Με ταχύτητες 5G ετοιμάζεται να «τρέξει» η Ελλάδα

Ένα βήμα πριν το τέλος η δημοπρασία του φάσματος

Το πρώτο βήμα που πρέπει να ολοκληρωθεί για να προχωρήσει η ανάπτυξη των δικτύων είναι ο διεθνής διαγωνισμός για την δημοπράτηση των δικαιωμάτων χρήσης ραδιοφάσματος, τα οποία θα αξιοποιηθούν από τις τηλεπικοινωνιακές εταιρείες για την δημιουργία των δικτύων πέμπτης γενιάς.

Να θυμίσουμε ότι ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα οι ενδιαφερόμενοι έχουν καταθέσει τις αιτήσεις συμμετοχής. Οι συμμετέχοντες του διαγωνισμού είναι οι τρεις μεγάλες τηλεπικοινωνιακές εταιρείες της χώρας, Cosmote, Vodafone και Wind. Επόμενος «σταθμός» ορίζεται πλέον η 11 Νοεμβρίου όπου η ΕΕΤΤ θα έχει επεξεργαστεί και θα απαντήσει σε τυχόν ενστάσεις των ενδιαφερομένων και θα προχωρήσει στην ανακοίνωση του οριστικού καταλόγου προεπιλογής. 

Δεδομένου ότι οι ενδιαφερόμενοι είναι τρεις και εφόσον διατεθούν όλες οι διαθέσιμες άδειες τα συνολικά έσοδα που θα προκύψουν από την δημοπρασία με βάση τις τιμές εκκίνησης, θα διαμορφωθούν σε περίπου 367 εκατ. ευρώ. Να υπενθυμίσουμε ότι το ποσό από την δημοπρασία είναι μικρό αν συγκριθεί με άλλες χώρες του εξωτερικού, ωστόσο, όπως έχουν ξεκαθαρίσει στελέχη του αρμόδιου υπουργείου, στόχος δεν ήταν να ενισχυθούν αποκλειστικά τα ταμεία του κράτους από την εν λόγω δημοπρασία.

Απώτερος σκοπός ήταν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ταχεία εμπορική διάθεση των δικτύων από πλευράς των παρόχων, κάτι που θα γίνει μόνο αν οι τελευταίοι έχουν την απαραίτητη ρευστότητα για τις απαιτούμενες επενδύσεις. Σε αυτή τη λογική μάλιστα ενσωματώθηκαν στους όρους του διαγωνισμού και οι «ευκολίες πληρωμής». Να θυμίσουμε ότι οι πάροχοι έχουν την επιλογή να καταβάλλουν ολόκληρο το τίμημα μέσα σε 10 ημέρες από την δημοπρασία ή να πληρώσουν το 30% και το υπόλοιπο 70% σε εννέα ετήσιες δόσεις, ξεκινώντας από τον Ιανουάριο του 2024. 

Όπως όλα δείχνουν η εμπορική λειτουργία των πρώτων δικτύων 5G στη χώρα να γίνει εντός του πρώτου τριμήνου του 2021. Αυτό τουλάχιστον έχουν δηλώσει κατά καιρούς οι επικεφαλής και των τριών παρόχων, Cosmote, Vodafone και Wind τονίζοντας ότι οι προεργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει. Σύμφωνα δε με το χρονοδιάγραμμά τους η πληθυσμιακή κάλυψη των δικτύων 5G θα φτάσει το 60% μέσα στα επόμενα τρία χρόνια, αρχής γενομένης από το 2021 και το 94% μέσα στην επόμενη εξαετία. Ο στόχος βέβαια θα μπορούσε αν επιτευχθεί και νωρίτερα. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τα όσα δήλωσε την εβδομάδα που μας πέρασε ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΤΕ, Μιχάλης Τσαμάζ, μέχρι το τέλος του 2021 τα δίκτυα 5G θα καλύπτουν το 50% του πληθυσμού. Για το λόγο αυτό μάλιστα ο ΟΤΕ προγραμματίζει επενδύσεις άνω των 2 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη τετραετία. Αντίστοιχα βέβαια και οι άλλοι πάροχοι (Vodafone Και Wind) έχουν ανακοινώσεις επενδύσεις ύψους 500 εκατ. για την ταχεία ανάπτυξη των δικτύων τα επόμενα τέσσερα χρόνια.

