Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για τις Οικονομικές και Νομισματικές Υποθέσεις Πάολο Τζεντιλόνι το είπε ξεκάθαρα: η Ευρώπη πρέπει να αποφύγει τυχόν επώδυνες συνέπειες στη διαδικασία απεξάρτησής της από την Κίνα. Ήδη, η ΕΕ έχει ξεκινήσει έρευνες για το εάν οι κρατικές επιδοτήσεις του Πεκίνου σε ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ηλιακά πάνελ και ιατρικό εξοπλισμό συνιστούν αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, εξετάζοντας το ενδεχόμενο επιβολής δασμών στις κινεζικές εισαγωγές ηλεκτρικών οχημάτων και άλλων κρίσιμων αγαθών για την ενεργειακή μετάβαση. Ωστόσο, η απόφαση του Λευκού Οίκου να αυξήσει τους τελωνειακούς δασμούς από 25% έως 100% σε μία σειρά από κινεζικά προϊόντα που ανήκουν σε στρατηγικούς τομείς, κατά 18 δισ. δολάρια ετησίως, αλλάζει τους όρους του παιχνιδιού και για την ΕΕ.
Oι νέοι αμερικανικοί δασμοί αναμένεται να επαναπροσδιορίσουν τις εξαγωγές της Κίνας προς την Ευρώπη και να ασκήσουν πιέσεις στις Βρυξέλλες, οι οποίες προσπαθούν επί του παρόντος να αποφύγουν να εμπλακούν σε έναν εμπορικό πόλεμο μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου. Η Κομισιόν αγωνίζεται να προστατεύσει τις δικές της βιομηχανίες πράσινης τεχνολογίας από την επέλαση της Κίνας, ξεκινώντας έρευνες και διακόπτοντας διαδικασίες προμηθειών στις οποίες συμμετέχουν κινεζικές εταιρείες με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα τα φθηνότερα προϊόντα τους.
Οι ΗΠΑ έστειλαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι θέλουν ελάχιστη συμμετοχή της Κίνας στην πράσινη μετάβασή τους, όπως αναφέρουν αναλυτές, όμως η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει το ίδιο, με αξιωματούχους της ΕΕ να υπογραμμίζουν σε διεθνή μέσα ενημέρωσης ότι οι Βρυξέλλες στερούνται της δυναμικής να ανταγωνιστούν με την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο σε έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο. Οι ίδιοι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι τα αμερικανικά μέτρα θα μπορούσαν να αυξήσουν το ήδη μεγάλο εμπορικό έλλειμμα της Ευρώπης με την Κίνα, που πέρυσι διαμορφώθηκε στα 290 δισ. ευρώ και αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής εφόσον γίνει ο βασικός στόχος για κινεζικά προϊόντα. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει μεγαλύτερη πίεση για αντισταθμιστικά μέτρα κατά του Πεκίνου.
Η στάση της ΕΕ απέναντι σε ΗΠΑ και Κίνα
Κάποιοι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ αναφέρουν ότι οι Βρυξέλλες θέλουν συντονισμένη δράση με τους δυτικούς συμμάχους τους και πρωτίστως με τις ΗΠΑ, προκειμένου να αποφύγουν να προβούν σε διαφορετικά μέτρα απέναντι στην υπερβάλουσα παραγωγική δυναμικότητα των κινεζικών εργοστασίων. Όταν η Κομισιόν ολοκληρώσει τις έρευνες που έχει ξεκινήσει, θα μπορούσε, σύμφωνα με αναλυτές, να επιβάλει δασμούς 25% στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, πολύ πιο κάτω από το επίπεδο του 100% των ΗΠΑ. Ωστόσο, η αμερικανική εταιρεία συμβούλων Rhodium Group υπολογίζει ότι ένα τέτοιο επίπεδο θα εξακολουθούσε να καθιστά τις πωλήσεις των κινεζικών εταιρειών στην ΕΕ πιο κερδοφόρες από τις εγχώριες και επομένως οι δασμοί θα είχαν μικρό αντίκτυπο. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ΕΕ παραμένει διχασμένη στην ανάληψη πιο δραστικών μέτρων κατά των κινεζικών εταιρειών υπό τον φόβο και πιθανών αντιποίνων κατά ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.
Ήδη, ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει προειδοποιήσει κατά της επιβολής δσμών σε κινεζικά οχήματα, λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση πολλών γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών σε αντίποινα του Πεκίνου, ενώ την ίδια στάση κρατά και η Σουηδία, της οποίας η κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία Volvo βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κινεζικής Geely. «Δεν πρέπει να ξεχνάμε: οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές είναι επιτυχημένοι στην κινεζική αγορά, ενώ πωλούν στην Κίνα πολλά οχήματα που κατασκευάζονται στην Ευρώπη. Αυτή είναι ίσως η διαφορά στον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα», δήλωσε πρόσφατα ο Σολτς, αναφερόμενος στη στάση ΕΕ - ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, ο φόβος για το ύψος των δασμών της ΕΕ δεν έχει νόημα, δήλωσε Γάλλος αξιωματούχος στο Politico. «Ας μην κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας: δεν πρόκειται να ορίσουμε ένα ποσοστό 100% που θα εξαλείψει την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά για τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα, αλλά πρέπει να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά», ανέφερε, γεγονός που αποτυπώνει τη διαφορά απόψεων μεταξύ των πρωτευουσών της Ε.Ε.
