Ισχύς εν τη ενώσει…Μόνο που στην περίπτωση του γαλλογερμανικού άξονα δεν υπάρχει ισχύς, ενδεχομένως ούτε και ένωση. Δύο χώρες αποδυναμωμένες, η καθεμία για τους δικούς της λόγους, με κοινό παρονομαστή την πολιτική αβεβαιότητα, αφενός στη Γαλλία η κυβέρνηση του Μπαϊρού προσπαθεί να επιτύχει συναινετικό κλίμα για την έγκριση του προϋπολογισμού, αφετέρου στη Γερμανία θα χρειαστεί να γεφυρώσει διαφορές σε μία κυβέρνηση συνασπισμού, μετά τις εκλογές στις 14 Φεβρουαρίου.
Στα δημοσιονομικά προβλήματα της Γαλλίας, στη στασιμότητα της γερμανικής οικονομίας και στο δύσκολο πολιτικό τοπίο του Βερολίνου, έρχεται να προστεθεί και ο «τυφώνας» Τραμπ, ο οποίος δεν έχει ανοίξει ακόμη το «χαρτί» των δασμών, αλλά προωθεί δυναμικά ένα σαρωτικό πλαίσιο ρυθμιστικής χαλάρωσης.
Ο γαλλογερμανικός άξονας, η πάλαι ποτέ κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής οικονομίας, δεν υφίσταται πλέον, παρά την φιλότιμη προσπάθεια του Γερμανού Καγκελάριου Όλαφ Σολτς και του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να στείλουν ένα μήνυμα σύμπνοιας και ενότητας.
Πρωτοβουλία Παρισιού
Δύο ημέρες ωστόσο μετά την κοινή επίδειξη δύναμης, η Γαλλία βγήκε μπροστά ζητώντας μεγάλη αναθεώρηση των ευρωπαϊκών κανονισμών, ξεκινώντας με τους κανόνες ESG, καθώς η ΕΕ παλεύει να ανακτήσει την χαμένη ανταγωνιστικότητά της, με βάση έγγραφο 22 σελίδων της γαλλικής κυβέρνησης που διέρρευσε στο Bloomberg. Ζητά αναθεώρηση και επανεξέταση της τρέχουσας νομοθεσίας, καθώς καθίσταται σαφές ότι οι νόμοι δεν είναι προσαρμοσμένοι στο νέο πλαίσιο του αυξανόμενου διεθνούς ανταγωνισμού και στις προστατευτικές πολιτικές των βασικών διεθνών ανταγωνιστών της ΕΕ.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις καλούνται να αφομοιώσουν μία σειρά νέων κανονισμών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και διακυβέρνησης, την ώρα που οι ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ φαίνονται έτοιμοι να εισέλθουν σε φάση απορρύθμισης, με τον Τραμπ να καταργεί μια σειρά από «πράσινες» πολιτικές της εποχής Μπάιντεν.
«Πολλοί Ευρωπαίοι επιχειρηματίες έχουν εκφράσει τεράστια απογοήτευση με το ρυθμιστικό καθεστώς της ΕΕ, στο οποίο αποδίδουν και τους βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης», είπε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια διαδικτυακής ομιλίας του στο Νταβός την Πέμπτη.
Το γαλλικό κυβερνητικό έγγραφο εντείνει τις πιέσεις στην ΕΕ, η οποία έχει ήδη διαμηνύσει ότι σχεδιάζει να καταστήσει την απλούστευση του ρυθμιστικού πλαισίου βασικό μέρος της ατζέντας της για τα επόμενα πέντε χρόνια. Σε προσχέδιο έκθεσης που αναμένεται να παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα σχετικά με τη στρατηγική της για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, η ΕΕ θα υποσχεθεί να πραγματοποιήσει μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια απλούστευσης για να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου για μείωση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων κατά τουλάχιστον 25%.
Τόσο η Κομισιόν όσο και οι εθνικές κυβερνήσεις δέχονται αυξανόμενες πιέσεις από τη βιομηχανία να μειώσουν τη γραφειοκρατία, που σύμφωνα με πολλές ενεργοβόρες και καθαρής τεχνολογίας επιχειρήσεις πλήττει την ανταγωνιστικότητά τους και ανακόπτει τις άκρως αναγκαίες επενδύσεις. Ωστόσο, παραμένει ασαφές κατά πόσο η γαλλική πρόταση θα εισακουστεί, καθώς θα πρέπει να ξεπεραστούν κεκτημένα συμφέροντα και πολιτικές αντιθέσεις, την ώρα που ο χρόνος μετρά αντίστροφα.