Πέρα από την εμπορική διάθεση των δικτύων εξίσου σημαντική κρίνονται και οι υπηρεσίες που θα αξιοποιούν την νέα τεχνολογία στο έπακρο, κάτι στο οποίο «θα συμβάλλει αισθητά το fund Φαιστός». Να θυμίσουμε ότι η ολοκλήρωση του διαγωνισμού χορήγησης ραδιοφάσματος θα σηματοδοτήσει και την δημιουργία του νέου επενδυτικού σχήματος ονόματι Φαιστός. Το Φαιστός, το οποίο κατά 30% θα χρηματοδοτηθεί από το τίμημα του προαναφερθέντος διαγωνισμού θα έχει ως στόχο την χρηματοδότηση νέων και υφιστάμενων επιχειρήσεις για την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος εφαρμογών των δικτύων πέμπτης γενιάς. 

Ολοκληρώνεται και η τεχνική προετοιμασία για τα δίκτυα 5G

Πέρα από τον διαγωνισμό που είναι σε εξέλιξη προχωρούν και οι τεχνικές προετοιμασίες για τα δίκτυα πέμπτης γενιάς. Ειδικότερα στις 6 Νοεμβρίου ξεκίνησε σταδιακά και η διαδικασία απόδοσης του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ, δηλαδή η αποδέσμευση της περιοχής ραδιοσυχνοτήτων των 700 MHz  από τους παρόχους επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής τμήματος του φάσματος (EΡΤ και Digea), ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη ανάπτυξη και λειτουργία των δικτύων 5G σε όλη τη χώρα.

Με τη διαδικασία του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ η περιοχή ραδιοσυχνοτήτων των 700 MHz θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη των νέας γενιάς δικτύων κινητής τηλεφωνίας, βάσει του Χάρτη Συχνοτήτων που σχεδιάστηκε από την Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και επικυρώθηκε με  Κοινή Υπουργική Απόφαση από τον υπουργό  Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκου Πιερρακάκη και τον Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργώ Στέλιου Πέτσα (ΦΕΚ Β’ 1752, 07.05.2020).

Όπως προβλέπεται η αποδέσμευση θα ξεκινήσει στις 6 Νοεμβρίου από την περιοχή του Β. Αιγαίου και μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν ακολουθήσει τα Δωδεκάνησα, η Σάμος, η Ικαρία και οι Κυκλάδες. Οι κάτοικοι των συγκεκριμένων περιοχών, όπως και των υπολοίπων περιοχών της χώρας, όπου η απόδοση του Ψηφιακού Μερίσματος ΙΙ θα πραγματοποιηθεί εντός του 2021, θα πρέπει να προχωρήσουν σε επανασυντονισμό του τηλεοπτικού τους δέκτη.

Η διαδικασία της μετάβασης θα έχει ολοκληρωθεί στο τέλος Σεπτεμβρίου 2021 με τελευταία περιοχή στην οποία θα αποδεσμευτούν οι ραδιοσυχνότητες των 700 MHz να είναι η Κρήτη. Για τις περιοχές της Θεσσαλονίκης και της Αττικής η μετάβαση προβλέπεται να πραγματοποιηθεί στις 19 Μαρτίου 2021 και 10 Αυγούστου 2021 αντίστοιχα.

Καταλύτης του μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας το 5G

Εκτός από τα βασικά οφέλη που θα προσφέρουν στην ταχύτητα σύνδεσης των καταναλωτών, τα δίκτυα 5G και οι εφαρμογές τους, θα μπορούσαν να αποτελέσουν για την χώρα μας μια μοναδική ευκαιρία βιώσιμης ανάπτυξης όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη μελέτη της EY Ελλάδος, που εκπόνησε για λογαριασμό του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης  η ανάπτυξη των νέων δικτύων θα δώσει μεγάλη ώθηση στις επενδύσεις. Σύμφωνα με την έρευνα το ύψος των επενδύσεων θα μπορούσε να κυμανθεί από 1,2 δισ. έως 1,5 δισ. ευρώ αποκλειστικά για τις υποδομές δικτύων και 2,7 δισ. έως 5 δισ. ευρώ για κλαδικές εφαρμογές που θα αναπτυχθούν γύρω από τα νέα δίκτυα. Δηλαδή σωρρευτικά μιλάμε για επενδύσεις από 3,9 δισ. έως 6,5 δισ. ευρώ μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Οι επενδύσεις αυτές θα έχουν και πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ελληνική οικονομία,. Συγκεκριμένα το 5G αναμένεται να δημιουργήσει μία σωρευτική αύξηση σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ – Gross Value Added, GVA), μεταξύ 7,3 και 12,4 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία καθώς και 50.000 έως 69.000 νέες θέσεις εργασίας. 

