Μπορεί να είναι το τέλος της αρχής, μπορεί όμως και να τελειώσουν όλα ομαλά και ο νέος πρόεδρος να αναδειχθεί χωρίς καθυστερήσεις. Η Κάμαλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ είχαν τις τελευταίες ημέρες τη μικρότερη απόσταση στις δημοσκοπήσεις, που σημαίνει ότι το αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών θα είναι μία ανατροπή της τελευταίας στιγμής. Οι ψηφοφόροι των ΗΠΑ είτε θα επιλέξουν την πρώτη τους γυναίκα πρόεδρο, μαύρη και με καταγωγή από την Ασία, είτε θα εκλέξουν εκ νέου έναν διευθύνοντα σύμβουλο που επιδιώκει μια άνευ προηγουμένου επιστροφή στον Λευκό Οίκο.
Μετά τις πιο δραματικές εκλογικές αναμετρήσεις, στις οποίες ένας υποψήφιος αποχώρησε μόλις τρεις μήνες πριν τις εκλογές και ο αντίπαλός του δέχθηκε απόπειρα δολοφονίας, η προεκλογική εκστρατεία για τον επόμενο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών τελείωσε με το σημερινό άνοιγμα της κάλπης.
- Τι εξουσίες έχει ο πρόεδρος των ΗΠΑ
- «11 στα 11»: Η μικρή αμερικανική κομητεία που «βγάζει» πρόεδρο από το 1980
Οι Δημοκρατικοί έδιωξαν τον νυν πρόεδρο Μπάιντεν διορίζοντας την Αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις στη θέση του – χωρίς να συμβουλευτούν τους ψηφοφόρους τους. Ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Τραμπ πέρασε με εντυπωσιακή άνεση στις προκριματικές εκλογές, μερικές φορές κάνοντας προεκλογική εκστρατεία από την αίθουσα του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, όπου τελικά καταδικάστηκε επειδή πλήρωσε χρήματα σε κινηματογραφικό αστέρα – και στη συνέχεια τραυματίστηκε ελαφρώς καθώς έπεσε θύμα απόπειρας δολοφονίας σε προεκλογική συγκέντρωση.
Τα σενάρια εξακολουθούν να βρίθουν με όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά: πιθανή επανάληψη της καταμέτρησης, νομικές προκλήσεις, αμφισβητούμενες αποφάσεις, εκκλήσεις, οργισμένες διαμαρτυρίες και άγριες θεωρίες συνωμοσίας που να εξηγούν πώς στερήθηκε τη νίκη η ηττημένη πλευρά.
Όλα αυτά αποτελούν απτό παράδειγμα του πως οι ΗΠΑ, μια χώρα που εξακολουθεί να είναι η καλύτερη ελπίδα της δυτικής δημοκρατίας, έδωσαν στον κόσμο μια θλιβερή επίδειξη για την ελευθερία και τη διακυβέρνηση του λαού το 2024.
Η προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ εκτόξευσε στα ύψη τον ρατσισμό, αναβιώνοντας το μύθο ότι η νόμιμη νίκη του εκλάπη πριν από τέσσερα χρόνια. Παρά το γεγονός ότι τραυματίστηκε από έναν ένοπλο την πρώτη φορά και κινδύνευσε εν συνεχεία και από δεύτερο επίδοξο δολοφόνο, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος φαντάστηκε δημόσια ότι κάποιοι προμηθεύουν όπλα τους αντιπάλους του, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Politico.
Από την άλλη, η εκστρατεία της Κάμαλα Χάρις περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο να αποκαλεί τον Τραμπ φασίστα και κακοποιό, επαναλαμβάνοντας ότι «δεν είμαι σαν αυτόν», κάτι που ποτέ δεν φάνηκε ως επιχείρημα ικανό να ενθουσιάσει περισσότερο από τη μισή χώρα.
