτείνει να δημιουργηθούν ισάριθμες Task Force.
Πρόκειται για εισηγήσεις που χαιρετίζει η ελληνική πλευρά, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας θα πιέσει ώστε να εφαρμοστούν άμεσα και πλήρως. Κι αυτό γιατί, όπως σημειώνουν, μπορούν να έχουν χειροπιαστό αποτέλεσμα στη μείωση των ενεργειακών τιμών, ανακουφίζοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις ακόμη και μέσα στο 2025.
Στην περίπτωση της εσωτερικής αγοράς αερίου, η Task Force θα αναλάβει τον διεξοδικό έλεγχό της και, κατά περίπτωση, τη λήψη μέτρων για τη διασφάλιση της βέλτιστης λειτουργίας της και την πρόληψη της στρέβλωσης των τιμών. Μεταξύ άλλων, θα αναζητηθούν δικλείδες ασφαλείας ώστε να αποτραπούν εμπορικές πρακτικές κατάχρησης της αγοράς (όπως η χειραγώγηση της αγοράς και οι συναλλαγές προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες).
Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης
Υπενθυμίζεται ότι, με τον τρόπο με τον οποίο τιμολογούνται οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας (marginal price), το κόστος του αερίου επηρεάζει άμεσα και το χονδρεμπορικό κόστος του ηλεκτρισμού. Επομένως, μία συγκράτηση των τιμών του καυσίμου μπορεί να αποκλιμακώσει και τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.
Η ελληνική πλευρά δίνει όμως ιδιαίτερη έμφαση και στην Task Force για την Ενεργειακή Ένωση. Υπενθυμίζεται πως η εν λόγω Ειδική Ομάδα θα συσταθεί με αντικείμενο την ενίσχυση του συντονισμού σε ολόκληρη την Ενεργειακή Ένωση και την ενίσχυση της διακυβέρνησης του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα, η Ομάδα θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις στον Πρόεδρο της Επιτροπής, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στο Συμβούλιο Ενέργειας και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Μία τέτοια επιτροπή θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εξετάσει το φαινόμενο της «ενεργειακής νησίδας» που δημιουργείται συχνά πλέον στη ΝΑ Ευρώπη, με συνέπεια οι αγορές όπως αυτή της Ελλάδα να έχουν έως και τριπλάσιες χονδρεμπορικές τιμές από αυτές που επικρατούν στην υπόλοιπη «Γηραιά Ήπειρο» - κάτι που συνέβη το προηγούμενο καλοκαίρι. Πρόκειται για μία από τις προτάσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού προς την Πρόεδρο της Κομισιόν, στην επιστολή του Ιανουαρίου, ώστε μία τέτοια Task Force να προτείνει λύσεις -τεχνικές, ρυθμιστικές, νέες επενδύσεις- και να υπολογίσει την αρνητική επίδραση των ανεπαρκών διασυνδέσεων.
Πιο θαρραλέες παρεμβάσεις για τα δίκτυα
Τα στελέχη του ΥΠΕΝ επισημαίνουν ότι το Action Plan for Affordable Energy κινείται μεν προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο αποτελεί ένα πρώτο βήμα ώστε η Ευρώπη να δρέψει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη από την ενεργειακή μετάβαση, όσον αφορά το ενεργειακό κόστος των καταναλωτών. Υπογραμμίζουν πως η Ελλάδα θα προσπαθήσει να υπάρξουν πιο θαρραλέες πρωτοβουλίες στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των δικτύων.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, έχει έρθει η στιγμή ώστε η λειτουργία και ανάπτυξη των δικτύων να ξεφύγει από τα στενά συμφέροντα κάθε κράτους – μέλους και τις προτεραιότητες των διαχειριστών. Χρειάζεται ένας σχεδιασμός σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ο οποίος να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε κράτους – μέλους, μεγιστοποιώντας τα οφέλη τους για όλη την Ενεργειακή Ένωση. Ένας τέτοιος σχεδιασμός θα αναδείκνυε την ανταγωνιστική υπεροχή που έχει η χώρα μας στις ΑΠΕ.