Οι γαλλικές προτάσεις αφορούν τη δημιουργία μιας νέας κατηγορίας εταιρειών μεσαίας κεφαλαιοποίησης που θα απαλλαγούν από ρυθμιστικές υποχρεώσεις έως απλούστερους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και την αναθεώρηση των κανονισμών για χημικά.
Η Γαλλία ζητά ταυτόχρονα και απλουστεύσεις στους κανόνες που επηρεάζουν τον τραπεζικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων περαιτέρω καθυστερήσεων στην εφαρμογή του πλαισίου κεφαλαιακών κανόνων της Βασιλείας III.
Η ΕΕ έχει αναβάλει την ισχύ των κανόνων αυτών για το 2026. Ωστόσο, το γαλλικό έγγραφο υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαία η καθυστέρηση κατά ένα έτος, ούτως ώστε να ευθυγραμμιστεί με τη Βρετανία, που έχει μεταθέσει την εφαρμογή των κανόνων για το 2027, την ώρα που η νέα αμερικανική κυβέρνηση είναι πολύ πιθανόν να θέσει υπό αμφισβήτηση το νέο πλαίσιο.
Θέλουν ενότητα, αλλά δεν λένε τον τρόπο
Ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς συναντήθηκε στο Παρίσι με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν την Τετάρτη σε μια απεγνωσμένη κίνηση να συζητήσουν μία ευρωπαϊκή απάντηση στο δόγμα Τραμπ «Πρώτα η Αμερική».
Οι δύο ηγέτες συζήτησαν για τις βιομηχανίες χάλυβα, αυτοκινήτων και χημικών, οι οποίες θα μπορούσαν να πληγούν όλες από τους δασμούς Τραμπ, δεδομένου ότι πρόκειται για τομείς ζωτικής σημασίας για την οικονομία της ΕΕ. Ο Γερμανός Καγκελάριος υπογράμμισε επίσης την ανάγκη για αυξημένη ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της άμυνας, επικαλούμενος τις γαλλογερμανικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη όπλων μεγαλύτερης εμβέλειας.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Γαλλίας είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις δαπάνες για την άμυνά της και να αναπτύξει τις δικές της ικανότητες και τη δική της βιομηχανία. Ευελπιστεί σε σημαντικές ευρωπαϊκές επενδύσεις στην τεχνολογία, μεταξύ άλλων μέσω του επιμερισμού του χρέους - ένα θέμα ταμπού στο Βερολίνο - για την αντιμετώπιση του αμερικανικού ανταγωνισμού.
Ωστόσο, ούτε ο Μακρόν ούτε ο Σολτς εξήγησαν πώς θα εδραιωθεί μια ενωμένη, ισχυρή και κυρίαρχη Ευρώπη απέναντι στις αμερικανικές προκλήσεις. Γνωρίζουν όμως καλά ότι η ΕΕ δεν μπόρεσε να κατορθώσει όλα αυτά, επειδή ακολουθούσε τυφλά τις ΗΠΑ υπό την πρώην κυβέρνηση των ΗΠΑ σε πολλά βασικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την αποφυγή κινδύνου από την Κίνα.
Και οι δύο βρίσκονται σε επισφαλείς θέσεις. Ο πρώτος είναι εγκλωβισμένος εν όψει των γερμανικών εκλογών, ενώ ο δεύτερος αποδυναμώθηκε από τις πρόωρες εκλογές πέρυσι που κατέληξαν σε ένα διχασμένο γαλλικό κοινοβούλιο.
Το διαφορετικό ωστόσο σήμερα στη σχέση Γαλλίας - Γερμανίας είναι η σοβαρότητα και η ταυτόχρονη εμφάνιση των κρίσεων τους. Η ισορροπία των ανισορροπιών που καθόριζε τη γαλλογερμανική σχέση για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα - με τη Γαλλία να είναι ισχυρότερη γεωπολιτικά και στρατηγικά και τη Γερμανία πιο ισχυρή σε οικονομικό και δημογραφικό επίπεδο - έχει δώσει τη θέση της σε έναν περίεργο ανταγωνισμό μεταξύ Βερολίνου και Παρισιού για το ποια πρωτεύουσα δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις, όπως αναφέρει η Les Echos.