Ακόμα και αν οι παραπάνω εκτιμήσεις αποκλίνουν από τα πραγματικά μεγέθη είναι σίγουρο πως τα δίκτυα πέμπτης γενιάς θα αποτελέσουν καταλύτη και πολλαπλασιαστή του ψηφιακού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας και θα ενισχύσουν τόσο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας όσο και την βελτίωση της ζωής των πολιτών.

Κι αυτό γιατί η ανάπτυξή τους θα ηγηθεί της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, αναπτύσσοντας νέα επιχειρηματικά μοντέλα και αναδεικνύοντας έναν νέο τρόπο εργασίας και ζωής, μέσω της χρήσης εξελιγμένων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, το Internet of Things, η χρήση υπολογιστικής ισχύος στις παρυφές των ασύρματων δικτύων (Mobile Edge Computing), η επαυξημένη πραγματικότητα, τα συστήματα μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), και η ρομποτική.

Σε αυτό τον μετασχηματισμό θα συμβάλλουν και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης. Να θυμίσουμε ότι σύμφωνα με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης,  το 20% των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (περί τα 6 δισ. ευρώ δηλαδή) θα αφορά ψηφιακές δράσεις και θα δώσει την δυνατότητα στη χώρα να υλοποιήσει όλα τα έργα που σχεδιάζονται  σε αυτό τον τομέα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται 5G διάδρομοι σε κομβικούς τομείς όπως είναι π.χ. τα logistics ή οι μεταφορές, μικροδορυφόροι, και άλλα. 

Οι ευκαιρίες που δημιουργούνται στην χώρα μας ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης των δικτύων πέμπτης γενιάς σύμφωνα με την μελέτη της EY Ελλάδος είναι οι παρακάτω:

• Να αποτελέσει μοχλό επενδύσεων
• Να επισπεύσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των κλάδων της ελληνικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του δημοσίου τομέα
• Να ενισχύσει την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, μέσω της ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών μοντέλων και εμπορεύσιμων εφαρμογών και υπηρεσιών τεχνολογίας
• Να συμβάλει στην προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) και επισκεπτών, καθώς σύντομα θα θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση τεχνολογικής υποδομής
• Να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών
• Να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της οικονομίας και των δραστηριοτήτων από την ανάγκη φυσικής παρουσίας, σε απάντηση των πιέσεων που ασκεί η πανδημία COVID-19

Όσο για τις καινοτόμες κλαδικές λύσεις σε τομείς άμεσου ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία, ενδεικτικά περιλαμβάνουν τα έξυπνα εργοστάσια και logistics, η «έξυπνη μετακίνηση» (Smart Mobility), η γεωργία ακριβείας, αλλά και οι ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, οι ψηφιακές υπηρεσίες υγείας, οι έξυπνες πόλεις, κ.α. 

Τι προσφέρουν τα 5G δίκτυα

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά των 5G δικτύων τα οποία θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση;

Στα βασικά πλεονεκτήματα που έχουν τα 5G δίκτυα συγκαταλέγονται σίγουρα οι έως και 10 φορές μεγαλύτερες ταχύτητες σε σχέση με τα 4G δίκτυα που χρησιμοποιούμε τα τελευταία χρόνια. Όσο για το τι σημαίνει επί του πρακτέου οι υψηλότερες ταχύτητες να σημειώσουμε ότι είναι ικανές να υποστηρίξουν την τεράστια πλέον παραγωγή πληροφορίας και την παροχή υπηρεσιών όπως το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT). 

