Τελευταία ενημέρωση 21:19
Αντιδράσεις σε ολόκληρο τον κόσμο έχει προκαλέσει ο ξαφνικός θάνατος του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης και σφοδρού επικριτή του Βλάντιμιρ Πούτιν. Η ενημέρωση αναφέρει ότι ένιωσε αδιαθεσία μετά από βόλτα, ενώ παγκόσμιοι ηγέτες και Ρώσοι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης άρχισαν με ανακοινώσεις τους να κατηγορούν ευθέως για τον θάνατο του φυλακισμένου Ναβάλνι το Κρεμλίνο και τη Μόσχα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν «δεν εξεπλάγη» αλλά δήλωσε «εξοργισμένος» για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι ο οποίος, όπως υπογράμμισε, θα μπορούσε να ζήσει με ασφάλεια στην εξορία αλλά επέλεξε να επιστρέψει στη Ρωσία. «Αντιστάθηκε με θάρρος απέναντι στη διαφθορά, τη βία και όλα τα άσχημα πράγματα που κάνει η κυβέρνηση του Πούτιν», ανέφερε ο Μπάιντεν στο διάγγελμά του. «Ο Πούτιν ευθύνεται για τον θάνατο του Ναβάλνι», τόνισε.
Ο Λευκός Οίκος «δεν γνωρίζει επακριβώς» τι ήταν αυτό που στοίχισε τη ζωή στον Ναβάλνι και αναζητά περισσότερες πληροφορίες για το τι συνέβη. «Δεν ξέρω τι ακριβώς συνέβη στον Ναβάλνι αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο θάνατός του ήταν συνέπεια (των πράξεων) του Πούτιν και των φονιάδων του», επεσήμανε ο Μπάιντεν.
Διαδηλώσεις σε Ολλανδία, Ελβετία, Βρετανία, Πολωνία, Γερμανία και Λιθουανία
Παράλληλα, πολλές εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωσαν απόψε στην πλατεία Νταμ, μπροστά στα βασιλικά ανάκτορα του Άμστερνταμ, καθώς και έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας στη Χάγη, στα κάγκελα της οποίας κρέμασαν ένα πορτρέτο του Αλεξέι Ναβάλνι. Οι διαδηλωτές κρατούταν πλακάτ με το σύνθημα «Ο Πούτιν είναι δολοφόνος» και «Μην εγκαταλείπετε», σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων ANP.
Στην Ελβετία, περίπου 150 άτομα συγκεντρώθηκαν στη Γενεύη, κρατώντας στα χέρια τους λουλούδια και πλακάτ. Μια γυναίκα κρατούσε ένα πανό με το σύνθημα, στα αγγλικά, «Ο Πούτιν είναι δολοφόνος. Μια αυθόρμητη διαδήλωση έγινε και στη Ζυρίχη, κοντά στον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, μετέδωσε το πρακτορείο Keystone-ATS. «Ο Πούτιν σκότωσε τον Ναβάλνι», έγραφε μια αφίσα που κρατούσαν οι συγκεντρωμένοι.
Στο Λονδίνο, αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας. «Ο Ναβάλνι είναι ο ήρωάς μας» και «Η Ρωσία μου είναι στη φυλακή» φώναζαν στα αγγλικά και τα ρωσικά. Άλλοι κρατούσαν πλακάτ με συνθήματα όπως «Είμαστε Ναβάλνι» και «Ο Πούτιν να καεί στην κόλαση», ενώ παρόμοια εικόνα επικράτησε σε πλατείες στη Βαρσοβία, το Βίλνιους και το Βερολίνο.
Στη διαδήλωση της Βαρσοβίας, έξω από τη ρωσική πρεσβεία, συμμετείχαν εκατοντάδες άνθρωποι, στην πλειονότητά τους νέοι, που δήλωναν αναστατωμένοι από τον θάνατο του ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης. Ο Ντενισλάν, ένας 29χρονος Ρώσος που αρνήθηκε να πει το επώνυμό του, εξήγησε ότι πήγε για να διαμαρτυρηθεί για τις «πολιτικές δολοφονίες» και επειδή θεωρεί τον Ναβάλνι «σύμβολο της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών». «Είμαι εδώ επειδή η Ρωσία θα έπρεπε και θα μπορούσε να είναι δημοκρατική χώρα», είπε με τρεμάμενη φωνή. Κάποιοι άναψαν κεριά ή άφησαν λουλούδια στα κάγκελα, γύρω από το πολύ καλά φρουρούμενο κτίριο της πρεσβείας της Ρωσίας.
