Το Greenwashing βρέθηκε στο επίκεντρο της Διεθνούς Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα, COP27, που διεξάγεται στην Αίγυπτο, με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να επισημαίνει ότι τα κράτη θα πρέπει να έχουν μηδενική ανοχή στο greenwashing που σχετίζεται με τις καθαρές μηδενικές εκπομπές.
Επικαλούμενος τα στοιχεία που παραθέτουν οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ σε σχετική έκθεση που συνένταξαν για το Greenwashing, ο Γκουτέρες σημείωσε ότι ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός κυβερνήσεων και μη κρατικών παραγόντων δεσμεύονται να απαλλαχθούν από τις εκπομπές άνθρακα, τα κριτήρια περί μηδενικών εκπομπών μπορεί να έχουν αρκετά κενά ώστε να «οδηγούν ένα φορτηγό ντίζελ.
Η έκθεση δημοσιεύεται σε μια εποχή όπου ο κόσμος μαστίζεται από την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, καθώς και από έντονα φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, όπως οι άνευ προηγουμένου πλημμύρες στο Πακιστάν και η ξηρασία στις ΗΠΑ.
Επί του παρόντος, πάνω από το 80% των παγκόσμιων εκπομπών καλύπτονται από δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές. Στο πλαίσιο αυτό, οι εμπειρογνώμονες καταδικάζουν το Greenwashing, την τακτική παραπλάνησης του κοινού από κυβερνήσεις, εταιρείες και οργανισμούς μέσω δεσμεύσεων για καθαρές μηδενικές εκπομπές και φιλοπεριβαλλοντικών δράσεων, οι οποίες όμως είναι αναληθείς ή ελλιπείς στην καλύτερη περίπτωση και παρουσιάζει έναν οδικό χάρτη για την ακεραιότητα σε μηδενικές δεσμεύσεις από την πλευρά της βιομηχανίας, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τις πόλεις και τις περιφέρειες σε παγκόσμιο επίπεδο με στόχο τη δίκαιη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι φορείς δεν μπορούν να ισχυρίζονται ότι οδεύουν προς τις καθαρές μηδενικές εκπομπές ενώ συνεχίζουν να επενδύουν στα ορυκτά καύσιμα ή σε κάθε είδους περιβαλλοντικά καταστροφικές δραστηριότητες ή να αναφέρουν επιλεκτικά τα περιουσιακά τους στοιχεία.
Οι προτάσεις για τον περιορισμό του Greenwashing
Έναν χρόνο νωρίτερα, στην COP26 στη Γλασκώβη, ο Γκουτέρες ανακοίνωσε ότι θα διορίσει μια Ομάδα Εμπειρογνωμόνων για να αντιμετωπίσει «τη σύγχυση και την έλλειψη αξιοπιστίας» σε σχέση με τους μηδενικούς στόχους των μη κρατικών οντοτήτων.
Η πρώτη έκθεση της ομάδας είναι το αποτέλεσμα εντατικής εργασίας και διαβουλεύσεων επί επτά μήνες και αντικατοπτρίζει τις προτάσεις των 17 εμπειρογνωμόνων που επέλεξε ο επικεφαλής του ΟΗΕ.
Οι συστάσεις αναφέρονται με σαφήνεια σε τέσσερις βασικούς τομείς όπως ορίζονται από τον Γενικό Γραμματέα: στην περιβαλλοντική ακεραιότητα, την αξιοπιστία, την ευθύνη και το ρόλο των κυβερνήσεων.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έκθεση, οι δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές πρέπει να ευθυγραμμίζονται με τα σενάρια της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) που περιορίζουν τη θέρμανση στους 1,5 βαθμούς.
«Αυτό σημαίνει ότι οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να μειωθούν τουλάχιστον κατά 45% έως το 2030 και να φτάσουν στο καθαρό μηδέν μέχρι το 2050. Οι δεσμεύσεις θα πρέπει να έχουν ενδιάμεσους στόχους κάθε πέντε χρόνια ξεκινώντας από το 2025», εξήγησε ο Γενικός Γραμματέας.
Οι στόχοι πρέπει επίσης να καλύπτουν όλο το πεδίο εφαρμογής τους. Για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αυτό σημαίνει όλες τις χρηματοοικονομικές τους δραστηριότητες, και για τις επιχειρήσεις και τις πόλεις σημαίνει όλες τις εκπομπές, άμεσες, έμμεσες και εκείνες που προέρχονται από αλυσίδες εφοδιασμού.
Η προτεινόμενη στρατηγική αναφέρει ότι τα σχέδια πρέπει να είναι λεπτομερή και συγκεκριμένα. «Η διοίκηση πρέπει να είναι υπεύθυνη για την εκπλήρωση αυτών των δεσμεύσεων. Αυτό σημαίνει δημόσια συναίνεση για αποφασιστική δράση για το κλίμα και αποκάλυψη κάθε δραστηριότητας πίεσης», είπε, προσθέτοντας ότι η απουσία προτύπων, κανονισμών και αυστηρότητας στις εθελοντικές πιστώσεις στην αγορά άνθρακα είναι πολύ ανησυχητική. Επίσης, οι δεσμεύσεις πρέπει να αναφέρουν λεπτομερώς πώς η μετάβαση θα αντιμετωπίσει τις ανάγκες των εργαζομένων στις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων και στους τομείς που επηρεάζονται από τη μετάβαση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η έκθεση παρέχει επίσης λεπτομέρειες σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι εθνικές αρχές για να καταργήσουν σταδιακά τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Τέλος, ο επικεφαλής του ΟΗΕ είπε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι πλέον εθελοντικές πρωτοβουλίες θα καταστούν μια «νέα κανονικότητα».
«Προτρέπω όλους τους κυβερνητικούς ηγέτες να παράσχουν στις μη κρατικές οντότητες ίσους όρους ανταγωνισμού για τη μετάβαση σε ένα δίκαιο μέλλον μηδενικών εκπομπών. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί ισχυρή πολιτική ηγεσία», υπογράμμισε, επαναλαμβάνοντας ότι οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει επίσης να επιταχύνουν την απεξάρτησή τους από τον άνθρακα και να δώσουν το παράδειγμα.
