Tους «ασκούς του Αιόλου» στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Πολωνίας άνοιξε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας πως ορισμένα άρθρα Ευρωπαϊκών Συνθηκών κρίνονται ασύμβατα με τις συνταγματικές διατάξεις του κράτους-μέλους.
Την απόφαση ακολούθησε η δημόσια επιδοκιμασία της από τον Πολωνό πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι ο οποίος μέσω facebook έγραψε «Θέλουμε μια κοινότητα σεβασμού και όχι μια ομάδα κάποιων που είναι ίσοι και άλλων που είναι πιο ίσοι. Αυτή είναι η κοινότητά μας, η Ένωσή μας», έγραψε αναφερόμενος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. «Αυτό είναι το είδος της Ένωσης που επιθυμούμε και αυτή την Ένωση θα δημιουργήσουμε», τόνισε αναφέροντας παράλληλα πως η Πολωνία θέλει να παραμείνει «στην ευρωπαϊκή οικογένεια κρατών».
Η τελευταία αυτή εξέλιξη συνιστά μια επικίνδυνη κλιμάκωση σε μια ήδη ταραγμένη σχέση. Η εθνικιστική κυβέρνηση του συντηρητικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) έχει εμπλακεί σε σειρά αντιδικιών με τις Βρυξέλλες για διάφορα θέματα, από τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και την ελευθερία του Τύπου μέχρι τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Η υπόθεση που εξέταζε το Ανώτατο Δικαστήριο αφορούσε τις αλλαγές που προώθησε το PiS στο δικαστικό σύστημα της Πολωνίας.
Η «ανησυχία» της Κομισιόν
Η αντίδραση από πλευράς Κομισιόν υπήρξε άμεση, επισημαίνοντας: «Θα αναλύσουμε λεπτομερώς την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας και θα αποφασίσουμε για τα επόμενα βήματα», προειδοποιώντας παράλληλα: «Η Επιτροπή δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες της, βάσει των Συνθηκών, για να διασφαλίσει την ομοιόμορφη εφαρμογή και την ακεραιότητα του δικαίου της Ένωσης».
Επιπλέον, στην ανακοίνωσή της η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι «το δίκαιο της ΕΕ υπερισχύει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των συνταγματικών διατάξεων» και ότι «όλες οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι δεσμευτικές για όλες τις αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών Δικαστηρίων».
Σε παρόμοιο μήκος κύματος και η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία εξέφρασε την «βαθιά ανησυχία» της για την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας, με ανακοίνωση που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.
«Ανησυχώ βαθιά για τη χθεσινή απόφαση του Πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου. Έχω δώσει εντολή στις υπηρεσίες της Επιτροπής να την αναλύσουν διεξοδικά και γρήγορα. Σε αυτή τη βάση, θα αποφασίσουμε για τα επόμενα βήματα», τονίζει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πολιτικές αντιδράσεις
Με ακόμη πιο σκληρή γλώσσα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα αναφέρει: «Διακηρύσσοντας ότι οι Συνθήκες της ΕΕ δεν είναι συμβατές με το πολωνικό δίκαιο, το παράνομο Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας έθεσε τη χώρα σε δρόμο προς το Polexit». To ΕΛΚ αμφισβητεί την πρόθεση της Πολωνίας να παραμείνει εντός ΕΕ: «Είναι δύσκολο να πιστέψουμε τις πολωνικές αρχές και το κόμμα PiS όταν ισχυρίζονται ότι δεν θέλουν να τερματίσουν την ένταξη της Πολωνίας στην ΕΕ. Οι ενέργειές τους πηγαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Αρκετά. Η πολωνική κυβέρνηση έχει χάσει. Πρόκειται για επίθεση κατά της ΕΕ στο σύνολό της», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Γερούν Λέναερς, εκπρόσωπος της Ομάδας του ΕΛΚ για τη Δικαιοσύνη και τις Εσωτερικές Υποθέσεις.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας κάλεσε σήμερα την Πολωνία να σεβαστεί «πλήρως» τους κοινούς κανόνες της ΕΕ, μία ημέρα μετά την απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο έκρινε ότι ορισμένα άρθρα των Ευρωπαϊκών Συνθηκών είναι ασύμβατα με το πολωνικό Σύνταγμα.
«Όταν μια χώρα αποφασίζει πολιτικά να αποτελεί μέρος της ΕΕ, θα πρέπει να εφαρμόζει πλήρως τους κοινούς κανόνες», δήλωσε σήμερα ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας στον όμιλο εφημερίδων Funke, προσθέτοντας ότι η Γερμανία υποστηρίζει πλήρως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προσπάθειές της να διασφαλίσει ότι το δίκαιο της ΕΕ εφαρμόζεται και στα 27 κράτη μέλη.
Στο ίδιο πνεύμα, και οι δηλώσεις του Γάλλου υπουργού Ευρωπαϊκών Θεμάτων Κλεμάν Μπον, και του ομολόγου του στο Λουξεμβούργο Ζαν Άσελμπορν.
«Είναι πάρα πολύ σοβαρό… υπάρχει κίνδυνος de facto εξόδου από την ΕΕ», σχολίασε ο Μπον. «Πρόκειται για επίθεση κατά της ΕΕ», υπογράμμισε ο Γάλλος υπουργός, αν και πρόσθεσε ότι δεν επιθυμεί η Πολωνία να αποχωρήσει από την Ένωση.
«Οι εξελίξεις στην Πολωνία είναι πάρα πολύ ανησυχητικές… Πρέπει να δηλώσουμε ξεκάθαρα ότι αυτή η κυβέρνηση στην Πολωνία παίζει με τη φωτιά», προειδοποίησε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν.
Μη πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