«Οι εργαζόμενοι εδώ είναι εξίσου υπεύθυνοι για τον θάνατο του Ναβάλνι», είπε η Νατάλια Κοντέλ, μια Ρωσίδα που εγκατέλειψε τη χώρα της διαφωνώντας με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «Ο Πούτιν είναι δολοφόνος» και «Δεν ξεχνάμε ποτέ, δεν συγχωρούμε ποτέ». Στη Λιθουανία, εκατοντάδες άνθρωποι που κρατούσαν πορτρέτα του Ναβάλνι συγκεντρώθηκαν στο μνημείο των θυμάτων της σοβιετικής κατοχής. Μια Ρωσίδα που ζει στη χώρα εδώ και ένα χρόνο είπε ότι ο Ναβάλνι ήταν «ένας άνθρωπος που έλεγε αυτά που σκεφτόταν και της έδινε ελπίδα». «Ακόμη και από τη φυλακή του, κατάφερε να βρει τη δύναμη και να μεταφέρει ελπίδα σε εκείνους που αντιστέκονται», είπε.
Το απόγευμα, ένα μεγάλο πλήθος συγκεντρώθηκε έξω από την πρεσβεία της Ρωσίας, στη λεωφόρο Ούντερ ντεν Λίντεν του Βερολίνου, φωνάζοντας συνθήματα όπως «Πούτιν δολοφόνε» και «Ο Πούτιν στη Χάγη». Οι διαδηλωτές ήταν κυρίως ρωσόφωνοι και κρατούσαν πλακάτ με υβριστικά συνθήματα για τον Ρώσο πρόεδρο ή φωτογραφίες του Ναβάλνι.
Στην πρεσβεία, καθώς και στο γειτονικό κτιριακό συγκρότημα της ρωσικής αεροπορικής εταιρείας Aeroflot, όλα τα φώτα ήταν σβηστά. «Είναι ένα σκληρό πλήγμα σε συναισθηματικό επίπεδο. Περιμένουμε την επίσημη επιβεβαίωση της οικογένειας», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Εβγκένι Σιρόκιν, ο συντονιστής του κινήματος «Ελευθερώστε τον Ναβάλνι» στη Γερμανία. «Αυτό μας κινητοποιεί για να συνεχίσουμε να δουλεύουμε. Αγωνιζόμαστε κατά του Πούτιν», πρόσθεσε ο 43χρονος Σιρόκιν, που κρατούσε ένα μεγάλο, ασπρόμαυρο πορτρέτο του Ναβάλνι.
Πίσω του, λουλούδια, αναμμένα κεριά και φωτογραφίες του Αλεξέι Ναβάλνι πολλαπλασιάζονταν στο πεζοδρόμιο. «Αισθάνομαι εντελώς άδειος. Δεν είμαι κανένας μεγάλος ακτιβιστής, αλλά το θεωρώ πολύ σοβαρό αυτό. Αυτή η είδηση απλώς μου έκοψε την ανάσα», είπε ο Μιχαήλ Φιλίποφ, 40 ετών, ο οποίος έφυγε από τη Ρωσία μαζί με τον γιο του, 21 ετών, για να μην στρατολογηθούν.
«Τον σκότωσαν, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Για εμένα, αυτό είναι φρικτό, σε προσωπικό επίπεδο. Είναι ένδειξη ότι χάσαμε τον μπούσουλα», είπε ο Μαράτ Γκελμάν, 63 ετών, ένας γνωστός Ρώσος συλλέκτης και επικριτής του Κρεμλίνου που έχει εγκατασταθεί πλέον στο Βερολίνο. «Ένας ήρωας πρέπει να αντικαθίσταται από εκατό άλλους ήρωες. Θα πρέπει να σηκώσουν και άλλοι το κεφάλι και να πουν: δεν φοβάμαι. Ελπίζω πραγματικά ότι οι άνθρωποι θα εμπνευστούν από τη ζωή και τον θάνατο του Αλεξέι και αυτό θα τους ωθήσει να υπηρετήσουν την πατρίδα», πρόσθεσε.