Το ανησυχητικό είναι ότι οι αρνητικοί παραλληλισμοί μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας έχουν πολλαπλασιαστεί τους τελευταίους μήνες. Πρώτον, υπάρχει η μεγάλη μείωση της δημοτικότητας των ηγετών των δύο χωρών, Μακρόν και Σολτς.
Δεύτερον, υπάρχει το θέμα του χρέους, καθώς η Γερμανία μπορεί να βρίσκεται κοντά στο να εγκαταλείψει την ιστορική δημοσιονομική αυστηρότητά της, που συνοψίζεται στο λεγόμενο κανόνα του φρένου χρέους.
Τρίτον, οι λαϊκιστικές δυνάμεις φαίνεται παρουσιάζουν αυξητική τάση και στις δύο χώρες.
Σε οικονομική υπαρξιακή κρίση
Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε για δεύτερη διαδοχική χρονιά το 2024 και είναι πολύ πιθανό να παραμείνει στάσιμη το 2025, ενώ οι προοπτικές ανάπτυξης από το 2026 προδιαγράφονται αναιμικές.
Η ατμομηχανή της Ευρώπης βρίσκεται σε οικονομική υπαρξιακή κρίση, προειδοποιούν αναλυτές και κανένας πολιτικός δεν φαίνεται διατεθειμένος να προχωρήσει σε βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές, που σημαίνει ότι η Γερμανία βρίσκεται παγιδευμένη σε οικονομική περιδίνηση.
Μια πιο αδύναμη γερμανική οικονομία, σημαίνει και πιο αδύναμο ευρώ. Από την άλλη, είναι και ο αντίκτυπος στο εμπόριο. Η Γερμανία, που αναμένεται να βρεθεί πρωτίστως στο στόχαστρο των δασμών Τραμπ, εκτός από εξαγωγική χώρα, είναι και σημαντικός εμπορικός εταίρος για μια σειρά ευρωπαϊκά κράτη. Η Γερμανία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος αποδέκτης των ελληνικών εξαγωγών προς την ΕΕ, και η χώρα με το μεγαλύτερο μερίδιο στις εισαγωγές από ΕΕ.
Η επιβράδυνση της ανάπτυξης θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στο διμερές εμπόριο, αυξάνοντας το έλλειμμα του ισοζυγίου, αλλά και στις υπηρεσίες, εκ των οποίων ο τουρισμός αποτελεί τη βασική κινητήριο δύναμη.
Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν η νέα προσπάθεια σύσφιγξης μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της ΕΕ θα αποδώσει καρπούς. Είναι γεγονός ότι Μακρόν και Σολτς δεν έχουν καλή χημεία και οι ιδιοσυγκρασίες τους διαφέρουν, σύμφωνα με το France24. Ο Γάλλος πρόεδρος αναζητά τα φώτα της δημοσιότητας, ενώ ο Γερμανός είναι πιο συγκρατημένος στον λόγο.
Ο Σολτς, πρώην υπουργός Οικονομικών επί Άνγκελας Μέρκελ, ήρθε στην εξουσία με διαφορετική άποψη για τη Γαλλία και τα επαναλαμβανόμενα δημοσιονομικά της ελλείμματα.
Υπάρχουν πολλές διαφωνίες, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού σχεδίου αντιπυραυλικής άμυνας, της προμήθειας πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία και της οριστικοποίησης της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της ΕΕ και των χωρών της Mercosur - μια συμφωνία στο πλαίσιο της οποίας το Βερολίνο δεν συμμερίζεται τη θέση του Παρισιού.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η συμπεριφορά του Μακρόν, οι πράξεις του, το στυλ του να κάνει ηχηρές δηλώσεις και να δημιουργεί ευκαιρίες έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την ιδιοσυγκρασία του Σολτς. Θεωρούν ότι ορισμένες από τις αποφάσεις του, συμπεριλαμβανομένης της διάλυσης της Εθνοσυνέλευσης, δεν έγιναν κατανοητές, την ώρα που η Γερμανία βλέπει στον Μακρόν έναν εξασθενημένο και απομονωμένο πρόεδρο.