Ωστόσο τα οφέλη τους δεν περιορίζονται εκεί αλλά επεκτείνονται στη βελτίωση του χρόνου απόκρισης (latency). Για την ακρίβεια τα δίκτυα πέμπτης γενιάς έχουν κατά 10 φορές χαμηλότερο χρόνο απόκρισης (1ms) κάτι που μπορεί να μην γίνεται αντιληπτό από τον χρήστη αλλά θα είναι χρήσιμο για αμέτρητες συσκευές, όπως για παράδειγμα τα συστήματα αυτόνομης οδήγησης. Μέχρι σήμερα και παρότι η τεχνολογία για τα αυτοοδηγούμενα οχήματα υπάρχει δεν έχουμε προχωρήσει στην ευρεία χρήση τους. Ένας από τους λόγους είναι και το γεγονός ότι ο χρόνος απόκρισης στην αποστολή δεδομένων και στην αλληλεπίδραση με το όχημα είναι μεγάλος για να προληφθούν για παράδειγμα κάποια ατυχήματα. Πρόβλημα που έρχεται να λύσει η αρχιτεκτονική των 5G δικτύων.  

Ένα ακόμα πλεονέκτημα των 5G δικτύων ακούει στη «μεγάλη χωρητικότητά τους» η οποία είναι ικανή να ανταπεξέλθει καλύτερα σε high end εφαρμογές και μάλιστα ταυτόχρονα. Για την ακρίβεια με το 5G θα μπορούν να είναι συνδεδεμένες ταυτόχρονα έως και 1 εκατομμύριο συσκευές ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, εν συγκρίσει με 10 έως 100 χιλιάδες που μπορούν να υποστηριχθούν από την υπάρχουσα υποδομή των 4G δικτύων. 

Την ίδια στιγμή το 5G θα λειτουργεί σε 4 διαφορετικές ζώνες συχνοτήτων: 700MHz, 2GHz, 3,4-3,8GHz και 26GHz µε πολύ µεγαλύτερο διαθέσιµο φάσµα. Ο τεµαχισµός αυτός του δικτύου (network slicing) επιτρέπει στο δίκτυο να χωριστεί σε λογικά μέρη με διαφορετικές παραµέτρους ποιότητας – για παράδειγμα σε ένα δίκτυο υψηλής προτεραιότητας για αστυνοµικές δυνάµεις ή ένα δίκτυο χαµηλής ισχύος, χαµηλής προσπάθειας για απλούς αισθητήρες IoT.

Οι χώρες που προηγούνται στον «αγώνα» του 5G

Τα προαναφερθέντα πλεονεκτήματα εκμεταλλεύονται ήδη χώρες που έχουν αναπτύξει και χρησιμοποιούν δίκτυα πέμπτης γενιάς, ο αριθμός των οποίων αναμένεται να εκτοξευτεί μέσα στην επόμενη τριετία, όπως εκτιμά η πρόσφατη έρευνα της EY µε τίτλο «Maximizing the 5G opportunity for enterprise».

Σε μια πρόχειρη απαρίθμηση ήδη το 5G εκτιµάται ότι αντιπροσωπεύει το 59% των συνολικών συνδέσεων στη Νότια Κορέα, περίπου το 50% των συνολικών συνδέσεων σε αγορές όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, το 31% στην Ευρώπη, το 25% στην Κίνα, το 16% στις Αραβικές χώρες, το 10% στις χώρες της ΚΑΚ, το 7% στη Λατινική Αµερική, το 6% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική και το 3% στις υποσαχάριες χώρες.

Ειδικότερα στην περίπτωση της Νότιας Κορέας, οι συνδρομές 5G έφτασαν τα 7,4 εκατοµµύρια ενώ στην Ιαπωνία, από τον Μάρτιο του 2020 οπότε και κυκλοφόρησε, ο αριθµός των συσκευών 5G που πωλήθηκαν από την NTT DoCoMo έφτασε τις 149.000.

Όσο για την περίπτωση της Ευρώπης πολλές είναι οι χώρες που απολαµβάνουν υπηρεσίες 5G (Αυστρία, Φινλανδία, Γερµανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ρουµανία, Ισπανία, Ελβετία, Λετονία, Νορβηγία και Ηνωµένο Βασίλειο) και σε ορισµένες από αυτές υπάρχουν περισσότεροι από ένας πάροχοι υπηρεσιών 5G.