Ναβάλνι: Το τελευταίο του μήνυμα
«Μόλις μου έδωσαν 15 μέρες σε ένα κελί τιμωρίας, στην απομόνωση δηλαδή» έγραψε στο «Χ» στις 16:20 (τοπική ώρα) της Τετάρτης 14 Φεβρουαρίου ο Αλεξέι Ναβάλνι, που πέθανε σήμερα Παρασκευή 16/2. Πρόκειται για την τελευταία ανάρτησή του, στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Ο ίδιος έγραψε, ακόμη, στην ίδια ανάρτηση: «Δηλαδή είναι το τέταρτο κελί τιμωρίας σε λιγότερο από δύο μήνες που είμαι μαζί τους».
Η μητέρα του Αλεξέι Ναβάλνι φέρεται να δήλωσε, σύμφωνα με τη ρωσική εφημερίδα Νόβαγια Γκαζέτα, πως ο γιος της ήταν «ζωντανός, υγιής και χαρούμενος» όταν τον είδε για τελευταία φορά στις 12 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με τη Νόβαγια Γκαζέτα, η Λιουντμίλα Ναβάλναγια έγραψε σήμερα στο Facebook: «Δεν θέλω να ακούσω για συλλυπητήρια. Τον είδαμε στη φυλακή στις 12 (Φεβρουαρίου) σε μια συνάντηση. Ήταν ζωντανός, υγιής και χαρούμενος».
Η έκρηξη συμπάθειας για οικογένεια Ναβάλνι και διεθνής οργή κατά Κρεμλίνου
«Αν αυτό είναι αλήθεια, τότε ανεξάρτητα από την επίσημη αιτία, την ευθύνη για τον πρόωρο θάνατο φέρει προσωπικά ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος πρώτα έδωσε το πράσινο φως για τη δηλητηρίαση του Αλεξέι και μετά τον έβαλε στη φυλακή», είπε ο Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, ένας εξόριστος μεγιστάνας της Ρωσίας.
«Εάν επιβεβαιωθεί, ο θάνατος του Αλεξέι είναι φόνος. Οργανώθηκε από τον Πούτιν», δήλωσε ο πολιτικός της αντιπολίτευσης Ντμίτρι Γκούντκοφ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ακόμη κι αν ο Αλεξέι πέθανε από «φυσικά» αίτια, αυτά προκλήθηκαν από τη δηλητηρίασή του και τα περαιτέρω βασανιστήρια στη φυλακή».
Ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι που έγινε πολέμιος του Κρεμλίνου, Γκάρι Κασπάροφ, είπε ότι «ο Πούτιν προσπάθησε και απέτυχε να δολοφονήσει τον Ναβάλνι γρήγορα και κρυφά με δηλητήριο, και τώρα τον δολοφόνησε αργά και δημόσια στη φυλακή». «Σκοτώθηκε επειδή αποκάλυψε τον Πούτιν και τη μαφία του ως απατεώνες και κλέφτες που είναι», έγραψε στο Twitter ο Κασπάροφ, ο οποίος ζει στο εξωτερικό.
Ο Πιότρ Βερζίλοφ, εξέχον μέλος της ρωσικής ομάδας διαμαρτυρίας Pussy Riot, είπε ότι «ο Ναβάλνι δολοφονήθηκε στη φυλακή». Σε ανάρτησή του στο X, ο Βερζίλοφ πρόσθεσε: «Σίγουρα θα εκδικηθούμε και θα καταστρέψουμε αυτό το καθεστώς».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι ο θάνατος του Ναβάλνι δείχνει ότι «ο Πούτιν δεν φοβάται τίποτα περισσότερο από τη διαφωνία με τον λαό του». Το χαρακτήρισε «μια ζοφερή υπενθύμιση του τι είναι ο Πούτιν και το καθεστώς του» και πρόσθεσε ότι θα πρέπει να δώσει ώθηση «να ενωθούμε στον αγώνα μας για να προστατεύσουμε την ελευθερία και την ασφάλεια όσων τολμούν να αντισταθούν στην απολυταρχία».
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε ότι η Ρωσία πρέπει να δώσει απαντήσεις. «Αυτό που είδαμε είναι ότι η Ρωσία γίνεται όλο και πιο αυταρχική δύναμη, ότι έχει χρησιμοποιήσει καταστολή κατά της αντιπολίτευσης για πολλά χρόνια», είπε ο Στόλτενμπεργκ. Ο Ναβάλνι, είπε, «ήταν στη φυλακή, κρατούμενος, και αυτό καθιστά εξαιρετικά σημαντικό να απαντήσει τώρα η Ρωσία σε όλες τις ερωτήσεις που θα της τεθούν για την αιτία του θανάτου».
Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Καμάλα Χάρις χαρακτήρισε τον θάνατό του «ένα ακόμη σημάδι της βαρβαρότητας του Πούτιν» και ότι «όποια ιστορία κι αν λένε —ας είμαστε σαφείς— η Ρωσία είναι υπεύθυνη». Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον τόνισε ότι «η Ρωσία του Πούτιν τον φυλάκισε, κατασκεύασε κατηγορίες εναντίον του, τον δηλητηρίασε, τον έστειλε σε μια σωφρονιστική αποικία της Αρκτικής και τώρα πέθανε τραγικά. Και θα πρέπει να ζητήσουμε από τον Πούτιν ευθύνες για αυτό».
Ο Καναδός Πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό είπε ότι η είδηση έκανε τους Καναδούς να «ανατριχιάσουν». «Ήταν ένας τόσο δυνατός μαχητής για τη δημοκρατία, για τις ελευθερίες, για τον ρωσικό λαό. Δείχνει πραγματικά τον βαθμό στον οποίο ο Πούτιν θα πατάξει οποιονδήποτε αγωνίζεται για την ελευθερία του ρωσικού λαού», είπε. Ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Νικολάι Ντένκοφ είπε ότι ο Ναβάλνι εδώ και χρόνια «είναι σύμβολο του αγώνα ενάντια στη δικτατορία στη Ρωσία, του αγώνα για την ελευθερία του λόγου, του γεγονότος ότι ένα άτομο δεν μπορεί να φυλακιστεί για διαφορετική γνώμη».
Ρωσικός εκνευρισμός για τις δυτικές δηλώσεις
Ρώσοι νομοθέτες και άλλοι αξιωματούχοι εξέφρασαν την οργή τους για τη Δύση. Ο Σεργκέι Μιρόνοφ, επικεφαλής ενός κόμματος υπέρ του Κρεμλίνου, είπε ότι ο θάνατος του Ναβάλνι βοηθά τους εχθρούς της Ρωσίας. «Φυσικά, προβλήματα υγείας θα μπορούσαν να ήταν η αιτία θανάτου. Αλλά σε κάθε περίπτωση, ένας πρόωρος θάνατος ενός διαβόητου ηγέτη της «αντιπολίτευσης», ειδικά ένα μήνα πριν από τις προεδρικές εκλογές, είναι ωφέλιμο πρώτα και κύρια για τους εχθρούς της Ρωσίας», είπε ο Μιρόνοφ σε διαδικτυακή δήλωση. «Θα το χρησιμοποιήσουν στο μέγιστο για να πιέσουν εμάς από το εξωτερικό και να ταλαιπωρούμαστε με την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας».
Ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, της ρωσικής κάτω βουλής, Βιτσισλάβ Βολόντιν, εκτίμησε σήμερα ότι οι ηγέτες της Δύσης και της Ουκρανίας είναι υπεύθυνοι και επωφελούνται από τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι. «Τα ονόματά τους είναι γνωστά: από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους Αμερικανούς ηγέτες μέχρι τον (Γερμανό Όλαφ) Σολτς, τον (Βρετανό) Ρίσι Σούνακ και τον (Ουκρανό) Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όλοι είναι ένοχοι για το θάνατο του Ναβάλνι. Αυτοί είναι που, με τις τόσες λανθασμένες αποφάσεις τους (…) επωφελούνται από τον θάνατό του», έγραψε στο Telegram, χωρίς να εξηγήσει αυτή την κατηγορία.
Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε σήμερα ότι αυτό που αποκάλεσε δυτικές κατηγορίες για τον θάνατο του φυλακισμένου αντιπολιτευόμενου ηγέτη Αλεξέι Ναβάλνι, είναι «αποκαλυπτικές για την ίδια τη Δύση». «
Η Μόσχα προειδοποιεί κατά των διαδηλώσεων
Ρώσοι ακτιβιστές της αντιπολίτευσης στην Ευρώπη κάλεσαν σε συγκεντρώσεις την Παρασκευή στις ρωσικές πρεσβείες και έχουν προγραμματιστεί αγρυπνίες στη Γεωργία, το Ισραήλ και την Αρμενία, σύμφωνα με την Anastasia Burakova, ιδρύτρια της Kovcheg, μιας ομάδας που βοηθά τους εξόριστους Ρώσους.