- Οι 5+1 χώρες που «κρέμονται» από τις αμερικανικές εκλογές
- Τραμπ ή Χάρις; Τι «ψηφίζει» η Χρηματιστηριακή Ιστορία
- Αμερικανικές εκλογές: Τα πιθανά σενάρια του αποτελέσματος
Το παγκόσμιο σκηνικό συμβάλλει στις εκλογικές εντάσεις και στις δύο πλευρές, σύμφωνα με τον Ρόκι Ρασκόφσκι, Ρεπουμπλικάνο και πρώην μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων του Μίτσιγκαν. «Υπάρχει οικονομική ανησυχία και παγκόσμια αναταραχή με ό,τι συμβαίνει με την Ουκρανία, το Ισραήλ και το Ιράν», ανέφερε στο Bloomberg. «Υπάρχει επίσης δυσφορία μεταξύ των Δημοκρατικών, ιδιαίτερα των προοδευτικών, ότι το σύστημα δεν λειτουργεί για αυτούς. Και υπάρχει οργή μεταξύ των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων που πιστεύουν ότι το σύστημα της Αμερικής τους αναγκάζει να φύγουν για άλλες χώρες».
Είτε οφείλεται σε γεγονότα στο εσωτερικό είτε στο εξωτερικό, η αγωνία γύρω από το αποτέλεσμα της κάλπης είναι διάχυτη. Δημοσκόπηση του AP-NORC Centre της 31ης Οκτωβρίου έδειξε ότι επτά στους δέκα Αμερικανούς είτε είναι ανήσυχοι είτε απογοητευμένοι με την προεδρική εκστρατεία του 2024 – ποσοστό ακόμη υψηλότερο από ό,τι στις εκλογές του 2020 που οι ψηφοφόροι είχαν διαταραχθεί από την πανδημία.
Η πιο «τρελή» προεκλογική κούρσα
Δεν είναι περίεργο που τόσοι πολλοί Αμερικανοί, από ψηφοφόρους που ψηφίζουν για πρώτη φορά μέχρι έμπειρους δωρητές στον κόσμο της χρηματοδότησης της εκστρατείας, εξακολουθούν να προσπαθούν να «προσανατολιστούν», όπως γράφει το Bloomberg.
Για τον Γκίντεον Στάιν, επιχειρηματία και μεγάλο δωρητή των Δημοκρατικών, το σημείο καμπής ήταν η συζήτηση στις 27 Ιουνίου.
Τότε, ο Μπάιντεν εξακολουθούσε να επιδιώκει την επανεκλογή του, αλλά δεν μπορούσε να πυροδοτήσει ενθουσιασμό. Η χαριστική βολή ήρθε τον Ιούνιο με την αποτυχία του Μπάιντεν στην τηλεμαχία με τον Τραμπ. Η επίδοση του προέδρου ήταν τόσο κακή που δεν μπορούσε πλέον να συγκρατήσει την αγωνία και την ανησυχία των ίδιων των Δημοκρατικών για την ηλικία του.
Τότε ο Στάιν συμμετείχε στην ομάδα των βασικών χρηματοδοτών των Δημοκρατικών που κατέστησαν σαφές στο κόμμα ότι θα σταματούσαν τις δωρεές μέχρι να αντικατασταθεί ο Μπάιντεν.
Ο Μπάιντεν τερμάτισε την εκστρατεία επανεκλογής του και ενέκρινε την Χάρις ως διάδοχό του. Κοιτάζοντας πίσω, ο Στάιν λέει ότι ήταν η σωστή κίνηση: Οι Δημοκρατικοί έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να κρατήσουν τον Λευκό Οίκο με τον Κάμαλα Χάρις. Εκπλήρωσε την υπόσχεσή του στο κόμμα να δωρίσει 3,5 εκατομμύρια δολάρια, εκταμιεύοντας μέρος από αυτά την περασμένη εβδομάδα.
Ωστόσο, το περιστατικό άφησε τους Δημοκρατικούς με ένα περιορισμένο χρονοδιάγραμμα για την προεκλογική εκστρατεία της Χάρις – και ένα κενό αξιοπιστίας που έπρεπε να κλείσει.
Οι δύο υποψήφιοι και οι εκστρατείες τους
Η κορύφωση του δράματος από την πλευρά των Δημοκρατικών έλαβε χώρα στις 13 Ιουλίου, όταν μια σφαίρα έπεσε στο αυτί του Τραμπ σε μια συγκέντρωση στο Μπάτλερ της Πενσυλβάνια, σκοτώνοντας έναν παρευρισκόμενο. Οι φωτογραφίες έδειχναν έναν αιματοβαμμένο πρώην πρόεδρο να ορθώνει τη γροθιά του.
