Οι Ευρωπαίοι προσέρχονται στις κάλπες την Κυριακή, με τις φετινές εκλογές να απειλούν να κλονίσουν το παραδοσιακά κυρίαρχο πολιτικό τοπίο της Γηραιάς Ηπείρου. Από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, περίπου 400 εκατ. πολίτες σε 27 κράτη - μέλη της ΕΕ θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα και θα εκλέξουν τα επόμενα 720 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ).
Τα ακροδεξιά, λαϊκιστικά κόμματα πρόκειται να ενισχυθούν σημαντικά, καθώς ένα αυξανόμενο κύμα ευρωσκεπτικισμού καλύπτει την Ευρωπαϊκή Ένωση, με σημαντικές επιπτώσεις στη μελλοντική πολιτική ατζέντα, τη νομοθεσία και την ευρύτερη εξωτερική πολιτική του μπλοκ. «Βλέπουμε μια άνοδο του λαϊκιστικού αισθήματος τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στο πιο δεξιό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ιστορία», δήλωσε στο CNBC ο Τιμ Άνταμς, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ένα από τα τρία θεσμικά όργανα στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο παρελθόν, διοικούνταν από μια ισχυρή πλειοψηφία κεντρώων κομμάτων. Αλλά οι απώλειες για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και το Renew Europe — και τα κέρδη για την ακροδεξιά έχουν «γύρει» την πολιτική διελκυστίνδα.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ευρύ προβάδισμα για τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), στους οποίους περιλαμβάνονται Τα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι και το Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας και η ριζοσπαστική δεξιά ομάδα Identity and Democracy (ID), στην οποία συμμετέχει η Μαρίν Λεπέν και το Ολλανδικό Κόμμα για την Ελευθερία.
Τα οφέλη για αυτά τα κόμματα είναι απίθανο να ανατρέψουν σε συντριπτικό βαθμό την ισορροπία δυνάμεων, ωστόσο δυσχεραίνουν τον σχηματισμό πλειοψηφίας σε κρίσιμα ζητήματα όπως η Ουκρανία, η άμυνα και η πράσινη ατζέντα του μπλοκ. Η ευρύτερη στροφή προς τα δεξιά στην Ευρώπη, εντάθηκε τα τελευταία δύο χρόνια πολέμου, που σε συνδυασμό με τον υψηλό πληθωρισμό έχουν απογοητεύσει τους ψηφοφόρους των κεντρώων κομμάτων.
«Η μεταστροφή αντανακλά τη μακροπρόθεσμη μείωση της υποστήριξης προς τα κυρίαρχα κόμματα και την αυξανόμενη ενδυνάμωση εξτρεμιστικών και μικρότερων κομμάτων σε όλη την Ευρώπη, που οδηγεί σε αυξανόμενο κατακερματισμό των παραδοσιακών συστημάτων εκπροσώπησης, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», ανέφερε σε ρεπορτάζ του το Foreign Relations. «Εν ολίγοις, αναμένουμε ότι οι λαϊκιστικές φωνές, ιδιαίτερα της ριζοσπαστικής δεξιάς, θα είναι πιο δυνατές μετά τις εκλογές του 2024 από ποτέ», προστίθεται.
«Οι ψήφοι στο ΕΚ δεν κυριαρχούνται πλέον αποκλειστικά από τον "μεγάλο συνασπισμό" των κεντρώων κομμάτων. Αντίθετα, σχηματίζονται μεταβλητοί συνασπισμοί ανάλογα με το θέμα που διακυβεύεται», ανέφεραν οι αναλυτές της Teneo, τονίζοντας πως το περιβάλλον είναι βασικός «μοχλός» για τη δεξιά, που στηρίζει προγράμματα «αντικλιματικής πολιτικής» υπονομεύοντας πρωτοβουλίες όπως το πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ - το εμβληματικό πρόγραμμα για την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα - και άλλες πολιτικές για το κλίμα. Ένα κύμα διαμαρτυριών αγροτών νωρίτερα φέτος ανέδειξε αυτή την αυξανόμενη τριβή, με ακροδεξιές ομάδες να προτείνουν την πράσινη ατζέντα κατά της γεωργίας.
Η υποστήριξη για την Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να πληγεί, με ορισμένους δεξιούς πολιτικούς εδώ κα καιρό να εκφράζουν απογοήτευση για τη συνεχιζόμενη οικονομική υποστήριξη της ΕΕ προς τη χώρα που έχει καταρρεύσει από τον πόλεμο. Αυτό πιθανότατα θα είχε επιπτώσεις και στις αμυντικές δαπάνες και στις φιλοδοξίες της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μεγαλύτερη ενοποίηση σε όλο το μπλοκ. «Τα αποτελέσματα των εκλογών θα μπορούσαν να περιπλέξουν περαιτέρω ορισμένες πολιτικές αποφάσεις στην ΕΕ, αλλά δεν θα παραλύσουν την Ένωση, κατά την άποψή μας», τόνισε η Berenberg Economics.