Ωστόσο, η Μόσχα προειδοποίησε την Παρασκευή τους πολίτες να μην κατέβουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν ανθρώπους να καταθέτουν λουλούδια σε μνημεία θυμάτων της πολιτικής καταστολής προς τιμήν του Ναβάλνι. Η εισαγγελία της ρωσικής πρωτεύουσας δήλωσε ότι είχε λάβει γνώση των διαδικτυακών εκκλήσεων «για συμμετοχή σε μαζική συγκέντρωση στο κέντρο της Μόσχας” και δήλωσε ότι ήταν “απαραίτητο να προειδοποιήσει για την παραβίαση του νόμου».
Οι διαμαρτυρίες είναι παράνομες στη Ρωσία βάσει αυστηρών νόμων κατά των διαδηλώσεων, με τις αρχές να έχουν πατάξει ιδιαίτερα σκληρά τις συγκεντρώσεις υπέρ του Ναβάλνι. Στη Μόσχα, δεκάδες κατέθεσαν κόκκινα και λευκά τριαντάφυλλα στην Πέτρα Σολοβέτσκι, ένα μνημείο για τα θύματα της καταστολής της σοβιετικής εποχής απέναντι από την έδρα των ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας FSB – την πρώην έδρα της σοβιετικής μυστικής αστυνομίας.
Τουλάχιστον ένα άτομο συνελήφθη επειδή κρατούσε ένα πλακάτ που φαινόταν να γράφει πάνω του “δολοφόνοι”, σύμφωνα με βίντεο που αναρτήθηκε από το ανεξάρτητο κανάλι Sota Telegram. Αρκετοί άνθρωποι φωτογραφήθηκαν επίσης να συγκεντρώνονται για να καταθέσουν λουλούδια σε μια γέφυρα δίπλα στο Κρεμλίνο, όπου σκοτώθηκε ο επικριτής του Πούτιν Μπόρις Νεμτσόφ το 2015. Και η αστυνομία βιντεοσκοπήθηκε να απομακρύνει ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί στο χιόνι σε ένα μνημείο στην κεντρική πόλη του Καζάν.
Ποιος ήταν ο ορκισμένος εχθρός του Πούτιν
Οι υποστηρικτές του τον χαρακτήρισαν ως μια ρωσική εκδοχή του Νοτιοαφρικανού Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος μια μέρα θα απελευθερωνόταν από τη φυλακή για να ηγηθεί της χώρας. Κέρδισε το θαυμασμό πολλών Ρώσων αντιπολιτευόμενων κύκλων επειδή επέστρεψε οικειοθελώς στη Ρωσία το 2021 από τη Γερμανία, όπου υποβλήθηκε σε θεραπεία για κάτι που οι δυτικές εργαστηριακές εξετάσεις έδειξαν ότι ήταν μια απόπειρα δηλητηρίασής του με νευροπαραλυτικό παράγοντα στη Σιβηρία.
Πρώην δικηγόρος, ο Ναβάλνι έγινε γνωστός μέσα από τα ιστολόγια που εξέθεσαν την τεράστια διαφθορά, όπως είπε, σε όλο τη ρωσική ελίτ, περιγράφοντας τη Ρωσία ως κυβερνώμενη από «απατεώνες και κλέφτες». Συμμετείχε σε ρωσικές εθνικιστικές πορείες τη δεκαετία του 2000. Έκανε εκκλήσεις για περιορισμούς στη μετανάστευση και προχώρησε σε επικρίσεις που προκάλεσαν τη διαγραφή του από το φιλελεύθερο κόμμα της αντιπολίτευσης Yabloko το 2007.
Διακωμώδησε την ελίτ του Βλαντίμιρ Πούτιν και εξέθεσε τη χλιδή του τρόπου ζωής των ανώτερων αξιωματούχων, χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και ακόμη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη για να απεικονίσει αυτό που που περιέγραψε ως “τεράστιες περιουσίες και πολυτελή ακίνητα“. Όταν οι διαδηλώσεις κατά του Πούτιν φούντωσαν τον Δεκέμβριο του 2011, μετά από εκλογές που αμαυρώθηκαν από κατηγορίες για νοθεία, ήταν ένας από τους πρώτους ηγέτες που συνελήφθησαν για τις αντιδράσεις τους.