Στην προεκλογική εκστρατεία τους, ο Τραμπ και η Χάρις έχουν παρουσιάσει πολύ διαφορετικά προγράμματα για τη χώρα. Όσον αφορά στην οικονομία, η Χάρις έχει επικεντρωθεί στη γενιά που βρίσκεται ανάμεσα στην ανατροφή των παιδιών και τη φροντίδα των ηλικιωμένων γονέων. Υποσχέθηκε να παράσχει έως και 25.000 δολάρια σε προκαταβολή για όσους αγοράζουν σπίτι για πρώτη φορά και να επεκτείνει την πίστωση φόρου για τα παιδιά.
Ο Τραμπ λέει ότι θα μειώσει τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή και θα καταργήσει τους φόρους στην κοινωνική ασφάλιση και τις υπερωρίες, μεταξύ άλλων σχεδίων. Έχει επίσης δεσμευτεί να μειώσει τους λαθρομετανάστες, απελαύνοντας εκατομμύρια από αυτούς.
Αυτά τα μηνύματα ενισχύονται σε διαφημιστικές καμπάνιες που προβάλλονται σε ολόκληρη την Αμερική και ειδικά στις επτά swing πολιτείες που πιθανότατα θα είναι καθοριστικές: Μίτσιγκαν, Ουισκόνσιν, Πενσυλβάνια, Νεβάδα, Αριζόνα, Βόρεια Καρολίνα και Τζόρτζια. Το ποσό ρεκόρ 15,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων εκτιμάται ότι δαπανήθηκε για τις ομοσπονδιακές εκλογές, συμπεριλαμβανομένης της κούρσας για τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία, σύμφωνα με το OpenSecrets.
Σε διεθνές επίπεδο, η Χάρις έχει υιοθετήσει παρόμοια θέση με τον Μπάιντεν, υποστηρίζοντας τον ρόλο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και τη στήριξη της Ουκρανίας. Έπρεπε να αντιμετωπίσει τις έντονες διαφορές μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα αναφορικά με τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, ο οποίος έχει αναχθεί σε σημαντικό θέμα στο Μίτσιγκαν, μία πολιτεία με μεγάλο αραβοαμερικανικό πληθυσμό. Η αντίθεση στον πόλεμο έγινε πρωτοσέλιδο την περασμένη Άνοιξη, καθώς φοιτητικές διαμαρτυρίες ξέσπασαν στις πανεπιστημιουπόλεις των κολεγίων στις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ, σε συνέχιση της πρώτης του θητείας, αμφισβήτησε τις δεσμεύσεις της Αμερικής για την παγκόσμια ασφάλεια. Δεσμεύθηκε να ξαναρχίσει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, αυξάνοντας τους δασμούς στο 60% και απειλεί με δασμό 10% και σε άλλες χώρες.
Όταν θα κλείσουν οι κάλπες
Εάν τα αποτελέσματα που θα αρχίσουν να ανακοινώνονται τα ξημερώματα της Τετάρτης επιβεβαιώσουν την εικόνα μιας χώρας έντονα διχασμένης, χωρίς ξεκάθαρο νικητή, η πραγματική απόφαση είναι απίθανο να ληφθεί μόνο από τους ψηφοφόρους, σημειώνει το Politico. Και οι δύο πλευρές έχουν προσλάβει στρατούς δικηγόρων για να εργαστούν για την αμφισβήτηση της εκλογικής διαδικασίας όπου τα αποτελέσματα είναι κοντά.
Περίπου 160 εκατομμύρια άνθρωποι αναμένεται να επιλέξουν ποιον από τους δύο υποψηφίους θέλουν για πρόεδρο. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς, περίπου 78 εκατομμύρια, είχαν ήδη ψηφίσει πριν την 5η Νοεμβρίου. Ωστόσο, οι δημοσκόποι είναι απρόθυμοι να προβλέψουν ποιος θα κερδίσει, λέγοντας ότι ουσιαστικά η «μάχη» μεταξύ των δύο υποψηφίων είναι «στήθος με στήθος» στις επτά swing πολιτείες στη Ζώνη της Σκουριάς πρώην βιομηχανικών περιοχών και της νοτιότερης Ζώνης του Ήλιου.
