Αν υπάρχει ένα γεγονός που θα κυριαρχήσει το 2024, αυτό θα είναι σχεδόν σίγουρα οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ (Noέμβριος 2024), σύμφωνα με τον Αμερικανό νομπελίστα και καθηγητή στο πανεπιστήμιο Κολούμπια, Τζόζεφ Στίγκλιτς.
Τα πολυάριθμα σκάνδαλα και οι δικαστικές υποθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ ελάχιστα τον έχουν βλάψει μέχρι στιγμής - ούτε και ο πρόσφατος αποκλεισμός του από τις προκριματικές εκλογές του Κολοράντο, σημειώνει με άρθρο του στην Handelsblatt, o διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος.
Έτσι, αν δεν συμβεί κάτι πραγματικά απροσδόκητο, είναι πιθανό να δούμε μια επανάληψη των εκλογών μεταξύ του Τζο Μπάιντεν και του Ντόναλντ Τραμπ, το αποτέλεσμα των οποίων είναι επικίνδυνα αβέβαιο.
Ένα χρόνο πριν, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Τραμπ προηγείται σε βασικές πολιτείες που αλλάζουν.
Οι εκλογές θα είναι σημαντικές όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για τον κόσμο στο σύνολό του. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να εξαρτηθεί από τις οικονομικές προοπτικές για το 2024, οι οποίες με τη σειρά τους εξαρτώνται, μεταξύ άλλων, από την εξέλιξη της πρόσφατης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Σύμφωνα με την πρόβλεψη του Στίγκλιτζ, το Ισραήλ θα συνεχίσει να αγνοεί τις διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, όπου 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν σε συνθήκες φτώχειας εδώ και δεκαετίες.
«Αυτό που είδα εκεί κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης ως επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας στα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν αρκετά σπαρακτικό, και η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τότε που το Ισραήλ και η Αίγυπτος επέβαλαν πλήρη αποκλεισμό πριν από 16 χρόνια ως απάντηση στην κατάληψη του θύλακα από τη Χαμάς», σημείωσε ο Αμερικανός οικονομολόγος.
Ανεξάρτητα από τις φρικαλεότητες που διέπραξε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, οι άνθρωποι στις αραβικές χώρες δεν θα δεχτούν τη βαρβαρότητα που προκλήθηκε στη Γάζα, σημειώνει ο ίδιος. Επομένως, είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορούμε να αποφύγουμε μια επανάληψη του 1973, όταν τα αραβικά μέλη της Opec επέβαλαν εμπάργκο πετρελαίου στις χώρες που υποστήριξαν το Ισραήλ στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, τονίζει ο Στίγκλιτζ.
Αυτό το μέτρο αντιποίνων δεν θα κόστιζε πολύ στους πετρελαιοπαραγωγούς της Μέσης Ανατολής, καθώς η αύξηση των τιμών θα αντιστάθμιζε τη μείωση του όγκου της προσφοράς. Δεν είναι περίεργο που η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι οι τιμές του πετρελαίου θα μπορούσαν να ανέλθουν στα 150 δολάρια το βαρέλι ή και υψηλότερα. Αυτό θα πυροδοτούσε μια νέα φάση πληθωρισμού με γνώμονα την προσφορά, ακριβώς τη στιγμή που ο μεταπανδημικός πληθωρισμός τίθεται υπό έλεγχο.
Ο Τραμπ θα μπορούσε να έχει και πάλι την πρόθεση να καταργήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς των ΗΠΑ
Σε αυτό το σενάριο, ο Μπάιντεν θα κατηγορηθεί αναπόφευκτα για τις υψηλότερες τιμές και θα κατηγορηθεί για κακοδιαχείριση στη Μέση Ανατολή, σημειώνει ο Αμερικανός νομπελίστας. Δεν θα έχει σχεδόν καμία σημασία ότι η σύγκρουση αναζωπυρώθηκε από τις συμφωνίες Αβραάμ της κυβέρνησης Τραμπ και τη στροφή του Ισραήλ σε μια de facto λύση ενός κράτους. Όπως και να έχει, η αναταραχή στην περιοχή θα μπορούσε να κουνήσει το εκκρεμές υπέρ του Τραμπ.
Ένα εξαιρετικά πολωμένο εκλογικό σώμα και «βουνά» παραπληροφόρησης θα μπορούσαν να φορτώσουν για άλλη μια φορά στον κόσμο έναν ανίκανο ψεύτη που είναι αποφασισμένος να καταργήσει τους δημοκρατικούς θεσμούς των ΗΠΑ και να καλοπιάσει αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, τονίζει ο Στίγκλιτζ.
Το τραγικό είναι ότι, αντικειμενικά μιλώντας, ο Μπάιντεν υπήρξε ένας εξαιρετικά επιτυχημένος πρόεδρος μέχρι στιγμής. Έχει χειριστεί την κατάσταση στην Ουκρανία καλύτερα από ό,τι ίσως θα μπορούσε να το κάνει οποιοσδήποτε άλλος. Έχει βάλει τις ΗΠΑ σε μια νέα οικονομική πορεία με ένα μεγάλο νομοσχέδιο για τις υποδομές - το "Chips and Science Act" - και το "Inflation Reduction Act" (που παρέχει τα κεφάλαια για την οικολογική στροφή).
Και από τις αρχές του 2023, έχει να αντιμετωπίσει μια Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχεται από Ρεπουμπλικανούς, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί ανίκανοι να κυβερνήσουν - και δεν δείχνουν κανένα ενδιαφέρον να προσπαθήσουν.
Όσον αφορά το μέλλον, οι υψηλές τιμές του πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες θα οδηγήσουν κυρίως σε ανακατανομή του εισοδήματος από τους καταναλωτές προς τους παραγωγούς πετρελαίου λόγω της ενεργειακής ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Ο υπόλοιπος κόσμος είναι λιγότερο τυχερός: στην Ευρώπη, όπου τα λιγότερο εκτεταμένα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής δεν μπόρεσαν να αντισταθμίσουν τη συσταλτική νομισματική πολιτική, οι υψηλότερες τιμές της ενέργειας θα έχουν καταστροφικά αποτελέσματα.
Υπάρχουν επίσης σοβαρές αμφιβολίες για την ικανότητα της Κίνας να αντιμετωπίσει τα αυξανόμενα προβλήματα στον τομέα των ακινήτων της ή τον αντίκτυπο του νέου Ψυχρού Πολέμου στις εξαγωγές της - ιδίως καθώς η κινεζική κυβέρνηση αυστηροποιεί επί του παρόντος τον έλεγχό της στον ιδιωτικό τομέα.
Και τα υψηλά επίπεδα χρέους σε πολλές χώρες του «παγκόσμιου Νότου» θα μπορούσαν να αποδειχθούν μη βιώσιμα σε περίπτωση παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, ιδίως σε συνδυασμό με τα υψηλά επιτόκια και τις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου και των τροφίμων.
Πριν από την «πυρκαγιά στη Γάζα», ο Στίγκλιτζ ανέμενε μια ήπια προσγείωση στις ΗΠΑ, αλλά δυσκολότερες στιγμές για τον υπόλοιπο κόσμο. Τώρα περιμένει προβλήματα παντού και βλέπει αυξημένες πιθανότητες επιστροφής του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Ο κόσμος μπορεί να εισέρχεται στην πιο επικίνδυνη περίοδο από τη δεκαετία του 1930, καταλήγει ο Αμερικανός νομπελίστας.