Ο Ναβάλνι προέβλεψε από καιρό ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει πολιτικές αναταραχές, συμπεριλαμβανομένης της επανάστασης, επειδή είπε ότι ο Πούτιν είχε δημιουργήσει ένα εύθραυστο σύστημα προσωπικής διακυβέρνησης που βασίζεται στη συκοφαντία και τη διαφθορά. Οι Ρώσοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν τον Ναβάλνι εξτρεμιστή που ήταν μαριονέτα της αμερικανικής υπηρεσίας πληροφοριών CIA, η οποία, όπως λένε, προσπαθεί να σπείρει τους σπόρους της επανάστασης για να αποδυναμώσει τη Ρωσία και να την καταστήσει πελατειακό κράτος της Δύσης.
Ο Ναβάλνι συνελήφθη αμέτρητες φορές για τη διοργάνωση δημόσιων συγκεντρώσεων και διώχθηκε επανειλημμένα με κατηγορίες όπως διαφθοράς, υπεξαίρεσης και απάτης. Είπε ότι οι κατηγορίες και οι καταδίκες είχαν πολιτικά κίνητρα. Ο Ναβάλνι καταδικάστηκε σε επιπλέον 19 χρόνια σε σωφρονιστικό κατάστημα υψίστης ασφαλείας το 2023 σε μια ποινική υπόθεση για την οποία ο ίδιος και οι υποστηρικτές του είπαν ότι ήταν κατασκευασμένη για να τον κρατήσουν στην φυλακή και εκτός πολιτικής για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Τον Αύγουστο του 2020, ο Ναβάλνι αρρώστησε κατά τη διάρκεια μιας πτήσης από το Τομσκ της Σιβηρίας προς τη Μόσχα. Ο πιλότος έκανε αναγκαστική προσγείωση, σώζοντας τη ζωή του και ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε αεροπορικώς στο Βερολίνο, όπου νοσηλεύτηκε για τις επιπτώσεις μιας νευροτοξίνης που δοκιμάζει ο γερμανικός στρατός, ένα δηλητήριο που αναπτύχθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Ο Πούτιν απέρριψε μια κοινή έρευνα των μέσων ενημέρωσης που ανέφερε ότι είχε μια ομάδα δολοφόνων της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας FSB. “Αν κάποιος ήθελε να τον δηλητηριάσει, θα τον είχε αποτελειώσει“, είπε.
Μετά τη νοσηλεία του στη Γερμανία, επέστρεψε αμέσως στη Ρωσία, αλλά συνελήφθη κατευθείαν από τις αρχές. Αυτό οδήγησε σε εκτεταμένες διαδηλώσεις και σε βίαια επεισόδια μεταξύ της ρωσικής αστυνομίας και οπαδών του Ναβάλνι. Η ρωσική αστυνομία προχώρησε σε περισσότερες από 4.400 συλλήψεις και απέκλεισε το κέντρο πολλών πόλεων, μεταξύ αυτών και της πρωτεύουσας Μόσχας. Η σύζυγος του Αλεξέι Ναβάλνι, Γιούλια, συνελήφθη επίσης από την αστυνομία, προτού αφεθεί ελεύθερη λίγες ώρες αργότερα.
Στις 2 Φεβρουαρίου αντικαταστάθηκε η προηγούμενη με αναστολή καταδίκη του από δικαστήριο της Μόσχας με ποινή φυλάκισης, που σημαίνει ότι θα εξέτιε ποινή 3,5 ετών σε σωφρονιστικό στρατόπεδο εργασίας. Ο Ναβάλνι κατήγγειλε το βασανισμό του στη διάρκεια του εγκλεισμού του στο στρατόπεδο με τη στέρηση του ύπνου. Επίσης, οι ρωσικές αρχές του αρνήθηκαν ιατρική βοήθεια. Στις 31 Μαρτίου ο Ναβάλνι ανακοίνωσε ότι κατέρχεται σε απεργία πείνας. Η Διεθνής Αμνηστία κατηγόρησε τον Πούτιν ότι σκοτώνει αργά τον Ναβάλνι με βασανιστήρια και απάνθρωπη μεταχείριση στη φυλακή. Στις 19 Απριλίου ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο για κρατουμένους. Ο Ναβάλνι ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης για το 2021. Τον Σεπτέμβριο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο του Ιππότη για την Ελευθερία. Τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάροφ για τους αγώνες του εναντίον της διαφθοράς στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2021.