Τα επακόλουθα νομικά επιχειρήματα θα μπορούσαν να χρειαστούν πολλές ημέρες ή και εβδομάδες για να επιλυθούν. Το 2000, χρειάστηκε ένας ολόκληρος μήνας έως ότου το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει τελικά ότι ο Τζορτζ Μπους θα μετακομίσει στον Λευκό Οίκο αφού πέτυχε μια μικρή νίκη στο Κολλέγιο Εκλεκτόρων, ενώ έχασε τη λαϊκή ψήφο από τον Αντιπρόεδρο Αλ Γκορ. Επίσης, από το 1992, στις οκτώ προεδρικές εκλογές, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων κέρδισε τη λαϊκή ψήφο μόνο μία φορά.
Εάν δεν είναι τόσο κοντά όσο προβλεπόταν, θα τεθούν σημαντικά ερωτήματα στους δημοσκόπους. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ήδη ότι οι δημοσκοπήσεις είναι πολύ παρόμοιες μεταξύ τους για να είναι αληθινές.
Μια ψήφος που θα καθορίσει τον κόσμο
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η εκλογική διαδικασία δεν θα μπορούσε να είναι πιο σημαντική. Το μέλλον όλων, από την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ουκρανία στον πόλεμό της εναντίον της Ρωσίας έως το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα είναι θέματα που διακυβεύονται και θα βαρύνουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Τραμπ, ο οποίος έχει δηλώσει επανειλημμένα τον θαυμασμό του για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, υποσχέθηκε να τερματίσει μέσα σε μία ημέρα τον πόλεμο στην Ουκρανία εάν επιστρέψει στο Λευκό Οίκο.
Τις ισορροπίες διαμορφώνει και η αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή, όπου οι αλλεπάλληλες συγκρούσεις μεταξύ του Ισραήλ και των εχθρών του απειλούν να ξεφύγουν εκτός ελέγχου.
Ο οικονομικός αντίκτυπος μπορεί επίσης να είναι τεράστιος. Οι αμερικανικές σχέσεις με την Κίνα - και με την Ευρώπη - βασίζονται στο εάν ο Τραμπ θα κερδίσει και θα εφαρμόσει τις προτεινόμενες αυξήσεις δασμών.
Το βράδυ της Δευτέρας, οι δύο υποψήφιοι ολοκλήρωσαν τις εκστρατείες τους εστιάζοντας στο μεγαλύτερο «έπαθλο» μεταξύ των επτά πολιτειών που βρίσκονται στο πεδίο μάχης: την Πενσυλβάνια. Με 19 ψήφους στο Κολλέγιο των Εκλεκτόρων των ΗΠΑ, η πολιτεία αυτή αναμένεται να είναι αποφασιστικής σημασίας, προσφέροντας στον νικητή μια σαφή πορεία προς την εξουσία.
Η Χάρις έκλεισε χθες την προεκλογική εκστρατεία της στα σκαλιά του Μουσείου Τέχνης της Φιλαδέλφειας, που έγινε διάσημο από την ταινία «Rocky», με ένα γεγονός που περιελάμβανε μουσική από τον Ρίκι Μάρτιν και τη Λαίδη Γκάγκα και μια ομιλία από τον σύζυγό της, Νταγκ Έμχοφ. Μίλησε και η τηλεοπτική σταρ Όπρα Γουίνφρεϊ, η οποία παρουσίασε της Χάρις σε ένα εκστατικό πλήθος. Η Χάρις χαρακτήρισε τα διάσημα σκαλοπάτια του μουσείου φόρο τιμής σε εκείνους που ξεκινούν ως αουτσάιντερ και σκαρφαλώνουν στη νίκη.
Κλείνοντας την εκστρατεία του, ο Τραμπ πρότεινε η Χάρις να δοκιμάσει έναν αγώνα πυγμαχίας ενάντια στον Μάικ Τάισον, τον πρώην πρωταθλητή βαρέων βαρών και έναν καταδικασμένο βιαστή.
Αυτό που επιδίωξε ο Τραμπ καθ΄όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του ήταν να διατηρήσει ζωντανές τις μνήμες από την εξέγερσή του στο Καπιτώλιο το 2020, υποστηρίζοντας χωρίς στοιχεία ότι το εκλογικό αποτέλεσμα τότε ήταν νοθευμένο – φυτεύοντας ενδεχομένως δυσπιστία και για τα αποτελέσματα του 2024. Το αμερικανικό κράτος έχει πάντως ενισχύσει τα εκλογικά πρωτόκολλα για να αντιμετωπίσει τυχόν αναταραχές.
Φώτο: Getty Images