Προς το παρόν, οι Βρυξέλλες συμμερίζονται απλώς τις ανησυχίες των ΗΠΑ για την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και αντιμετωπίζουν τις διαφορές με βάση τους κανόνες του ΠΟΕ. Αυτό όμως που ανησυχεί περισσότερο την ΕΕ είναι ότι τα μέτρα Μπάιντεν δημιουργούν τις συνθήκες για επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο, ο οποίος επέβαλε δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο που εισάγονται από την ΕΕ, έχοντας ήδη δώσει το σήμα ότι εάν κερδίσει τις εκλογές του Νοεμβρίου θα επεκτείνει τα μέτρα. Σε μία τέτοια περίπτωση, η ΕΕ θα έχει ανοικτά δύο μέτωπα, ένα κατά της Κίνας και ένα κατά των ΗΠΑ που την πιέζουν να υιοθετήσει την ίδια με τη δική τους αυστηρή γραμμή στο εμπόριο.
Σε καλύτερη θέση η Αμερική από την Ευρώπη
Το θέμα είναι ότι η Αμερική μπορεί να αντέξει τις οικονομικές επιπτώσεις από τα μέτρα εμπορικού προστατευτισμού, αντισταθμίζοντας τις συνέπειες με τις τεράστιες δημοσιονομικές δαπάνες της και το «όπλο» του δολαρίου. Οι υψηλοί δασμοί θα αυξήσουν τις τιμές των εισαγόμενων αγαθών και πολλές επιχειρήσεις θα σπεύσουν να μετακυλίσουν το υψηλότερο κόστος στους καταναλωτές, οι οποίοι ήδη βρίσκονται αντιμέτωποι με την ακρίβεια και αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει νέο κύμα πληθωρισμού. Όπως χαρακτηριστικά είχε δηλώσει αξιωματούχος της ΕΚΤ, η Fed και το δολάριο είναι «ο γορίλας στο δωμάτιο». Ακόμη ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ΗΠΑ είναι η φθηνή ενέργεια, τόσο η τιμή ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται σε χαμηλά πολλών ετών στις ΗΠΑ όσο και η τιμή του φυσικού αερίου.
Αντίθετα, η Ευρώπη δεν μπορεί να εγγυηθεί προσιτές τιμές ούτε στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ούτε και στην υπόλοιπη πράσινη τεχνολογία, χωρίς την Κίνα. Ακόμη χειρότερα, εάν λείψουν τα φθηνά κινεζικά προϊόντα που είναι αναγκαία για την πράσινη μετάβαση, όπως ηλεκτρικά οχήματα και ηλιακά πάνελ, κινδυνεύουν να καταρρεύσουν και οι στόχοι της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση και την κλιματική αλλαγή.
Γι΄αυτό το λόγο άλλωστε και ο Πάολο Τζεντιλόνι κάλεσε την Ευρώπη να υιοθετήσει πιο ώριμη στάση στο εμπόριο, δεδομένου ότι η οικονομία της ΕΕ στηρίζεται περισσότερο στο εμπόριο και λιγότερο στην εγχώρια κατανάλωση. Αυτός είναι ο λόγος, ο οικονομικός λόγος, για τον οποίο, όπως εξήγησε, είναι προς όφελος της ΕΕ να αφήσει ανοιχτές τις πόρτες του εμπορίου.
Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ
Οι παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις και το κόστος της πράσινης μετάβασης δοκιμάζουν τα μέγιστα τη βιομηχανία της ΕΕ και ήδη αρκετά σημαντικά σημεία της κοινοτικής νομοθεσίας-ορόσημο της Κομισιόν για την Πράσινη Συμφωνία έχουν καταργηθεί ή καθυστερήσει ενόψει των Ευρωεκλογών. Και αυτό πλήττει τον προγραμματισμό και την προβλεψιμότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όπως προειδοποιούν πολιτικοί από το κόμμα των Πρασίνων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αρχίσει να τηρεί πιο σκληρή στάση έναντι των κινεζικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο μπλοκ και οι οποίες επωφελούνται από τις τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις του Πεκίνου. Όμως, είναι κυρίως άλλα ζητήματα που εμποδίζουν τις επενδύσεις, όπως οι καθυστερήσεις όσον αφορά στη λειτουργία νέων βιομηχανικών μονάδων και οι δυσκολίες πρόσβασης στη χρηματοδότηση της ΕΕ, θέματα τα οποία δεν πρόκειται να επιλυθούν σύντομα.
Έρευνα της ομοσπονδίας εργοδοτικών ενώσεων BusinessEurope σε 240 εταιρείες σε 21 ευρωπαϊκές χώρες διαπίστωσε ότι περισσότερο από το 60% των νέων βιομηχανικών μονάδων έπρεπε να περιμένει μεταξύ ενός και έξι ετών για να αδειοδοτηθούν. Περίπου το 80% είπε ότι αυτό ήταν εμπόδιο για τις επενδύσεις στην ΕΕ. Η ένωση πιέζει επίσης για περαιτέρω ελάφρυνση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας για μείωση του κόστους. Σύμφωνα με τη BusinessEurope, δεν υπάρχει γρήγορη λύση, σε ζητήματα όπως η αδειοδότηση, οι τιμές ενέργειας και το ρυθμιστικό κόστος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επειδή, για να γίνουν σημαντικά βήματα σε πολλά από αυτά τα πράγματα, χρειάζεται αναθεώρηση της πρωτογενούς νομοθεσίας.
